arkamikontrolet
New member
Günümüzde süratle gelişen teknolojinin inanılmaz süratli gelişimi ve internetin her yerden ulaşılabilirliği yardımıyla farklı yerlerde yaşamak, beşerler içindeki bağlantısı kesemiyor. Bu tıp durumlarda beşerler, bilgilere olağanüstü süratlerde ulaşılan ve bu ayrıntıların birebir süratle yayılabildiği toplumsal mecralarda toplanıyor.
Toplumsal medya platformlarının ya da genel olarak internetin her noktadan ulaşılabilirliği, genel prestiji üst düzeyde olan ünlü bireylerden, şirketlerden, devlet yöneticilerinden ve daha nicelerinden gelen ayrıntıları çok kritik kılıyor. Bu saydıklarımız, prestijlerini zedeleyen yahut yalnızca görülmesini istemedikleri bir şey yayıldığında doğal olarak çabucak onu ortadan kaldırmaya çalışır. Ancak vakit zaman bunun zıt tepmesiyle Streisand tesiri gerçekleşir.
Nereden geliyor bu Streisand etkisinin ismi?
Ülkemiz de dâhil olmak üzere dünyanın her yerinden örnekleri bulunan bu durumun kökleri 2003 yılına kadar uzanıyor. Çıkışını tetikleyecek olaya gelirsek; ABD’li fotoğrafçı Kenneth Adelman, Kaliforniya’daki Malibu kıyılarında gerçekleşen erozyona dikkat çekmek için bu kıyıları fotoğraflıyor.
Burada fotoğrafçının hedefi yetkililerin dikkatini çekmek olsa da 12.000 fotoğrafın içinde kendi konutunun de bulunduğu müzikçi ve oyuncu Barbra Streisand, özel hayatı ihlâl etme nedeni öne sürülerek Adelman’e 50 milyon dolarlık dava açıyor. Ama mahkeme, fotoğrafçının zımnî çekim üzere bir hedefinin olmadığına ve özel ömrü ihlâl çerçevesinde pahalandırılacak bir şeyin görünmediğine karar veriyor.
Sonuç olarak Streisand’ın konutunun fotoğraflarını(!) kaldırtma uğraşı adeta aykırı tepiyor ve bu dava ile büyük kitlelere yayılıyor. Üstüne Streisand, fotoğrafçıya 150 bin dolardan fazla ödeme yapmak zorunda kalıyor. Ortadan geçen vakit içinde bir arada bu duruma Streisand tesiri ismi veriliyor.
Öne çıkan örneklerine gelin bir arada bakalım:
Taksicilerin, Uber’in önlerine geçmesini önlemek için yaptığı hareketler:
Burada taksicileri kötülemek yahut Uber’i yüceltmek üzere bir hedefimiz bulunmuyor lakin gerçekleşen olayların, Uber’i ortadan kaldırmak yerine ününü artırdığı bir gerçek. Üstelik bu durum yalnızca ülkemizde değil, dünyanın farklı yerlerinde de yaşandı.
2014 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı “Twitter’ın kökünü kazıyacağız” açıklaması:
Günümüzde hâlâ toplumsal medyanın ne kadar hakikat kullanıldığı tartışılıyor. Ama bu, tabir özgürlüğü üzere mevzuları da işin içine katmamızı gerektiren farklı bir tartışma konusu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu kelamları Twitter kullanıcı sayısını azaltmaktan hayli sayıda kullanıcının reaksiyon göstermesine yol açmıştı.
2013’te ünlü müzikçi Beyoncé’nin Harika Bowl performansından alınan fotoğrafların kaldırılmasının talep edilmesi:
Bu fotoğraflar, ‘En Yabanî Anlar’ (Fiercest Moments) başlığı altında paylaşılmıştı. 33 fotoğrafın bulunduğu siteden nazikçe fotoğrafların kaldırılması istendi. sonrasındasında fotoğrafları paylaşan Buzzfeed, bunların kaldırılmasının talep edildiği maili de dâhil ederek bir daha paylaşım yaptı.
Sonuç olarak birincisinde pek dikkat çekmeyen fotoğraflar, bir daha paylaşılınca geniş kitlelere yayıldı.
Samsung ve YouTuber ghostlyrich içinde yaşanan Galaxy S4 gerginliği:
Bu olayda ghostlyrich, YouTube kanalına Galaxy S4 modelinin sebepsiz yere alev aldığını gösteren bir görüntü yüklemişti. sonrasındasında Samsung’a ulaşan YouTuber, görüntüyü kaldırması ve benzeri bir içerik yüklememesine karşılık yeni bir telefon göndermeyi teklif etti.
sonrasındasında yüklediği bir görüntüde bu durumdan bahsedip Samsung’un güvenlik konusunda kâfi takviyesi sağlamadığına ve bu sebeple inanç vermediğine değindi. Bu görüntü 1 milyondan fazla bireye ulaşarak Samsung’un prestijini büyük ölçüde zedeledi.
Çin’in uyguladığı devasa ölçüdeki sansürün, vakit içinde popülerleşen VPN yoluyla aşılması:
İdaredekiler yahut medya kuruluşlarının başındakiler, halkın görmesini istemediği şeyleri sansürlemiş, ama bu sansürler VPN yoluyla aşılınca büyük bir geri tepmeye yol açmıştı. 2018’de Çinli internet kullanıcılarından toplumsal medyada alınan yanıtlar üzerine yapılan bir çalışmayla ortaya çıkan bu durum yardımıyla günümüzde gereksiz ve yanlış sansür durumundan daha fazlaca kişi haberdar.
