arkamikontrolet
New member
Anadolu coğrafyası tahminen de dünyanın en geniş habitatına sahip bölgelerden bir tanesi. Orta Asya ile benzerlikler taşıdığı için Türkler olarak bu bölgeye geldiğimiz vakit hiç de zorluk çekmedik. Kültürel manada da birfazlaca benzerlik görmek pek şaşırtan değil. örneğin kar leoparı olarak da isimlendirilen Anadolu parsı, Anadolu merkezli olsa da geniş Asya’ya yayıldığı için Türklerin kıymetli sembollerindendir.
Anadolu parsının hayatı maalesef avcılık niçiniyle büyük tehdit altında. meğer bu canlı, hem Anadolu tıpkı vakitte Türk kültüründe kutsal kabul edilecek kadar değerli bir yere sahip. Yüksek yamaçlarda tek başına yaşayacak kadar gözüpek, tek başına avlanacak kadar yavuz ve hiç kimseye avlanmayacak kadar kuvvetli olan kar leoparı yani Anadolu parsına gelin yakından bakalım ve enteresan özelliklerini gorelim.
Kar leoparı olarak da anılan Anadolu parsının farklı özellikleri:
Kar leoparı yani Anadolu parsı, Orta Doğu ve Batı Asya’da bulunan İran parsının bir çeşidi olarak kabul edilir. Lakin bölgedeki emsal tiplere göre fazlaca daha büyüktür. Anadolu parsı ortalama 200 – 250 cm boya ve 70 kilograma kadar çıkan bir yüke sahiptir. Bu canlının ortalama ömür müddetinin 20 yıl olduğu düşünülüyor. Gri ve sarımsı tonlara sahip olan kalın kürkünde gri ve siyah noktalar bulunur.
Çatalhöyük’te binlerce yıllık kar leoparı fotoğrafları var:
Ülkemizin Konya vilayet hudutlarında bulunan Çatalhöyük, günümüzden 9 bin yıl evvel hayatış cetlerimize dair bize bilgi verir. O devir Orta Anadolu’da hayatış beşerler tarafınca inşa edilmiş bir yerleşke olan Çatalhöyük’teki duvar fotoğraflarında ve bulunan heykel kalıntılarında sık sık kar leoparı olarak bilinen Anadolu parsı ile karşılaşmak mümkün.
Çatalhöyük’te bulunan Anadolu parsı fotoğrafları ve figürleri, bu canlının tarihi seyahatini da gözler önüne seriyor. Anadolu’da kurulan ve yıkılan onlarca farklı medeniyet bulunmasına karşın kar leoparının her vakit burada olması, onun niye Türkler dahil bir epeyce kültürde kutsal sayıldığını anlamamızı sağlıyor.
Anadolu parsı, “tanrıya yaklaşacak kadar” yükseğe zıplayabilir:
Anadolu parsının seçkin görülecek kadar uzun bir kuyruğu vardır. Bu kuyruk yardımıyla inanılmaz bir istikrar sağlar. Sahip olduğu kuyruk, bununla birlikte Anadolu parsının şiddetli iklim şartlarından korunmasını sağlar. Kuyruğun sağladığı istikrar yardımıyla 50 metre yükseğe kadar sıçrayabilir. Türk kültüründe değerli bir sembol olmasının niçinlerinden biri de budur.
Gök Tengri’ye inanan Türklerin kültüründe gökyüzüne yakın yaşayan hayvanlar birden fazla vakit kutsal kabul edilir. bir fazlaca canlının durmakta bile zorlanacağı kadar yüksek rakımlarda yaşayan Anadolu parsı, bir de bu kadar yükseğe zıplayabildiği için Türkler tarafınca yaradana yakın olarak kabul edilirdi.
16. yüzyılda Anadolu parsının yaşadığı yerleri ayrıntılı olarak gösteren bir harita yapıldı:
Anadolu parsının hayat bölgesinin Anadolu, Asya ve Orta Doğu olduğu ve tarih boyunca daima bu bölgelerde yaşadığı düşünülüyor. esasen eski kalıntılarda karşımıza çıkması, bunun en büyük ispatı. Lakin kar leoparı olarak anılan bu canlının Marmara bölgesinde yaşadığına dair de değerli bir ispatımız var.
