arkamikontrolet
New member
Her lisanın zenginliğini oluşturan birtakım atasözleri ve tabirler vardır. Bizim lisanımız, bu mevzudaki en varlıklı lisanlardan bir tanesi. Kullandığımız atasözleri ve tabirler, birden fazla vakit söz manasından farklı olarak kullanılarak yeni bir mana kazanır. Bunlardan bir tanesi de afyonu patlamak tabiridir. Afyonu patlamak tabirini sık sık, bilhassa de sabahın erken saatlerinde huysuz beşerler gördüğümüzde kullanırız.
Afyonu patlamak tabirinin birinci ortaya çıkışı Osmanlı devrine kadar uzanıyor. Bugün daha epey sabahın erken saatlerinde huysuz olan şahıslar için kullandığımız bu tabir, birinci ortaya çıktığı devirde oruç tutan afyon bağımlıları için kullanılıyordu. Ortaya çıkış hikayesi ise kelamlı tarihimizin en enteresan olaylarından biridir. Gelin afyonu patlamak ne demek biraz daha yakından inceleyelim ve bu tabirin manasıyla öyküsünün bilgilerina bakalım.
Afyonu patlamak tabirinin manası ne?
Günün erken saatlerinde ‘Daha afyonum patlamadı.’ ya da ‘Daha afyonu patlamamış.’ biçiminde sık sık kullandığımız afyonu patlamak tabiri; yeni uyanmış, daha kendine gelememiş, uykusunu alamamış hudutlu ve huysuz beşerler için kullanılan bir tabirdir.
Afyonu patlamak tabirini kendimiz için kullanabildiğimiz üzere öbürleri için de kullanabiliriz. Bu tabirin kullanması sırasında dikkat edilmesi gereken nokta, huysuzluk durumunun sabah saatlerinde yaşanıyor olmasıdır. Yani devamlı huysuz ve sonlu olan bir kişi için afyonu patlamamış demek yanlışsız bir kullanım değildir.
Afyonu patlamak tabirinin enteresan kıssası:
Osmanlı İmparatorluğu devrinde, varsayımı 15. yüzyılda Ramazan ayında, bugün de olduğu üzere tüm Müslümanlar oruç tutuyordu. Oruç boyunca yemek, içmek yasaktır. Susuzluğa ve açlığa bir biçimde dayansalar da fazlaca daha makûs alışkanlıkları olanların farklı problemleri oluyordu. O periyot, afyon ismi verilen uyuşturucu halk içinde oldukça yaygındı.
Oruç tutan afyon bağımlıları, koca gün boyunca bu alışkanlıklarından uzak kalamadıkları için bir tahlil buldular. Afyonu, bir çeşit kapsülün içine yerleştiriyor ve sahurda su ile ilaç üzere yutuyorlardı. Mide asidinin tesiriyle bu kapsül, sabah saatlerinde patlıyor ve ortasındaki afyon evvel mideye, sonrasındasında da kana karışarak bağımlının gereksinimini karşılıyordu.
Afyonun içine konularak yutulan kapsül el imali olduğu için ne vakit eriyeceği tam olarak muhakkak değildi. Afyonunu alamamış bağımlılar, bilhassa sabah erken saatlerde, çabucak hemen afyon kapsülleri patlamadığı için oldukça sonlu oluyorlardı. Halk da bu insanları gördüğü vakit ‘Daha afyonu patlamamış.’ diyordu.
Afyonu patlamak nasıl tabir haline geldi?
Afyonkarahisar vilayetimize de ismini veren afyon, bu bölgede ve misal iklime sahip bölgelerde yetiştirilen haşhaştan elde edilir. Yemeklerde kullandığımız haşhaş, bu bitkinin kurutularak kullanılan tohumudur. Afyon elde etmek için taze haşhaş bitkisi bir bıçakla çizilir ve beyaz sıvısı çıkarılır. Bu sıvı havayla temas edince macun kıvamını alır ve afyon ismi verilen uyuşturucu husus edilir. Afyon, bir epey uyuşturucunun da hammaddesidir.
Halk içinde uyuşturucunun bu kadar yaygın olması ve hatta bir tabire husus olması şaşırtan gelebilir. Lakin unutmayın, bugün öldürücülüğü kanıtlanmış sigara bile bir devir tabipler tarafınca öneriliyordu. Afyonun da bu uyuşturucu tesiri vakit ortasında ortaya çıkınca 17. yüzyılın başlarında sıkı yasaklar getirildi.
Afyon o kadar yaygındı ki birtakım mahkeme tutanaklarında afyon bağımlısı bireylerin, işledikleri kabahatlerin hafifçeletici sebebi olarak afyonlarının patlamadığını söylemiş oldukleri hadiseler vardır. şüphesiz, yasaklardan daha sonra bu durum değişmiş ve afyon bağımlılarının sayısı giderek azalmıştır. Fakat afyonu patlamayan bireylerin huysuzluklarının anısı baki kalmış ve bugün bize bir tabir kazandırmıştır.
