arkamikontrolet
New member
Herkes Orta Çağ’daki banyo ve tuvalet alışkanlıklarından dolayı parfümlerin Fransızlara mahsus bir şey olduğunu düşünüyor. Bilinenin bilakis parfümler aslında birinci defa Fransa’da icat edilmedi.
İnsanları peşinden sürükleyen bu güzel kokulu karışımların ortaya çıkışı epeyce daha eskiye M.Ö. 4000’lere kadar dayanıyor. Tarihi yazılı kaynaklar, kil tabletler, hiyeroglifler yardımıyla tarihteki birinci parfümlerin Antik Mısır, Antik Yunan, Romalılar, Sümerler ve Babiller üzere eski uygarlıklar tarafınca kullanıldığını biliyoruz.
Şimdi parfüm sözünün kökeni, parfümün ortaya çıkışı, fonksiyonları ve günümüzdeki çağdaş versiyonlarına nasıl dönüştüğünü sizlere açıklayalım:
Parfümün ismi nereden geliyor?
Türkçeye Fransızcadan geçen parfüm sözcüğü, “şişelenmiş güzel koku, hoş kokulu” manalarına geliyor. Parfümün ismi Latince “fumum” “duman, buhar” ve “per” sözlerinden oluşan “Per fumum” “kokulu duman, dumanla yükselen” manalarına geliyor.
Parfümün en ilkel ve birinci versiyonu ağaç kabukları, hoş kokulu bitki ve çeşitli otların yakılmasıyla elde edilen tütsüye dayanıyor.
Dini merasimlerin vazgeçilmezi olan “tütsü”
Parfümün birinci versiyonu olan tütsülerin tarih boyunca kullanım alanları çok değişiklik gösteriyor. Tütsüyü kullanan birinci insanlar bu prosedürün tütsülenen ortamı ve insanları temizlediğine inanıyorlardı.
Bu yol en epey dini merasimlerde kullanılıyordu. Çok ilahlı dinlere mensup antik devirlerde hayatış medeniyetler adadıkları kurbanları ilahlarına layık hale getirmek ismine tütsülerle temizliyorlardı. Antik Mısır toplumunda cenaze merasimlerinde de tütsüler yaygın bir biçimde kullanılıyordu. Bilhassa firavunların mezarlarının güzel kokması Mısırlılar için değerliydi. Eski devirlerde beşerler için güzel kokular kutsaldı ve tanrısallığı simgeliyordu.
Parfümler nasıl üretilip koruma ediliyor?
Tütsüler vakit ortasında yerini kilden, ahşaptan yapılmış şişelerde taşınan sıvı ve katı parfümlere bıraktı. Parfümler çeşitli usullerle elde ediliyordu. Çeşitli ot ve beğenilen kokulu bitkilerin preslenmesi ile bitki özütleri, damıtma tekniğiyle de ağır esans ve kokulu yağlar elde ediliyordu. En bilindik parfüm elde etme yolu damıtma formülüydü. Damıtma prosedürü tarihte birinci defa M.Ö. 4000’li senelerda Sümerler tarafınca geliştirildi. Bu prosedürde pek ustalaştılar.
Kimyager, şifacı ve parfüm imalcisi: Tapputi Belatekallim
Babiller devrinde de tütsü kullanması yaygındı. Ama teknik manada Babiller parfüm üretiminde daha istikrarlı ve verimli formüller geliştirdiler. Günümüzdeki parfümleri andıran versiyonları elde etmede pek başarılı oldular.
En eski ve birinci kimyager olduğu bilinen Babilli Tapputi Belatekallim isminde bir hanımın çağının fazlaca ötesinde tekniklerle parfüm ürettiği bilgisi devrin yazılı kaynaklarından kil tabletlere işlenmişti. Tapputi M.Ö. 1200’lü senelerda sarayın resmi parfüm yapımcısıydı. Periyodun hükümdarı için ürettiği ilaç niteliği taşıyan parfüm esanslarıyla ismini tarihe yazdırmış ve kil tabletlere kaydettiği kimi tanımlarıyla parfüm kesiminin gelişmenine katkı sağlamıştı.
