arkamikontrolet
New member
Başımızı kaldırıp da şöyleki bir gökyüzüne baktığımız vakit ne kadar da büyüleyici lakin bir o kadar da karmaşık bir manzarayla karşılaşıyoruz değil mi? Bu karmaşa aslında yalnızca çıplak gözle bakıldığında görülüyor. kuvvetli bir teleskopla baktığınız vakit aslında sonsuz uzayda karşımıza sayısız gök cismi çıktığını ve bunların her birinin eşsiz ayrıntılara sahip olduğunu açıkça bakılırsabiliyoruz.
Pekala, kimin yardımıyla ve ne vakitten beri uzayı bu biçimde gorebiliyoruz yani teleskobu kim, ne vakit icat etti? Galileo ile birlikte uzaya bakmaya başlasak da aslında bu aletin mucidinin kim olduğu tam olarak bilinmiyor. Zira teleskop patenti için tıpkı anda birfazlaca kişi başvurmuş ve hükümetin başı biraz karışmıştır. Gelin teleskobu kim, ne vakit icat etti biraz daha yakından bakalım ve bu sıradan ancak tesirli aleti yakından tanıyalım.
Teleskobu kim icat etti?
Tarih boyunca astronomiye meraklı bilim insanlarının bir kadro sistemlere sahip sıra dışı aletler kullanarak ilkel teleskoplar yaptıkları ve gökyüzünü inceledikleri biliniyor. Fakat bildiğimiz manada merceklerden oluşan ve uzağı yakın eden teleskobun birinci patent başvurusu 1608 yılında Hollandalı bir gözlük üreticisi olan Hans Lippershey tarafınca yapılmıştır.
Hans Lippershey tarafınca icat edilen teleskop dışbükey bir objektif merceğiyle hizalanmış içbükey bir göz mercek ile çalışıyor ve objeleri 3 kat daha büyük gösteriyordu. Ama dedikodulara göre Lippershey, birebir kasabada yaşadığı bir daha bir gözlük üreticisi olan Zacharias Jansen’den bu fikri çalmıştı. Bu bahiste kanıtlanmış bir argüman olmasa da her iki ismin de teleskop icadında eşit rolü olduğu söylenir.
aslına bakarsan ortalık gereğince karışık değilmiş üzere bir de tıpkı devir ortaya bir daha bir Hollandalı olan Jacob Metius çıktı. Lippershey’den sırf birkaç hafta daha sonra misal bir alet için patent müracaatında bulunan Metius niçiniyle hükümet, her iki isme de patent vermedi. Metius küçük bir ödül, Lippershey ise teleskop üretimi için yüklü bir ödeme aldı. Yani kazanan Hans Lippershey olmuştur.
Galileo tüm bunlardan habersiz bir teleskop geliştiriyor ve gözünü uzaya dikiyor:
İtalyan bir astronom, fizikçi, mühendis, filozof ve matematikçi olarak tanıdığımız Galileo Galilei, teleskop için yapılan birinci patent müracaatından sırf bir yıl daha sonra 1609 yılında objeleri tam 20 kat daha büyük gösteren bir teleskop icat etti. Venedik Senatosu’na bu icadı sunduğu vakit büyük beğeni topladı ve ömür uzunluğu Padua Üniversitesi’nde öğretim bakılırsavlisi olarak nazaranvlendirilerek maaşı iki katına çıkarıldı.
Galileo teleskop kullanarak uzaya bakan birinci insandır. Teleskop yardımıyla Ay’daki dağları ve kraterleri görmüş, Samanyolu’nu keşfetmiş, Satürn halkalarıyla büyülenmiş ve Jüpiter’in dört uydusunu keşfetmiştir. Tüm bu gördüklerini İki Büyük Dünya Sistemi Hakkında Diyalog isimli kitapta toplanmış ve Kopernik gezegen modelini anlatmıştır.
İtalyan Engizisyon Mahkemesi durur mu, yapıştırmış yanıtı; Galileo bu kitabı devrin papası VIII. Urbanus’a adamasına karşın fikirleri sapkınca bulunmuştur. 1633 yılında mahkeme karşısına çıkan Galileo fikirlerinin sapkınca olduğunu kabul ederek vefattan kurtulmuş ve 1642 yılında ömrünü kaybettiği güne kadar konut mahpusunda kalmıştır.
Teleskop üzerine yapılan çalışmalar sürat kesmeden devam ediyor:
Bilim insanları öldürülse, hapsedilse bile bilimsel çalışmaların sürat kesmeyeceğini tarihten öğrendik. Teleskop üzerine yapılan çalışmalar da Avrupa’nın öbür kentlerinde süratle devam etmiştir. Alman bir bilimci, matematikçi ve astrolog olarak tanıdığımız Johannes Kepler iki dışbükey mercekli bir teleskop tasarlayarak objelerin aykırı görünmesini sağlamıştır.
