arkamikontrolet
New member
Dil; tıpkı insan üzere yaşayan, değişen ve gelişen en değerli irtibat aracıdır. senelerca lisanımızdan düşürmediğimiz sözler, vakit içerisinde çeşitli sebeplerle değişir ve değiştiği formuyla lisanımıza oturur. “Arapsaçına dönmek” tabiri de vakit içinde değişime uğramış bir örnektir.
Bugün sizlerle birlikte bu tabirinin aslına, nereden ve nasıl türediğine, ırkçı bir tabir olup olmadığına ve vakit içerisindeki değişimine değineceğiz.
“Arapsaçı”nın kökeni, Osmanlı Dönemi’ne kadar uzanıyor
Günümüzde, Türk Lisan Kurumu (TDK) tarafınca tabir olarak kabul edilip; “işlerin epey karışıp çözümlenmesinin güç bir duruma gelmesi” ve “ilk başta hakikat ve hoş görünüp, çabucak sonrasında tam aksisi olduğu ortaya çıkan durum” olarak açıklanan “arapsaçına dönmek” tabirinin aslı, “Arap sacı” biçimindeydi.
Osmanlı Dönemi’nde Araplar tarafınca üretilen ve yemek pişirmek için kullanılan saclar, diğer saclara nazaran daha estetik ve ihtişamlı görünmektedir. Arap saclarının ihtişamına kapılan beşerler, bu saclarda et pişirdiği vakit etin olağandışı bir biçimde koktuğunu ve bu kokuya da etin pişirildiği sacın sebep olduğunu düşünür. Bu olay vakit içinde, halk içinde Arap sacı formunda deyimleşir ve günümüze arapsaçı olarak evrilir.
Arapların ürettiği sacların haricinde, öbür bir rivayet daha var
Toplumumuzda geçmişten gelen, Afrika kökenli insanları Arap olarak tanım etmek üzere yanlış bir alışkanlık var. Rivayet odur ki, Osmanlı Dönemi’ndeki Afrika kökenli insanların saçlarındaki örgü (rasta) modeli, halka fazlaca tuhaf ve karmaşık geliyordu. Bundan ötürü halk, ortasından çıkılmaz ve karışık durumlar için “Arap saçına dönmek” tabirini kullanmaya başladı ve bu tabir vakit içinde deyimleşerek “arapsaçına dönmek” halini aldı.
Arapsaçı otunun mevzu ile ilgisi yok
Arapsaçı Otu
Ülkemizde; bilhassa de Ege’de zaten yetişen, bir fazlaca rahatsızlığın tedavisinde kullanılan, maydanozgiller ile rezene familyasından bir bitki olan ve yabani rezene olarak da bilinen arapsaçı otunun, içeriğimizin ana konusu olan tabir ile rastgele bir alakası bulunmuyor. Arapsaçı otunun kollarının sık ve sarmaşık biçimde olduğu için rastaya benzetildiği ve bu yüzden arapsaçı otu ismini aldığı varsayım ediliyor.
Arapsaçına dönmek tabiri lisanımıza o kadar epeyce oturmuş bir tabirdir ki, Erkin Koray tarafınca 1976 yılında birebir isimde bir müzik seslendirilmiş ve unutulmayan kesimler içinde yerini almıştı. çabucak sonrasında birebir tabir şiirlere mevzu olurken; son periyotta birebir isimde yayınlanan sinema sinemalarıyla de karşılaşabiliyoruz.
Bizler farkında olmasak da ırkçı bir tabir olarak kabul ediliyor
“Arapsaçına dönmek” tabirini, saç ya da sac rivayetine nazaran kullansak da her iki söz de hem Arap birebir vakitte Afrika kökenli beşerler nezdinde ırkçı bir tabir olarak algılanıyor. Bu sebeple her ne kadar lisanımıza oturmuş bir tabir olsa da arapsaçına dönmek; Arnavut inadı, gündüz feneri, dürzü, Fransız kalmak, Karaman koyunu, iki eşek bir Çerkez, mal bulmuş Mağribi, yalanım var ise Arap olayım üzere lisanımıza oturmuş daha bir epey ırkçı tabirler kadar ırkçı bir tabirdir. Irk ayrımına dayanan ve makul bir toplumu küçük düşüren tüm bu sözlerin lisanımızdan silinmesi dileklerimizle…
Peki ya sizler “arapsaçına dönmek” tabiri hakkında neler düşünüyorsunuz?