Parfümlerde Helenistik esintiler
Antik Yunan ve Roma devirlerinde parfüm kullanması hayli yaygındı. Antik Yunanlar bitki özleri ve yağları karıştırarak parfümü tütsü halinden likit formuna dönüştürdüler.
Romalılar kendilerindilk evvelki Helen kültüründen etkilendiler. Helenlerin kullandığı usul, reçete ve hammaddeleri kullanıp farklı kültürlerden hammadde ticareti yaparak parfüm dalında gelişme kaydettiler. sonrasındasında iktisadın berbata gitmesiyle parfüm ticareti, üretimi ve kullanması sekteye uğrayarak azaldı.
Parfüm tekniklerinin Avrupa’da popülerleşmesi
Abbasiler devrinin kıymetli bilim insanları olarak anılan El Cabir ve El Kindi’nin kimya alanında yazdığı kimi eserler, Avrupalılar tarafınca Latinceye çevrildi. Damıtma ve ekstraksiyon (ayrıştırma) üzere parfüm yapma tekniklerini anlatan bu eserler Avrupalılara parfüm üretmede ilham kaynağı oldu.
Parfümlerin atası: Macar Suyu
Macar Kraliçesi Elizabeth için ağır esansların seyreltilerek hazırlandığı birinci parfüm “Macar Suyu” 1370 yılında üretildi. Macar Suyu günümüzde üretilen çağdaş parfümlerin atası olarak isimlendiriliyor.
Parfümün mukadderatı 16. yüzyılda bir daha yazıldı
İlerleyen dönemlerde İtalya parfümün merkezi oldu. 16. yüzyılda İtalyan soylu bir ailenin kızı Catherine de Medici, devrin Fransa hükümdarıyla bir evlilik gerçekleştirdi. Bunun üzerine sahip olduğu tüm bilgi birikim ve kendi parfüm imalcisi René le Florentin ile Fransa’ya yerleşen Catherine, Fransa’yı hem hammadde birebir vakitte parfüm üretimi ve ticaretinin anavatanı haline dönüştürdü.
Kolonyanın atası: Köln Suyu
1709 yılında J.M.Farina kendi imkanlarıyla turunçgiller ve çiçek esanslarıyla alkol bazlı bir parfüm üretti. “Kölnisch Wasser” ismiyle piyasaya çıkan bu eser “Köln Suyu” manasına geliyordu. Yeğeni Giovanni Farina yardımıyla bu eser Avrupa’da süratle yayıldı ve popülerleşti. Fransızca “Eau de Cologne” ismi verilen Köln Suyu bugün kullandığımız alkol bazlı ve yavaşça çiçeksi, turunçgil esanslarından oluşan kolonyanın çağdaş manada atası oldu.
İkonik birinci çağdaş tasarım parfümler
Modern anlamda günümüze uygun tasarlanmış birinci parfüm 1921 yılında üretilen ünlü Fransız moda markası Chanel’e ilişkin ikonik No 5 parfümüdür. Onu izleyen devirlerde farklı formül ve konsantrasyonlarda parfümler üretildi. Chanel No 5 parfüm kesimine yeni bir soluk getirdi.
Netice olarak, dini merasimlerde, cenaze merasimlerinde, tapınaklarda, hijyen, paklık ve medikal alan için de kullanılan tütsüler, vakit içinde toplumda bir asalet sembolü haline gelmişti. Onu izleyen devirlerde kıymetli bir ticaret hacmine sahip olan parfüm dalı asaletini koruyarak günümüzde çağdaş versiyonlarına, bir bakıma şahısların imzası niteliğini taşıyan şekilleri hakkında fikir edinmemizi sağlayan moda aksesuarlarına dönüştü. Parfümler ve türevleri dünden bugüne yüksek iş hacmine sahip ticari bir dal olmaya devam ediyor.
Bugün sizlere parfümlerin ortaya çıkışı ve tarih boyunca yaşadığı evrimi aktardık. Buna benzeri içerikleri görmek isterseniz yorumlarda bize belirtmeyi ihmal etmeyin.
