arkamikontrolet
New member
Sanat dünyasındaki devirler, akımlar ve hareketler üzerine kurulur. Bir periyot tanınan olan akımlar, bir daha sonraki devir gelen sanatkarlar tarafınca eleştirildiği için ortaya öteki akımlar çıkar ve bu süreç bu biçimde sürüp masraf. Bu durumun en değerli meselai kübizm akımında görüyoruz. O devir tanınan olan empresyonizm akımını eleştiren birtakım genç ressamlar sanata farklı bir açıdan bakarka kübizm akımını ortaya çıkarmışlardır.
Kübizm akımının en tanınan örneklerin Picasso tarafınca resmedilen yapıtlarda görüyoruz lakin kendisi bu akımın tek temsilcisi değildir. Kübizm birinci ortaya çıktığı periyotta bir hayli ressamı etkilemiş ve bu tesir o devrin yapıtlarına de yansımıştır. Akımın öne çıkan noktalarından bir tanesi de tabiatın geometrik biçimlerle ele alınmasıdır. Kübizm nedir, özellikleri nelerdir gelin yakından bakalım ve sanatkarlar üzerinden birtakım örnekler gorelim.
Önce temel bir tarif yapalım; Kübizm nedir?
20. yüzyılın birinci senelerında Birinci Dünya Savaşı öncesinde Fransa’da ortaya çıkan kübizm, dönemin sanat anlayışına karşı atılan devrimci bir adım olarak oluşmuştur. Paris merkezli olarak fotoğraf sanatında ortaya çıkan kübizmin en dikkat çeken özelliği var olan hususları, olayları ve doğayı geometrik formlar üzerinden ele alarak yansıtmasıdır.
Kübistlerin asıl temel aldıkları nokta gerçekliktir lakin bilinen gerçekliğe farklı bir açıdan yaklaşırlar. Örneğin kübik bir yapıtta daha evvel tekraren sefer gördüğünüz bir obje ile karşılaşabilirsiniz ama enteresan olan, bu objeyi daha evvel hiç bakmadığınız bir açıdan görürsünüz. Geometrik haller kullanılmasının sebebi de tam olarak budur.
Kübizm neyi savunur?
1900’lü senelerda tanınan olan empresyonizm akımında sanatkarlar, ışığın süreksiz tesirlerini eselerinde yansıtıyorlardı. Henri Matisse ve etrafında gelişmiş olan bu akıma karşı olan kimi genç ressamlar vardı. Çok renkli olarak tanımladıkladıkları bu fotoğrafları eleştiren kübist ressamlara bakılırsa dış dünyayı sırf görünen yüzüyle değil, görünmeyen yüzüyle de resmetmek gerekiyordu.
Kübizmin tahminen de en büyük farkı, empresyonizmde temel olan görme duyusu yerine aklın gücünü kullanmayı seçmesidir. Paul Cézanne, bu fikrin en kıymetli öncüsüdür. Daha bir epey farklı fikirden etkilenerek en sonunda kübizm akımını yaratan bu isimler, akımlarının katiyen bir taklit değil bilakis bir tıp tasarım sanatı olduğunu söylüyorlardı.
Kübizm özelliklerinin başında geometrik biçim kullanması geliyor:
Bu akıma kübizm ismi kendileri tarafınca konulmadı. Sanat eleştirmeni Louis Vauxcelles, bir gün Georges Braque’ın bir yapıtını gördü, küçük küpler olarak anlattı ve kübizm ismi bu türlü akımın ismi haline geldi. Georges Braque ile Picasso’nun birinci yapıtları emsal biçimde hacimlerin iç içe geçtiği anlatılara sahiptir. Asıl hedefledikleri ise iki boyutlu bir yere 3d teknikleri yerleştirmekti.