Tarih bu üzere birbirinden farklı örneklerle dolu. Bununla orantılı olarak günümüzde bu olayların başında kelam sahibi olan şahıslar daha şuurlu olsa da hâlâ bu cins olayların karşımıza çıktığı oluyor. Bu duruma örnek olarak gösterebileceklerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5
Toplumsal medya platformlarının ya da genel olarak internetin her noktadan ulaşılabilirliği, genel prestiji üst düzeyde olan ünlü bireylerden, şirketlerden, devlet yöneticilerinden ve daha nicelerinden gelen ayrıntıları çok kritik kılıyor. Bu saydıklarımız, prestijlerini zedeleyen yahut yalnızca görülmesini istemedikleri bir şey yayıldığında doğal olarak çabucak onu ortadan kaldırmaya çalışır. Ancak vakit zaman bunun zıt tepmesiyle Streisand tesiri gerçekleşir.
Nereden geliyor bu Streisand etkisinin ismi?
Ülkemiz de dâhil olmak üzere dünyanın her yerinden örnekleri bulunan bu durumun kökleri 2003 yılına kadar uzanıyor. Çıkışını tetikleyecek olaya gelirsek; ABD’li fotoğrafçı Kenneth Adelman, Kaliforniya’daki Malibu kıyılarında gerçekleşen erozyona dikkat çekmek için bu kıyıları fotoğraflıyor.
Burada fotoğrafçının hedefi yetkililerin dikkatini çekmek olsa da 12.000 fotoğrafın içinde kendi konutunun de bulunduğu müzikçi ve oyuncu Barbra Streisand, özel hayatı ihlâl etme nedeni öne sürülerek Adelman’e 50 milyon dolarlık dava açıyor. Ama mahkeme, fotoğrafçının zımnî çekim üzere bir hedefinin olmadığına ve özel ömrü ihlâl çerçevesinde pahalandırılacak bir şeyin görünmediğine karar veriyor.
Sonuç olarak Streisand’ın konutunun fotoğraflarını(!) kaldırtma uğraşı adeta aykırı tepiyor ve bu dava ile büyük kitlelere yayılıyor. Üstüne Streisand, fotoğrafçıya 150 bin dolardan fazla ödeme yapmak zorunda kalıyor. Ortadan geçen vakit içinde bir arada bu duruma Streisand tesiri ismi veriliyor.
Öne çıkan örneklerine gelin bir arada bakalım:
Taksicilerin, Uber’in önlerine geçmesini önlemek için yaptığı hareketler:
Burada taksicileri kötülemek yahut Uber’i yüceltmek üzere bir hedefimiz bulunmuyor lakin gerçekleşen olayların, Uber’i ortadan kaldırmak yerine ününü artırdığı bir gerçek. Üstelik bu durum yalnızca ülkemizde değil, dünyanın farklı yerlerinde de yaşandı.
2014 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı “Twitter’ın kökünü kazıyacağız” açıklaması:
Günümüzde hâlâ toplumsal medyanın ne kadar hakikat kullanıldığı tartışılıyor. Ama bu, tabir özgürlüğü üzere mevzuları da işin içine katmamızı gerektiren farklı bir tartışma konusu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu kelamları Twitter kullanıcı sayısını azaltmaktan hayli sayıda kullanıcının reaksiyon göstermesine yol açmıştı.
2013’te ünlü müzikçi Beyoncé’nin Harika Bowl performansından alınan fotoğrafların kaldırılmasının talep edilmesi:
Bu fotoğraflar, ‘En Yabanî Anlar’ (Fiercest Moments) başlığı altında paylaşılmıştı. 33 fotoğrafın bulunduğu siteden nazikçe fotoğrafların kaldırılması istendi. sonrasındasında fotoğrafları paylaşan Buzzfeed, bunların kaldırılmasının talep edildiği maili de dâhil ederek bir daha paylaşım yaptı.
Sonuç olarak birincisinde pek dikkat çekmeyen fotoğraflar, bir daha paylaşılınca geniş kitlelere yayıldı.
Samsung ve YouTuber ghostlyrich içinde yaşanan Galaxy S4 gerginliği:
Bu olayda ghostlyrich, YouTube kanalına Galaxy S4 modelinin sebepsiz yere alev aldığını gösteren bir görüntü yüklemişti. sonrasındasında Samsung’a ulaşan YouTuber, görüntüyü kaldırması ve benzeri bir içerik yüklememesine karşılık yeni bir telefon göndermeyi teklif etti.
sonrasındasında yüklediği bir görüntüde bu durumdan bahsedip Samsung’un güvenlik konusunda kâfi takviyesi sağlamadığına ve bu sebeple inanç vermediğine değindi. Bu görüntü 1 milyondan fazla bireye ulaşarak Samsung’un prestijini büyük ölçüde zedeledi.
Çin’in uyguladığı devasa ölçüdeki sansürün, vakit içinde popülerleşen VPN yoluyla aşılması:
İdaredekiler yahut medya kuruluşlarının başındakiler, halkın görmesini istemediği şeyleri sansürlemiş, ama bu sansürler VPN yoluyla aşılınca büyük bir geri tepmeye yol açmıştı. 2018’de Çinli internet kullanıcılarından toplumsal medyada alınan yanıtlar üzerine yapılan bir çalışmayla ortaya çıkan bu durum yardımıyla günümüzde gereksiz ve yanlış sansür durumundan daha fazlaca kişi haberdar.
Tarih bu üzere birbirinden farklı örneklerle dolu. Bununla orantılı olarak günümüzde bu olayların başında kelam sahibi olan şahıslar daha şuurlu olsa da hâlâ bu cins olayların karşımıza çıktığı oluyor. Bu duruma örnek olarak gösterebileceklerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5