Kaynak: 1, 2, 3, 4, 5
İnsanları peşinden sürükleyen bu güzel kokulu karışımların ortaya çıkışı epeyce daha eskiye M.Ö. 4000’lere kadar dayanıyor. Tarihi yazılı kaynaklar, kil tabletler, hiyeroglifler yardımıyla tarihteki birinci parfümlerin Antik Mısır, Antik Yunan, Romalılar, Sümerler ve Babiller üzere eski uygarlıklar tarafınca kullanıldığını biliyoruz.
Şimdi parfüm sözünün kökeni, parfümün ortaya çıkışı, fonksiyonları ve günümüzdeki çağdaş versiyonlarına nasıl dönüştüğünü sizlere açıklayalım:
Parfümün ismi nereden geliyor?
Türkçeye Fransızcadan geçen parfüm sözcüğü, “şişelenmiş güzel koku, hoş kokulu” manalarına geliyor. Parfümün ismi Latince “fumum” “duman, buhar” ve “per” sözlerinden oluşan “Per fumum” “kokulu duman, dumanla yükselen” manalarına geliyor.
Parfümün en ilkel ve birinci versiyonu ağaç kabukları, hoş kokulu bitki ve çeşitli otların yakılmasıyla elde edilen tütsüye dayanıyor.
Dini merasimlerin vazgeçilmezi olan “tütsü”
Parfümün birinci versiyonu olan tütsülerin tarih boyunca kullanım alanları çok değişiklik gösteriyor. Tütsüyü kullanan birinci insanlar bu prosedürün tütsülenen ortamı ve insanları temizlediğine inanıyorlardı.
Bu yol en epey dini merasimlerde kullanılıyordu. Çok ilahlı dinlere mensup antik devirlerde hayatış medeniyetler adadıkları kurbanları ilahlarına layık hale getirmek ismine tütsülerle temizliyorlardı. Antik Mısır toplumunda cenaze merasimlerinde de tütsüler yaygın bir biçimde kullanılıyordu. Bilhassa firavunların mezarlarının güzel kokması Mısırlılar için değerliydi. Eski devirlerde beşerler için güzel kokular kutsaldı ve tanrısallığı simgeliyordu.
Parfümler nasıl üretilip koruma ediliyor?
Tütsüler vakit ortasında yerini kilden, ahşaptan yapılmış şişelerde taşınan sıvı ve katı parfümlere bıraktı. Parfümler çeşitli usullerle elde ediliyordu. Çeşitli ot ve beğenilen kokulu bitkilerin preslenmesi ile bitki özütleri, damıtma tekniğiyle de ağır esans ve kokulu yağlar elde ediliyordu. En bilindik parfüm elde etme yolu damıtma formülüydü. Damıtma prosedürü tarihte birinci defa M.Ö. 4000’li senelerda Sümerler tarafınca geliştirildi. Bu prosedürde pek ustalaştılar.
Kimyager, şifacı ve parfüm imalcisi: Tapputi Belatekallim
Babiller devrinde de tütsü kullanması yaygındı. Ama teknik manada Babiller parfüm üretiminde daha istikrarlı ve verimli formüller geliştirdiler. Günümüzdeki parfümleri andıran versiyonları elde etmede pek başarılı oldular.
En eski ve birinci kimyager olduğu bilinen Babilli Tapputi Belatekallim isminde bir hanımın çağının fazlaca ötesinde tekniklerle parfüm ürettiği bilgisi devrin yazılı kaynaklarından kil tabletlere işlenmişti. Tapputi M.Ö. 1200’lü senelerda sarayın resmi parfüm yapımcısıydı. Periyodun hükümdarı için ürettiği ilaç niteliği taşıyan parfüm esanslarıyla ismini tarihe yazdırmış ve kil tabletlere kaydettiği kimi tanımlarıyla parfüm kesiminin gelişmenine katkı sağlamıştı.