İşte tam da bu niçinle tuval üzerine geometrik teknikleri tek tek ve üst üste yerleştirdiler. Zira kübistlere bakılırsa insan bir objeye baktığı vakit onun tamamını değil, sadece bir kısmını görür. Tam da bu yüzden birebir sanatkarın, tıpkı objeyi farklı bakış açılarından çizdiği versiyonlar var. kimi vakit anlamsız üzere görünen bu çizimler aslında objeye nereden bakıldığına nazaran mana kazanır.
Eserler giderek daha soyut bir boyut kazandı:
1907 ile 1912 yılları içindeki periyot analitik kübizm olarak isimlendirilmektedir. Sanatçıların imaja geometrik biçimlerle yaklaştıkları bu devir yapıtlarında silindirler, koniler, küreler, prizmalar görmek mümkün. olağan olarak gerçekliğe bu türlü farklı bir noktadan yaklaşmak giderek soyut bir mana kazanmaya başladı.
1911 yılında Georges Braque ve Picasso tarafınca resmedilen yapıtlara baktığımız vakit artık tuval üstündeki şeyin giderek soyut bir mana kazanmaya başladığını görürüz. Ressamlar objeleri açarak saydamlar yüzeyler haline getiriyor, kenar çizgileri yok ediyor, gerçekliğe bir çeşit oyun hamuru üzere yaklaşıyorlardı. O denli ki artık neyi çizdiklerini anlamak bile güç hale gelmişti.
Kübizm bir sanat ideolojisi olarak da farklı bir manaya sahip:
Kübizme sırf bir fotoğraf akımı olarak yaklaşmak her vakit yanlışsız olmaz zira sanatkarların yapıtlarında farklı yaklaşımlar görülüyor. Örneğin birtakım kübistler gerçekliği fotoğraflarına katmak için kum, kağıt, gazete modülü, kibrit çöpü üzere objeleri tuvallerine yapıştırıyordu. Bazıları ise temel biçimlere ağırlaşarak gitar için sırf telleri, keman için yayı, şişe için boyun kısmını çizdiler.
Felsefi açıdan yaklaştığımız vakit kübist yapıtların tıpkı anda birden epey şeyin farklı yerlerde yaşanmasını tasvir ettiğini görüyoruz. Yani ortada büyük bir karmaşa var. Fakat bu dağınık imajlar ve karmaşık sözler aslına bakarsanız tam olarak kübistlerin vermek istediği şeydir.
aslına bakarsan kübizm, temelinde felsefi yaklaşım olan bir akımdır. Tüm o geometrik teknikleri kullanmalarının sebebi gerçekliğe dokunmaktır. Resmettikleri bahislerin, olayların, objelerin kimi vakit anlaşılmaz noktaya gelmesinin sebebi ise empresyonizmden farklı olarak görünenle değil görünmeyenle ilgileniyor olmalarıdır. Yani kübik fotoğrafta gördüğünüz şey, daha evvel görmediğiniz bir açıdan olsa da aslında daha evvel gördüğünüz bir şeydir.
Yalnızca fotoğrafta değil, edebiyatta da kübizm tesiri görülmüştür:
Tüm sanat akımları üzere kübizm de fotoğraf temelli bulunmasına karşın öteki sanat kollarını etkilemiştir. Özellikle devrin heykellerinde bu etkiyi görmek mümkün. Edebiyattaki tesirlerini ise en çok şiirde görüyoruz. Kübik şiirlere imza atan Guillaume Apollinaire, beraberinde kübizm manifestosunu da kaleme almıştır. Max Jacob birebir periyotta parçala – birleştir formülü ile kübik şiirlere imza atmıştır.
Kübizm akımı sanatkarlarından kimileri:
Kübizm akımının en tanınan örneklerin Picasso tarafınca resmedilen yapıtlarda görüyoruz lakin kendisi bu akımın tek temsilcisi değildir. Kübizm birinci ortaya çıktığı periyotta bir hayli ressamı etkilemiş ve bu tesir o devrin yapıtlarına de yansımıştır. Akımın öne çıkan noktalarından bir tanesi de tabiatın geometrik biçimlerle ele alınmasıdır. Kübizm nedir, özellikleri nelerdir gelin yakından bakalım ve sanatkarlar üzerinden birtakım örnekler gorelim.