16. yüzyılda Belçika’da doğmuş ve ölmüş olan Abraham Ortelius Flaman isimli kıymetli bir haritacı ve coğrafyacı tarafınca çizilen Marmara Bölgesi Haritası’nda enteresan bir ayrıntı var. Bu haritanın üzerinde nokta nokta Çanakkale ve Bursa civarında o periyot Anadolu parsının yaşadığı bölgeler işaretlenmiş. Bugün kuşağı tükenmekte olan bu canlının sırf birkaç yüzyıl evvel ne kadar yaygın olduğunu görmek çok şaşırtan.
Kendinden kat be kat büyük hayvanları avlayabilir:
Anadolu parsı, çeşidinin en büyüklerinden olduğu üzere en kuvvetlilerinden de biridir. Gözlemlendiği bölgelerde kendinin 3 katı olan hayvanları bile sabırla uyguladığı stratejiler yardımıyla avladığı görülmüştür. Özel bir ulusal parkta gözlemlenen bir kar leoparının bir yılda bhara olarak da bilinen 5 mavi koyun, 9 tavşan, 25 dağ sıçanı, 5 keçi, 1 koyun ve 15 kuş avladığı ve yediği görülmüştür.
Tüm bu farklı cins ve boyutlardaki hayvanları göz önüne aldığımız vakit kar leoparının gücünü ve yeteneklerini görmüş oluyoruz. kuvvetli kasları yardımıyla kendinden kat be kat büyük hayvanları, çevikliği yardımıyla küçük hayvanları, istikrarlı ve yüksek sıçrayışları ile kuşları bile avlayabiliyor.
12 hayvanlı Türk takviminde yer alır:
Türklerin tarih boyunca kullandıkları takvimlerden biri olan 12 hayvanlı Türk takvimi, Çin dahil olmak üzere Asya’da bulunan bir epey toplum tarafınca kullanılmıştır. Yıl hesabına bakılırsa düzenlenmiş olan 12 hayvanlı Türk takviminde bulunan her bir hayvan, Türk kültüründe manalı olduğu kabul edilen canlılardır.
12 hayvanlı Türk takviminde; fare, boğa, tavşan, balık ya da ejderha, yılan, at, koyun, maymun, tavuk, köpek, domuz ve olağan olarak Anadolu parsı yer alır. Hayvanların isimleri yılların isimleri olarak kullanılırdı ve her birinin kendine özel bir manası vardı. Pars yılının atılganlık ve arbede manası taşıdığı düşünülerek kıymetli akınlar bu periyoda bırakılırdı.
Son Anadolu parsının Ankara’da öldürüldüğü düşünülüyordu:
bu biçimde kuvvetli, yetenekli ve bedelli bir hayvanın tek düşmanı da aslına bakarsan olsa olsa insan olurdu. Maalesef kar leoparı yani Anadolu parsının en büyük düşmanı avcılardır. Kürkü kıymetli olduğu için zehirlenerek bile öldürüldüğü biliniyor. Yakın vakte kadar son Anadolu parsının 1974 yılında Ankara’nın Beypazarı ilçesinde öldürüldüğü düşünülüyordu.
Farklı bölgelerde az da olsa bulunduğu bilinen bu canlının ülkemizde büsbütün tükendiği düşünülüyordu. Ta ki 2021 yılının Mayıs ayında yayımlanan bir makaleye kadar. Bu makalede Şırnak’ta bulunan Cudi Dağı’nda çekilmiş Anadolu parsı fotoğrafları paylaşıldı. 2018 ve 2019 yılında fotokapanlarla çekilen 3 farklı fotoğrafta birebir canlının olduğu düşünülüyor. Geçtiğimiz günlerde ise, İhlas Haber Ajansı (İHA), kimi manzaralar paylaştı. Bu imgelerde, Türkiye’de kuşağının tükendiği düşünülen bir Anadolu Parsı yer aldı.