Osmanlı’da yaşayan afyon bağımlılarından bir hatıra olarak günümüze tabir olarak kalan afyonu patlamak ne demek sorusunu yanıtlayarak manasından ve öyküsünden bahsettik. Bugün kullanmakta olduğumuz bütün tabirlerin ve atasözlerinin bu çeşit kıssalara sahip olduğunu bilmek, kültürümüzün ve lisanımızın zenginliğini bir defa daha ortaya koyuyor.
Afyonu patlamak tabirinin birinci ortaya çıkışı Osmanlı devrine kadar uzanıyor. Bugün daha epey sabahın erken saatlerinde huysuz olan şahıslar için kullandığımız bu tabir, birinci ortaya çıktığı devirde oruç tutan afyon bağımlıları için kullanılıyordu. Ortaya çıkış hikayesi ise kelamlı tarihimizin en enteresan olaylarından biridir. Gelin afyonu patlamak ne demek biraz daha yakından inceleyelim ve bu tabirin manasıyla öyküsünün bilgilerina bakalım.
Afyonu patlamak tabirinin manası ne?
Günün erken saatlerinde ‘Daha afyonum patlamadı.’ ya da ‘Daha afyonu patlamamış.’ biçiminde sık sık kullandığımız afyonu patlamak tabiri; yeni uyanmış, daha kendine gelememiş, uykusunu alamamış hudutlu ve huysuz beşerler için kullanılan bir tabirdir.
Afyonu patlamak tabirini kendimiz için kullanabildiğimiz üzere öbürleri için de kullanabiliriz. Bu tabirin kullanması sırasında dikkat edilmesi gereken nokta, huysuzluk durumunun sabah saatlerinde yaşanıyor olmasıdır. Yani devamlı huysuz ve sonlu olan bir kişi için afyonu patlamamış demek yanlışsız bir kullanım değildir.
Afyonu patlamak tabirinin enteresan kıssası:
Osmanlı İmparatorluğu devrinde, varsayımı 15. yüzyılda Ramazan ayında, bugün de olduğu üzere tüm Müslümanlar oruç tutuyordu. Oruç boyunca yemek, içmek yasaktır. Susuzluğa ve açlığa bir biçimde dayansalar da fazlaca daha makûs alışkanlıkları olanların farklı problemleri oluyordu. O periyot, afyon ismi verilen uyuşturucu halk içinde oldukça yaygındı.
Oruç tutan afyon bağımlıları, koca gün boyunca bu alışkanlıklarından uzak kalamadıkları için bir tahlil buldular. Afyonu, bir çeşit kapsülün içine yerleştiriyor ve sahurda su ile ilaç üzere yutuyorlardı. Mide asidinin tesiriyle bu kapsül, sabah saatlerinde patlıyor ve ortasındaki afyon evvel mideye, sonrasındasında da kana karışarak bağımlının gereksinimini karşılıyordu.
Afyonun içine konularak yutulan kapsül el imali olduğu için ne vakit eriyeceği tam olarak muhakkak değildi. Afyonunu alamamış bağımlılar, bilhassa sabah erken saatlerde, çabucak hemen afyon kapsülleri patlamadığı için oldukça sonlu oluyorlardı. Halk da bu insanları gördüğü vakit ‘Daha afyonu patlamamış.’ diyordu.
Afyonu patlamak nasıl tabir haline geldi?
Afyonkarahisar vilayetimize de ismini veren afyon, bu bölgede ve misal iklime sahip bölgelerde yetiştirilen haşhaştan elde edilir. Yemeklerde kullandığımız haşhaş, bu bitkinin kurutularak kullanılan tohumudur. Afyon elde etmek için taze haşhaş bitkisi bir bıçakla çizilir ve beyaz sıvısı çıkarılır. Bu sıvı havayla temas edince macun kıvamını alır ve afyon ismi verilen uyuşturucu husus edilir. Afyon, bir epey uyuşturucunun da hammaddesidir.
Halk içinde uyuşturucunun bu kadar yaygın olması ve hatta bir tabire husus olması şaşırtan gelebilir. Lakin unutmayın, bugün öldürücülüğü kanıtlanmış sigara bile bir devir tabipler tarafınca öneriliyordu. Afyonun da bu uyuşturucu tesiri vakit ortasında ortaya çıkınca 17. yüzyılın başlarında sıkı yasaklar getirildi.
Afyon o kadar yaygındı ki birtakım mahkeme tutanaklarında afyon bağımlısı bireylerin, işledikleri kabahatlerin hafifçeletici sebebi olarak afyonlarının patlamadığını söylemiş oldukleri hadiseler vardır. şüphesiz, yasaklardan daha sonra bu durum değişmiş ve afyon bağımlılarının sayısı giderek azalmıştır. Fakat afyonu patlamayan bireylerin huysuzluklarının anısı baki kalmış ve bugün bize bir tabir kazandırmıştır.
Osmanlı’da yaşayan afyon bağımlılarından bir hatıra olarak günümüze tabir olarak kalan afyonu patlamak ne demek sorusunu yanıtlayarak manasından ve öyküsünden bahsettik. Bugün kullanmakta olduğumuz bütün tabirlerin ve atasözlerinin bu çeşit kıssalara sahip olduğunu bilmek, kültürümüzün ve lisanımızın zenginliğini bir defa daha ortaya koyuyor.