Önce temel bir tarif yapalım; Kübizm nedir?
20. yüzyılın birinci senelerında Birinci Dünya Savaşı öncesinde Fransa’da ortaya çıkan kübizm, dönemin sanat anlayışına karşı atılan devrimci bir adım olarak oluşmuştur. Paris merkezli olarak fotoğraf sanatında ortaya çıkan kübizmin en dikkat çeken özelliği var olan hususları, olayları ve doğayı geometrik formlar üzerinden ele alarak yansıtmasıdır.
Kübistlerin asıl temel aldıkları nokta gerçekliktir lakin bilinen gerçekliğe farklı bir açıdan yaklaşırlar. Örneğin kübik bir yapıtta daha evvel tekraren sefer gördüğünüz bir obje ile karşılaşabilirsiniz ama enteresan olan, bu objeyi daha evvel hiç bakmadığınız bir açıdan görürsünüz. Geometrik haller kullanılmasının sebebi de tam olarak budur.
Kübizm neyi savunur?
1900’lü senelerda tanınan olan empresyonizm akımında sanatkarlar, ışığın süreksiz tesirlerini eselerinde yansıtıyorlardı. Henri Matisse ve etrafında gelişmiş olan bu akıma karşı olan kimi genç ressamlar vardı. Çok renkli olarak tanımladıkladıkları bu fotoğrafları eleştiren kübist ressamlara bakılırsa dış dünyayı sırf görünen yüzüyle değil, görünmeyen yüzüyle de resmetmek gerekiyordu.
Kübizmin tahminen de en büyük farkı, empresyonizmde temel olan görme duyusu yerine aklın gücünü kullanmayı seçmesidir. Paul Cézanne, bu fikrin en kıymetli öncüsüdür. Daha bir epey farklı fikirden etkilenerek en sonunda kübizm akımını yaratan bu isimler, akımlarının katiyen bir taklit değil bilakis bir tıp tasarım sanatı olduğunu söylüyorlardı.
Kübizm özelliklerinin başında geometrik biçim kullanması geliyor:
Bu akıma kübizm ismi kendileri tarafınca konulmadı. Sanat eleştirmeni Louis Vauxcelles, bir gün Georges Braque’ın bir yapıtını gördü, küçük küpler olarak anlattı ve kübizm ismi bu türlü akımın ismi haline geldi. Georges Braque ile Picasso’nun birinci yapıtları emsal biçimde hacimlerin iç içe geçtiği anlatılara sahiptir. Asıl hedefledikleri ise iki boyutlu bir yere 3d teknikleri yerleştirmekti.
İşte tam da bu niçinle tuval üzerine geometrik teknikleri tek tek ve üst üste yerleştirdiler. Zira kübistlere bakılırsa insan bir objeye baktığı vakit onun tamamını değil, sadece bir kısmını görür. Tam da bu yüzden birebir sanatkarın, tıpkı objeyi farklı bakış açılarından çizdiği versiyonlar var. kimi vakit anlamsız üzere görünen bu çizimler aslında objeye nereden bakıldığına nazaran mana kazanır.
Eserler giderek daha soyut bir boyut kazandı:
1907 ile 1912 yılları içindeki periyot analitik kübizm olarak isimlendirilmektedir. Sanatçıların imaja geometrik biçimlerle yaklaştıkları bu devir yapıtlarında silindirler, koniler, küreler, prizmalar görmek mümkün. olağan olarak gerçekliğe bu türlü farklı bir noktadan yaklaşmak giderek soyut bir mana kazanmaya başladı.