Türk, Asya ve Anadolu kültüründe kıymetli yere sahip olan kar leoparı yani Anadolu parsı hakkındaki enteresan bilgilerden bahsettik ve bu canlıyı biraz daha yakından tanımaya çalıştık. Kültürümüzün en kıymetli sembollerinden biri olan Anadolu parsı hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Anadolu parsının hayatı maalesef avcılık niçiniyle büyük tehdit altında. meğer bu canlı, hem Anadolu tıpkı vakitte Türk kültüründe kutsal kabul edilecek kadar değerli bir yere sahip. Yüksek yamaçlarda tek başına yaşayacak kadar gözüpek, tek başına avlanacak kadar yavuz ve hiç kimseye avlanmayacak kadar kuvvetli olan kar leoparı yani Anadolu parsına gelin yakından bakalım ve enteresan özelliklerini gorelim.
Kar leoparı olarak da anılan Anadolu parsının farklı özellikleri:
- Kar leoparı çeşidinin en büyüklerinden.
- Çatalhöyük’te binlerce yıllık kar leoparı fotoğrafları var.
- Anadolu parsı, “tanrıya yaklaşacak kadar” yükseğe zıplayabilir.
- 16. yüzyılda Anadolu parsının yaşadığı yerleri ayrıntılı olarak gösteren bir harita yapıldı.
- Kendinden kat be kat büyük hayvanları avlayabilir.
- 12 hayvanlı Türk takviminde yer alır.
- Son Anadolu parsının Ankara’da öldürüldüğü düşünülüyordu.
Kar leoparı yani Anadolu parsı, Orta Doğu ve Batı Asya’da bulunan İran parsının bir çeşidi olarak kabul edilir. Lakin bölgedeki emsal tiplere göre fazlaca daha büyüktür. Anadolu parsı ortalama 200 – 250 cm boya ve 70 kilograma kadar çıkan bir yüke sahiptir. Bu canlının ortalama ömür müddetinin 20 yıl olduğu düşünülüyor. Gri ve sarımsı tonlara sahip olan kalın kürkünde gri ve siyah noktalar bulunur.
Çatalhöyük’te binlerce yıllık kar leoparı fotoğrafları var:
Ülkemizin Konya vilayet hudutlarında bulunan Çatalhöyük, günümüzden 9 bin yıl evvel hayatış cetlerimize dair bize bilgi verir. O devir Orta Anadolu’da hayatış beşerler tarafınca inşa edilmiş bir yerleşke olan Çatalhöyük’teki duvar fotoğraflarında ve bulunan heykel kalıntılarında sık sık kar leoparı olarak bilinen Anadolu parsı ile karşılaşmak mümkün.
Çatalhöyük’te bulunan Anadolu parsı fotoğrafları ve figürleri, bu canlının tarihi seyahatini da gözler önüne seriyor. Anadolu’da kurulan ve yıkılan onlarca farklı medeniyet bulunmasına karşın kar leoparının her vakit burada olması, onun niye Türkler dahil bir epeyce kültürde kutsal sayıldığını anlamamızı sağlıyor.
Anadolu parsı, “tanrıya yaklaşacak kadar” yükseğe zıplayabilir:
Anadolu parsının seçkin görülecek kadar uzun bir kuyruğu vardır. Bu kuyruk yardımıyla inanılmaz bir istikrar sağlar. Sahip olduğu kuyruk, bununla birlikte Anadolu parsının şiddetli iklim şartlarından korunmasını sağlar. Kuyruğun sağladığı istikrar yardımıyla 50 metre yükseğe kadar sıçrayabilir. Türk kültüründe değerli bir sembol olmasının niçinlerinden biri de budur.
Gök Tengri’ye inanan Türklerin kültüründe gökyüzüne yakın yaşayan hayvanlar birden fazla vakit kutsal kabul edilir. bir fazlaca canlının durmakta bile zorlanacağı kadar yüksek rakımlarda yaşayan Anadolu parsı, bir de bu kadar yükseğe zıplayabildiği için Türkler tarafınca yaradana yakın olarak kabul edilirdi.
16. yüzyılda Anadolu parsının yaşadığı yerleri ayrıntılı olarak gösteren bir harita yapıldı:
Anadolu parsının hayat bölgesinin Anadolu, Asya ve Orta Doğu olduğu ve tarih boyunca daima bu bölgelerde yaşadığı düşünülüyor. esasen eski kalıntılarda karşımıza çıkması, bunun en büyük ispatı. Lakin kar leoparı olarak anılan bu canlının Marmara bölgesinde yaşadığına dair de değerli bir ispatımız var.