Johannes Kepler geliştirdiği bu teleskop hakkında bir fazlaca yazı kaleme almış ve periyodun bir fazlaca bilim insanını etkilemiştir. İngiliz bir fizikçi, matematikçi, astronom, mucit, filozof ve teolog olarak tanıdığımız Sir Isaac Newton da bu yazılardan etkilenen bilim insanlarından biridir. Newton, teleskop için mercekler yerine aynalar kullanılmasının daha hakikat olduğunu düşünerek 1668 yılında ayna kullanarak yansıtıcı bir teleskop geliştirmiştir.
Çağdaş teleskop icat ediliyor:
Sir Isaac Newton tarafınca 1668 yılında aynalar kullanılarak geliştirilen yansıtıcı teleskop uzun yıllar astronomi dünyasının çalışmalarında kullanılan en değerli alet olmuştur. Fakat yıllar geçtikçe teleskopların sırf ışık toplayarak imgeler sunması kâfi gelmemeye başlamıştır. Teleskoplar gereksinimimiz olan tüm dataları sağlamak için diğer nasıl kullanılabilirdi?
1897 yılında ABD Wisconsin’de bulunan Yerkes Gözlemevi’nde 1 metrelik cam merceğe sahip bir teleskop geliştirildi lakin pek de başarılı sonuç vermedi. çabucak sonrasında 1917 yılında ABD California’da bulunan Mount Wilson Gözlemevi’nde 2.5 metrelik yansıtıcı bir teleskop geliştirildi. Amerikalı bir astronom olan Edwin Hubble bu teleskoptan baktı ve Andromeda Bulutsusu’nun aslında epey lakin epeyce daha uzakta olduğunu keşfetti.
Radyonun icadı teleskoplara yeni bir misyon yükledi. Amerikalı bir mühendis olan Karl Jansky, 1931 yılında birinci sefer uzaydan gelen radyo sinyallerini tespit etti ve radyo teleskopları geliştirildi. Bugün artık teleskoplar aracılığıyla gözle görülen ışık, radyo dalgaları, kızılötesi ışınlar, röntgen ışınları, ultraviyole ışınlar üzere bir hayli datayı inceliyor ve tahlil edebiliyoruz. Yüzlerce yıl evvel bir gözlük üretici tarafınca icat edilen bir alet fakat bu kadar verimli kullanılabilirdi.
Uzay hakkında bildiğimiz neredeyse her şeyi borçlu olduğumuz teleskobu kim, ne vakit icat etti, uzaya bakmak kimin fikriydi üzere merak edilen soruları yanıtladık ve bu sıra dışı icadın tarihi hakkında bilmeniz gereken birtakım kıymetli ayrıntılardan bahsettik.
Pekala, kimin yardımıyla ve ne vakitten beri uzayı bu biçimde gorebiliyoruz yani teleskobu kim, ne vakit icat etti? Galileo ile birlikte uzaya bakmaya başlasak da aslında bu aletin mucidinin kim olduğu tam olarak bilinmiyor. Zira teleskop patenti için tıpkı anda birfazlaca kişi başvurmuş ve hükümetin başı biraz karışmıştır. Gelin teleskobu kim, ne vakit icat etti biraz daha yakından bakalım ve bu sıradan ancak tesirli aleti yakından tanıyalım.
Teleskobu kim icat etti?
Tarih boyunca astronomiye meraklı bilim insanlarının bir kadro sistemlere sahip sıra dışı aletler kullanarak ilkel teleskoplar yaptıkları ve gökyüzünü inceledikleri biliniyor. Fakat bildiğimiz manada merceklerden oluşan ve uzağı yakın eden teleskobun birinci patent başvurusu 1608 yılında Hollandalı bir gözlük üreticisi olan Hans Lippershey tarafınca yapılmıştır.
Hans Lippershey tarafınca icat edilen teleskop dışbükey bir objektif merceğiyle hizalanmış içbükey bir göz mercek ile çalışıyor ve objeleri 3 kat daha büyük gösteriyordu. Ama dedikodulara göre Lippershey, birebir kasabada yaşadığı bir daha bir gözlük üreticisi olan Zacharias Jansen’den bu fikri çalmıştı. Bu bahiste kanıtlanmış bir argüman olmasa da her iki ismin de teleskop icadında eşit rolü olduğu söylenir.
aslına bakarsan ortalık gereğince karışık değilmiş üzere bir de tıpkı devir ortaya bir daha bir Hollandalı olan Jacob Metius çıktı. Lippershey’den sırf birkaç hafta daha sonra misal bir alet için patent müracaatında bulunan Metius niçiniyle hükümet, her iki isme de patent vermedi. Metius küçük bir ödül, Lippershey ise teleskop üretimi için yüklü bir ödeme aldı. Yani kazanan Hans Lippershey olmuştur.