Kaynaklar: 1 / 2 /
Bugün sizlerle birlikte bu tabirinin aslına, nereden ve nasıl türediğine, ırkçı bir tabir olup olmadığına ve vakit içerisindeki değişimine değineceğiz.
“Arapsaçı”nın kökeni, Osmanlı Dönemi’ne kadar uzanıyor
Günümüzde, Türk Lisan Kurumu (TDK) tarafınca tabir olarak kabul edilip; “işlerin epey karışıp çözümlenmesinin güç bir duruma gelmesi” ve “ilk başta hakikat ve hoş görünüp, çabucak sonrasında tam aksisi olduğu ortaya çıkan durum” olarak açıklanan “arapsaçına dönmek” tabirinin aslı, “Arap sacı” biçimindeydi.
Osmanlı Dönemi’nde Araplar tarafınca üretilen ve yemek pişirmek için kullanılan saclar, diğer saclara nazaran daha estetik ve ihtişamlı görünmektedir. Arap saclarının ihtişamına kapılan beşerler, bu saclarda et pişirdiği vakit etin olağandışı bir biçimde koktuğunu ve bu kokuya da etin pişirildiği sacın sebep olduğunu düşünür. Bu olay vakit içinde, halk içinde Arap sacı formunda deyimleşir ve günümüze arapsaçı olarak evrilir.
Arapların ürettiği sacların haricinde, öbür bir rivayet daha var
Toplumumuzda geçmişten gelen, Afrika kökenli insanları Arap olarak tanım etmek üzere yanlış bir alışkanlık var. Rivayet odur ki, Osmanlı Dönemi’ndeki Afrika kökenli insanların saçlarındaki örgü (rasta) modeli, halka fazlaca tuhaf ve karmaşık geliyordu. Bundan ötürü halk, ortasından çıkılmaz ve karışık durumlar için “Arap saçına dönmek” tabirini kullanmaya başladı ve bu tabir vakit içinde deyimleşerek “arapsaçına dönmek” halini aldı.
Arapsaçı otunun mevzu ile ilgisi yok
Arapsaçı Otu
Ülkemizde; bilhassa de Ege’de zaten yetişen, bir fazlaca rahatsızlığın tedavisinde kullanılan, maydanozgiller ile rezene familyasından bir bitki olan ve yabani rezene olarak da bilinen arapsaçı otunun, içeriğimizin ana konusu olan tabir ile rastgele bir alakası bulunmuyor. Arapsaçı otunun kollarının sık ve sarmaşık biçimde olduğu için rastaya benzetildiği ve bu yüzden arapsaçı otu ismini aldığı varsayım ediliyor.
Arapsaçına dönmek tabiri lisanımıza o kadar epeyce oturmuş bir tabirdir ki, Erkin Koray tarafınca 1976 yılında birebir isimde bir müzik seslendirilmiş ve unutulmayan kesimler içinde yerini almıştı. çabucak sonrasında birebir tabir şiirlere mevzu olurken; son periyotta birebir isimde yayınlanan sinema sinemalarıyla de karşılaşabiliyoruz.
Bizler farkında olmasak da ırkçı bir tabir olarak kabul ediliyor
“Arapsaçına dönmek” tabirini, saç ya da sac rivayetine nazaran kullansak da her iki söz de hem Arap birebir vakitte Afrika kökenli beşerler nezdinde ırkçı bir tabir olarak algılanıyor. Bu sebeple her ne kadar lisanımıza oturmuş bir tabir olsa da arapsaçına dönmek; Arnavut inadı, gündüz feneri, dürzü, Fransız kalmak, Karaman koyunu, iki eşek bir Çerkez, mal bulmuş Mağribi, yalanım var ise Arap olayım üzere lisanımıza oturmuş daha bir epey ırkçı tabirler kadar ırkçı bir tabirdir. Irk ayrımına dayanan ve makul bir toplumu küçük düşüren tüm bu sözlerin lisanımızdan silinmesi dileklerimizle…
Peki ya sizler “arapsaçına dönmek” tabiri hakkında neler düşünüyorsunuz?
Kaynaklar: 1 / 2 /