16. yüzyılda Belçika’da doğmuş ve ölmüş olan Abraham Ortelius Flaman isimli kıymetli bir haritacı ve coğrafyacı tarafınca çizilen Marmara Bölgesi Haritası’nda enteresan bir ayrıntı var. Bu haritanın üzerinde nokta nokta Çanakkale ve Bursa civarında o periyot Anadolu parsının yaşadığı bölgeler işaretlenmiş. Bugün kuşağı tükenmekte olan bu canlının sırf birkaç yüzyıl evvel ne kadar yaygın olduğunu görmek çok şaşırtan.
Kendinden kat be kat büyük hayvanları avlayabilir:
Anadolu parsı, çeşidinin en büyüklerinden olduğu üzere en kuvvetlilerinden de biridir. Gözlemlendiği bölgelerde kendinin 3 katı olan hayvanları bile sabırla uyguladığı stratejiler yardımıyla avladığı görülmüştür. Özel bir ulusal parkta gözlemlenen bir kar leoparının bir yılda bhara olarak da bilinen 5 mavi koyun, 9 tavşan, 25 dağ sıçanı, 5 keçi, 1 koyun ve 15 kuş avladığı ve yediği görülmüştür.
Tüm bu farklı cins ve boyutlardaki hayvanları göz önüne aldığımız vakit kar leoparının gücünü ve yeteneklerini görmüş oluyoruz. kuvvetli kasları yardımıyla kendinden kat be kat büyük hayvanları, çevikliği yardımıyla küçük hayvanları, istikrarlı ve yüksek sıçrayışları ile kuşları bile avlayabiliyor.
12 hayvanlı Türk takviminde yer alır:
Türklerin tarih boyunca kullandıkları takvimlerden biri olan 12 hayvanlı Türk takvimi, Çin dahil olmak üzere Asya’da bulunan bir epey toplum tarafınca kullanılmıştır. Yıl hesabına bakılırsa düzenlenmiş olan 12 hayvanlı Türk takviminde bulunan her bir hayvan, Türk kültüründe manalı olduğu kabul edilen canlılardır.
12 hayvanlı Türk takviminde; fare, boğa, tavşan, balık ya da ejderha, yılan, at, koyun, maymun, tavuk, köpek, domuz ve olağan olarak Anadolu parsı yer alır. Hayvanların isimleri yılların isimleri olarak kullanılırdı ve her birinin kendine özel bir manası vardı. Pars yılının atılganlık ve arbede manası taşıdığı düşünülerek kıymetli akınlar bu periyoda bırakılırdı.
Son Anadolu parsının Ankara’da öldürüldüğü düşünülüyordu:
bu biçimde kuvvetli, yetenekli ve bedelli bir hayvanın tek düşmanı da aslına bakarsan olsa olsa insan olurdu. Maalesef kar leoparı yani Anadolu parsının en büyük düşmanı avcılardır. Kürkü kıymetli olduğu için zehirlenerek bile öldürüldüğü biliniyor. Yakın vakte kadar son Anadolu parsının 1974 yılında Ankara’nın Beypazarı ilçesinde öldürüldüğü düşünülüyordu.
Farklı bölgelerde az da olsa bulunduğu bilinen bu canlının ülkemizde büsbütün tükendiği düşünülüyordu. Ta ki 2021 yılının Mayıs ayında yayımlanan bir makaleye kadar. Bu makalede Şırnak’ta bulunan Cudi Dağı’nda çekilmiş Anadolu parsı fotoğrafları paylaşıldı. 2018 ve 2019 yılında fotokapanlarla çekilen 3 farklı fotoğrafta birebir canlının olduğu düşünülüyor. Geçtiğimiz günlerde ise, İhlas Haber Ajansı (İHA), kimi manzaralar paylaştı. Bu imgelerde, Türkiye’de kuşağının tükendiği düşünülen bir Anadolu Parsı yer aldı.
Türk, Asya ve Anadolu kültüründe kıymetli yere sahip olan kar leoparı yani Anadolu parsı hakkındaki enteresan bilgilerden bahsettik ve bu canlıyı biraz daha yakından tanımaya çalıştık. Kültürümüzün en kıymetli sembollerinden biri olan Anadolu parsı hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.