arkamikontrolet
New member
Bu “Arap bacı” ya da “Arap kızı” işte bugünkü Afro-Türkler; Osmanlı Devleti’nin çeşitli periyotlarında, Hicaz, Basra ve Akdeniz’in köle ticaret yolları üstünden Türk bölgelerine getirilmiş kölelerin ya da savaş için getirilen askerlerin torunlarıdır. 1847’de kağıt üzerinde yasaklanana kadar Osmanlı’nın her devrinde kölelik mevcuttu. Fakat 19. yüzyıl köleliğinin başkalarından farkı, ekseriyetle savaşlarda esir alınanlara dayanmasıydı.
Osmanlı köleleri ile ilgili araştırma yapan Tel Aviv Üniversitesi’nde Profesör Ehud Toledano’nun transferine bakılırsa, Afrika’dan Osmanlı ülkesine gelen kölelerin artış sebepleri içinde Mısır’ın 1820’lerde Sudan’ı işgali ve Osmanlı’ya Mısır’dan epeyce fazla köle gelişi; Osmanlı’nın 1835’te Trablusgarp işgali ile Afrika’nın iç bölgelerinden köle alması; Süveyş Kanalı’nın açılışı ile köle ticaretinin yapıldığı bölgelere gemi ulaşımının sağlanması vardır.
niçin İç Anadolu yahut Doğu Anadolu değil de Ege’deler?
Nüfus sayımlarının varsayımlarına göre sayıları 100 bine ulaşsa da varlıkları Ege bölgesiyle sonlu kalmıştır. niçini ise bir daha kölelikle alakalı. 18. yüzyılda köle aileler, günümüzde İzmir olarak bilinen Smyrna bölgesine pamuk tarlalarında çalışmak için gönderildiler. Gemiyle geldikleri için kıyı kısımlarında varlıklarını sürdürmüşlerdir.
Osmanlı’nın son devrinde çoğunluğu farklı kentlere gitse de nüfuslarının büyük bir kısmını Ege’de bırakmışlardır. Osmanlı’daki kölelerin Aydın vilayetindeki köylere yerleştirilmesinin de bu bölgelerde Afro-Türklerin oluşması üstündeki tesiri göz gerisi edilemez.
Osmanlı’da kölelik hayatlarından daha sonra hayatları nasıl devam etti?
Köleliğin kaldırılmasından daha sonra Türkiye sonlarında ömürlerine devam eden Afrikalı Türkler, evvela II. Abdülhamid’in çiftliklerinde çalıştırılmak üzere bakılırsavlendirilmişlerdir. Erkekler tarla ve çiftliklerde çalışırken bayanlar da saray ya da konutlarda dadılık, hizmetçilik rolünü üstlenmişlerdir. Kimisi de farklı iş bulma ümidi ile büyükşehirlere göç ederek oralarda yerleşim sağlamışlardır.
Çoğu insan onları mülteci sanıyor.
Ege’de yaşayan Afro-Türkler, biroldukca ayrımcılığa da maruz kalıyorlar. Son günlerde haberlere mevzu olan Afro-Türk Hatice Nine’nin oğlu Esat, Bilhassa günümüzde artan mülteci sıkıntılarından ötürü kendilerini “Arap” olarak çağrıldıklarını söylerken, bu durumun onlar için artık epeyce olağan olduğundan da bahsediyor: Çok arkadaşım var, kimileri bana Arap diyor. Lakin makûs manada değil, takılıyorlar.
Büyükşehirlerde göze batan ve biroldukca ayrımcılığa maruz kalan Afrikalı Türkler, Ege’nin köyleri üzere daha küçük yerleşim yerlerinde toplumun bir parçası olarak görülüyorlar. Tahminen de mecburî göçten daha sonra fırsatları varken Ege’den dışarı çıkmamalarının bir niçini de budur.
Hem bayan birebir vakitte ‘siyahi’ysen…
Günümüzde hâlâ Afro-Türklerin kökeni bilinmediği için mülteci sanılarak büyük bir ayrımcılığa maruz kalıyorlar. İzmir’de yaşayan Afro-Türk bir kız, yaşadığı durumu şöyleki anlatmış: İzmir’de de meseleyle karşılaşıyordum. Türkiye’de bayan olmak güç, siyahi olmak daha sıkıntı. Isparta’ya üniversite için gittim. Herkeste bir şaşkınlık, yurtta da herkes bana bakıyor. Sokaktaki insanların bir şey söylemesi fazlaca koymuyor ancak üniversitede makul bir seviyede olan insanların söylemesi koyuyor…
Türklerin tarih boyunca sinemadaki imgesi: Arap Bacı
Arap Bacı olarak bilinen ve sinemalarda sinemalara, dizilere hatta romanlara husus olan bu bayanlar, çoklukla mesken işlerine yardım eden ya da dadılık yapan bir statüde gösterilmişlerdir. Bu durum da kölelik geleneğinin bir yansımasıdır. Onlar kendilerini Türk sayıyorlar ve artık ayrımcılık yaşamak istemediklerini lisana getiriyorlar. 19. yüzyıldan bu yana Türk topraklarında varlıklarını sürdüren bu topluluk, geçmişte var olan kölelik durumlarından ötürü yaşadıkları durumların artık geçmişte kaldığını söylüyor.
Peki hepimizin yakından tanıdığı, izlediği ve dinlediği Afrika asıllı Türk sanatçıları merak ettiniz mi? İşte onlardan birkaçı…
Esmeray, Afro-Türk dendiğinde akla birinci gelen isimdir.
“Arap Bacı” meseladeki Dursune Sevecen, Türk sinemasının vazgeçilmez bir simasi olmuştur.
Mansur Ark, Afrika kökenli Türk müzikçidir.