1911 yılında Georges Braque ve Picasso tarafınca resmedilen yapıtlara baktığımız vakit artık tuval üstündeki şeyin giderek soyut bir mana kazanmaya başladığını görürüz. Ressamlar objeleri açarak saydamlar yüzeyler haline getiriyor, kenar çizgileri yok ediyor, gerçekliğe bir çeşit oyun hamuru üzere yaklaşıyorlardı. O denli ki artık neyi çizdiklerini anlamak bile güç hale gelmişti.
Kübizm bir sanat ideolojisi olarak da farklı bir manaya sahip:
Kübizme sırf bir fotoğraf akımı olarak yaklaşmak her vakit yanlışsız olmaz zira sanatkarların yapıtlarında farklı yaklaşımlar görülüyor. Örneğin birtakım kübistler gerçekliği fotoğraflarına katmak için kum, kağıt, gazete modülü, kibrit çöpü üzere objeleri tuvallerine yapıştırıyordu. Bazıları ise temel biçimlere ağırlaşarak gitar için sırf telleri, keman için yayı, şişe için boyun kısmını çizdiler.
Felsefi açıdan yaklaştığımız vakit kübist yapıtların tıpkı anda birden epey şeyin farklı yerlerde yaşanmasını tasvir ettiğini görüyoruz. Yani ortada büyük bir karmaşa var. Fakat bu dağınık imajlar ve karmaşık sözler aslına bakarsanız tam olarak kübistlerin vermek istediği şeydir.
aslına bakarsan kübizm, temelinde felsefi yaklaşım olan bir akımdır. Tüm o geometrik teknikleri kullanmalarının sebebi gerçekliğe dokunmaktır. Resmettikleri bahislerin, olayların, objelerin kimi vakit anlaşılmaz noktaya gelmesinin sebebi ise empresyonizmden farklı olarak görünenle değil görünmeyenle ilgileniyor olmalarıdır. Yani kübik fotoğrafta gördüğünüz şey, daha evvel görmediğiniz bir açıdan olsa da aslında daha evvel gördüğünüz bir şeydir.
Yalnızca fotoğrafta değil, edebiyatta da kübizm tesiri görülmüştür:
Tüm sanat akımları üzere kübizm de fotoğraf temelli bulunmasına karşın öteki sanat kollarını etkilemiştir. Özellikle devrin heykellerinde bu etkiyi görmek mümkün. Edebiyattaki tesirlerini ise en çok şiirde görüyoruz. Kübik şiirlere imza atan Guillaume Apollinaire, beraberinde kübizm manifestosunu da kaleme almıştır. Max Jacob birebir periyotta parçala – birleştir formülü ile kübik şiirlere imza atmıştır.
Kübizm akımı sanatkarlarından kimileri:
- Albert Gleizes
- Alberto Giacometti
- Aleksandra Ekster
- Alexander Archipenko
- Alexandra Nechita
- Amadeo De Souza Cardoso
- André Lhote
- Ang Kiukok
- Auguste Herbin
- Daniel-Henry Kahnweiler
- David Hockney
- Diego Rivera
- Emil Filla
- Emiliano Di Cavalcanti
- Emilio Pettoruti
- Fernand Léger
- Francis Bacon
- Francis Picabia
- Franz Marc
- Frida Kahlo
- George Braque
- Gino Severini
- Henri Laurens
- Henri Le Fauconnier
- Jacop Lawrence
- Jacques Lipchitz
- Jacques Villon
- Jean Metzinger
- Juan Gris
- Kazimir Maleviç
- Lyonel Feininger
- Lyubov Popova
- Marc Chagall
- Marcel Duchamp
- Maria Blanchard
- Marie Laurencin
- Mikhail Larionov
- Natalia Goncharova
- Pablo Picasso
- Paul Cézanne
- Paul Klee
- Piet Mondrian
- Raoul Dufy
- Raymond Duchamp-Villon
- Robert Delaunay
- Roger de La Fresnaye
- Romero Britto
- Rufino Tamayo
- Salvador Dali
- Vicente Manansala
- Victor Vasarely