Galileo tüm bunlardan habersiz bir teleskop geliştiriyor ve gözünü uzaya dikiyor:
İtalyan bir astronom, fizikçi, mühendis, filozof ve matematikçi olarak tanıdığımız Galileo Galilei, teleskop için yapılan birinci patent müracaatından sırf bir yıl daha sonra 1609 yılında objeleri tam 20 kat daha büyük gösteren bir teleskop icat etti. Venedik Senatosu’na bu icadı sunduğu vakit büyük beğeni topladı ve ömür uzunluğu Padua Üniversitesi’nde öğretim bakılırsavlisi olarak nazaranvlendirilerek maaşı iki katına çıkarıldı.
Galileo teleskop kullanarak uzaya bakan birinci insandır. Teleskop yardımıyla Ay’daki dağları ve kraterleri görmüş, Samanyolu’nu keşfetmiş, Satürn halkalarıyla büyülenmiş ve Jüpiter’in dört uydusunu keşfetmiştir. Tüm bu gördüklerini İki Büyük Dünya Sistemi Hakkında Diyalog isimli kitapta toplanmış ve Kopernik gezegen modelini anlatmıştır.
İtalyan Engizisyon Mahkemesi durur mu, yapıştırmış yanıtı; Galileo bu kitabı devrin papası VIII. Urbanus’a adamasına karşın fikirleri sapkınca bulunmuştur. 1633 yılında mahkeme karşısına çıkan Galileo fikirlerinin sapkınca olduğunu kabul ederek vefattan kurtulmuş ve 1642 yılında ömrünü kaybettiği güne kadar konut mahpusunda kalmıştır.
Teleskop üzerine yapılan çalışmalar sürat kesmeden devam ediyor:
Bilim insanları öldürülse, hapsedilse bile bilimsel çalışmaların sürat kesmeyeceğini tarihten öğrendik. Teleskop üzerine yapılan çalışmalar da Avrupa’nın öbür kentlerinde süratle devam etmiştir. Alman bir bilimci, matematikçi ve astrolog olarak tanıdığımız Johannes Kepler iki dışbükey mercekli bir teleskop tasarlayarak objelerin aykırı görünmesini sağlamıştır.
Johannes Kepler geliştirdiği bu teleskop hakkında bir fazlaca yazı kaleme almış ve periyodun bir fazlaca bilim insanını etkilemiştir. İngiliz bir fizikçi, matematikçi, astronom, mucit, filozof ve teolog olarak tanıdığımız Sir Isaac Newton da bu yazılardan etkilenen bilim insanlarından biridir. Newton, teleskop için mercekler yerine aynalar kullanılmasının daha hakikat olduğunu düşünerek 1668 yılında ayna kullanarak yansıtıcı bir teleskop geliştirmiştir.
Çağdaş teleskop icat ediliyor:
Sir Isaac Newton tarafınca 1668 yılında aynalar kullanılarak geliştirilen yansıtıcı teleskop uzun yıllar astronomi dünyasının çalışmalarında kullanılan en değerli alet olmuştur. Fakat yıllar geçtikçe teleskopların sırf ışık toplayarak imgeler sunması kâfi gelmemeye başlamıştır. Teleskoplar gereksinimimiz olan tüm dataları sağlamak için diğer nasıl kullanılabilirdi?
1897 yılında ABD Wisconsin’de bulunan Yerkes Gözlemevi’nde 1 metrelik cam merceğe sahip bir teleskop geliştirildi lakin pek de başarılı sonuç vermedi. çabucak sonrasında 1917 yılında ABD California’da bulunan Mount Wilson Gözlemevi’nde 2.5 metrelik yansıtıcı bir teleskop geliştirildi. Amerikalı bir astronom olan Edwin Hubble bu teleskoptan baktı ve Andromeda Bulutsusu’nun aslında epey lakin epeyce daha uzakta olduğunu keşfetti.
Radyonun icadı teleskoplara yeni bir misyon yükledi. Amerikalı bir mühendis olan Karl Jansky, 1931 yılında birinci sefer uzaydan gelen radyo sinyallerini tespit etti ve radyo teleskopları geliştirildi. Bugün artık teleskoplar aracılığıyla gözle görülen ışık, radyo dalgaları, kızılötesi ışınlar, röntgen ışınları, ultraviyole ışınlar üzere bir hayli datayı inceliyor ve tahlil edebiliyoruz. Yüzlerce yıl evvel bir gözlük üretici tarafınca icat edilen bir alet fakat bu kadar verimli kullanılabilirdi.
Uzay hakkında bildiğimiz neredeyse her şeyi borçlu olduğumuz teleskobu kim, ne vakit icat etti, uzaya bakmak kimin fikriydi üzere merak edilen soruları yanıtladık ve bu sıra dışı icadın tarihi hakkında bilmeniz gereken birtakım kıymetli ayrıntılardan bahsettik.