Safiye Ayla Targan, Türk klasik müziği sanatçısıdır.
Bakıldığında haklarında hayli az şey bildiğimiz bu Türkler; aslında bizim ortamızda, halktan beşerler. İsimleri Ayşe, Fatma, Hatice, Mehmet, Ahmet…
Osmanlı köleleri ile ilgili araştırma yapan Tel Aviv Üniversitesi’nde Profesör Ehud Toledano’nun transferine bakılırsa, Afrika’dan Osmanlı ülkesine gelen kölelerin artış sebepleri içinde Mısır’ın 1820’lerde Sudan’ı işgali ve Osmanlı’ya Mısır’dan epeyce fazla köle gelişi; Osmanlı’nın 1835’te Trablusgarp işgali ile Afrika’nın iç bölgelerinden köle alması; Süveyş Kanalı’nın açılışı ile köle ticaretinin yapıldığı bölgelere gemi ulaşımının sağlanması vardır.
niçin İç Anadolu yahut Doğu Anadolu değil de Ege’deler?
Nüfus sayımlarının varsayımlarına göre sayıları 100 bine ulaşsa da varlıkları Ege bölgesiyle sonlu kalmıştır. niçini ise bir daha kölelikle alakalı. 18. yüzyılda köle aileler, günümüzde İzmir olarak bilinen Smyrna bölgesine pamuk tarlalarında çalışmak için gönderildiler. Gemiyle geldikleri için kıyı kısımlarında varlıklarını sürdürmüşlerdir.
Osmanlı’nın son devrinde çoğunluğu farklı kentlere gitse de nüfuslarının büyük bir kısmını Ege’de bırakmışlardır. Osmanlı’daki kölelerin Aydın vilayetindeki köylere yerleştirilmesinin de bu bölgelerde Afro-Türklerin oluşması üstündeki tesiri göz gerisi edilemez.
Osmanlı’da kölelik hayatlarından daha sonra hayatları nasıl devam etti?
Köleliğin kaldırılmasından daha sonra Türkiye sonlarında ömürlerine devam eden Afrikalı Türkler, evvela II. Abdülhamid’in çiftliklerinde çalıştırılmak üzere bakılırsavlendirilmişlerdir. Erkekler tarla ve çiftliklerde çalışırken bayanlar da saray ya da konutlarda dadılık, hizmetçilik rolünü üstlenmişlerdir. Kimisi de farklı iş bulma ümidi ile büyükşehirlere göç ederek oralarda yerleşim sağlamışlardır.
Çoğu insan onları mülteci sanıyor.
Ege’de yaşayan Afro-Türkler, biroldukca ayrımcılığa da maruz kalıyorlar. Son günlerde haberlere mevzu olan Afro-Türk Hatice Nine’nin oğlu Esat, Bilhassa günümüzde artan mülteci sıkıntılarından ötürü kendilerini “Arap” olarak çağrıldıklarını söylerken, bu durumun onlar için artık epeyce olağan olduğundan da bahsediyor: Çok arkadaşım var, kimileri bana Arap diyor. Lakin makûs manada değil, takılıyorlar.
Büyükşehirlerde göze batan ve biroldukca ayrımcılığa maruz kalan Afrikalı Türkler, Ege’nin köyleri üzere daha küçük yerleşim yerlerinde toplumun bir parçası olarak görülüyorlar. Tahminen de mecburî göçten daha sonra fırsatları varken Ege’den dışarı çıkmamalarının bir niçini de budur.
Hem bayan birebir vakitte ‘siyahi’ysen…
Günümüzde hâlâ Afro-Türklerin kökeni bilinmediği için mülteci sanılarak büyük bir ayrımcılığa maruz kalıyorlar. İzmir’de yaşayan Afro-Türk bir kız, yaşadığı durumu şöyleki anlatmış: İzmir’de de meseleyle karşılaşıyordum. Türkiye’de bayan olmak güç, siyahi olmak daha sıkıntı. Isparta’ya üniversite için gittim. Herkeste bir şaşkınlık, yurtta da herkes bana bakıyor. Sokaktaki insanların bir şey söylemesi fazlaca koymuyor ancak üniversitede makul bir seviyede olan insanların söylemesi koyuyor…
Türklerin tarih boyunca sinemadaki imgesi: Arap Bacı
Arap Bacı olarak bilinen ve sinemalarda sinemalara, dizilere hatta romanlara husus olan bu bayanlar, çoklukla mesken işlerine yardım eden ya da dadılık yapan bir statüde gösterilmişlerdir. Bu durum da kölelik geleneğinin bir yansımasıdır. Onlar kendilerini Türk sayıyorlar ve artık ayrımcılık yaşamak istemediklerini lisana getiriyorlar. 19. yüzyıldan bu yana Türk topraklarında varlıklarını sürdüren bu topluluk, geçmişte var olan kölelik durumlarından ötürü yaşadıkları durumların artık geçmişte kaldığını söylüyor.
Peki hepimizin yakından tanıdığı, izlediği ve dinlediği Afrika asıllı Türk sanatçıları merak ettiniz mi? İşte onlardan birkaçı…
Esmeray, Afro-Türk dendiğinde akla birinci gelen isimdir.
“Arap Bacı” meseladeki Dursune Sevecen, Türk sinemasının vazgeçilmez bir simasi olmuştur.
Mansur Ark, Afrika kökenli Türk müzikçidir.
Safiye Ayla Targan, Türk klasik müziği sanatçısıdır.
Bakıldığında haklarında hayli az şey bildiğimiz bu Türkler; aslında bizim ortamızda, halktan beşerler. İsimleri Ayşe, Fatma, Hatice, Mehmet, Ahmet…
- Kaynaklar: BBC, International Journal of Human Sciences, AFAM