Parfümlerde Helenistik esintiler
Antik Yunan ve Roma devirlerinde parfüm kullanması hayli yaygındı. Antik Yunanlar bitki özleri ve yağları karıştırarak parfümü tütsü halinden likit formuna dönüştürdüler.
Romalılar kendilerindilk evvelki Helen kültüründen etkilendiler. Helenlerin kullandığı usul, reçete ve hammaddeleri kullanıp farklı kültürlerden hammadde ticareti yaparak parfüm dalında gelişme kaydettiler. sonrasındasında iktisadın berbata gitmesiyle parfüm ticareti, üretimi ve kullanması sekteye uğrayarak azaldı.
Parfüm tekniklerinin Avrupa’da popülerleşmesi
Abbasiler devrinin kıymetli bilim insanları olarak anılan El Cabir ve El Kindi’nin kimya alanında yazdığı kimi eserler, Avrupalılar tarafınca Latinceye çevrildi. Damıtma ve ekstraksiyon (ayrıştırma) üzere parfüm yapma tekniklerini anlatan bu eserler Avrupalılara parfüm üretmede ilham kaynağı oldu.
Parfümlerin atası: Macar Suyu
Macar Kraliçesi Elizabeth için ağır esansların seyreltilerek hazırlandığı birinci parfüm “Macar Suyu” 1370 yılında üretildi. Macar Suyu günümüzde üretilen çağdaş parfümlerin atası olarak isimlendiriliyor.
Parfümün mukadderatı 16. yüzyılda bir daha yazıldı
İlerleyen dönemlerde İtalya parfümün merkezi oldu. 16. yüzyılda İtalyan soylu bir ailenin kızı Catherine de Medici, devrin Fransa hükümdarıyla bir evlilik gerçekleştirdi. Bunun üzerine sahip olduğu tüm bilgi birikim ve kendi parfüm imalcisi René le Florentin ile Fransa’ya yerleşen Catherine, Fransa’yı hem hammadde birebir vakitte parfüm üretimi ve ticaretinin anavatanı haline dönüştürdü.
Kolonyanın atası: Köln Suyu
1709 yılında J.M.Farina kendi imkanlarıyla turunçgiller ve çiçek esanslarıyla alkol bazlı bir parfüm üretti. “Kölnisch Wasser” ismiyle piyasaya çıkan bu eser “Köln Suyu” manasına geliyordu. Yeğeni Giovanni Farina yardımıyla bu eser Avrupa’da süratle yayıldı ve popülerleşti. Fransızca “Eau de Cologne” ismi verilen Köln Suyu bugün kullandığımız alkol bazlı ve yavaşça çiçeksi, turunçgil esanslarından oluşan kolonyanın çağdaş manada atası oldu.
İkonik birinci çağdaş tasarım parfümler
Modern anlamda günümüze uygun tasarlanmış birinci parfüm 1921 yılında üretilen ünlü Fransız moda markası Chanel’e ilişkin ikonik No 5 parfümüdür. Onu izleyen devirlerde farklı formül ve konsantrasyonlarda parfümler üretildi. Chanel No 5 parfüm kesimine yeni bir soluk getirdi.
Netice olarak, dini merasimlerde, cenaze merasimlerinde, tapınaklarda, hijyen, paklık ve medikal alan için de kullanılan tütsüler, vakit içinde toplumda bir asalet sembolü haline gelmişti. Onu izleyen devirlerde kıymetli bir ticaret hacmine sahip olan parfüm dalı asaletini koruyarak günümüzde çağdaş versiyonlarına, bir bakıma şahısların imzası niteliğini taşıyan şekilleri hakkında fikir edinmemizi sağlayan moda aksesuarlarına dönüştü. Parfümler ve türevleri dünden bugüne yüksek iş hacmine sahip ticari bir dal olmaya devam ediyor.
Bugün sizlere parfümlerin ortaya çıkışı ve tarih boyunca yaşadığı evrimi aktardık. Buna benzeri içerikleri görmek isterseniz yorumlarda bize belirtmeyi ihmal etmeyin.
Kaynak: 1, 2, 3, 4, 5