Atatürk’ün Türkiye’yi Vapurla Avrupa’ya Tanıtma Projesi

arkamikontrolet

New member
Yıl 1925, cumhuriyetin ilanının üzerinden 2 yıl geçmesine karşın Avrupa bizi hala ‘hasta Osmanlı’ sanıyordu. Zira bu biçimdelar internet, telefon üzere kitle bağlantı araçları yaygın olmadığı için bundan bihaberlerdi. Hal bu biçimde olunca bu durumun değişmesini isteyen Atatürk, Türkiye’deki siyasi değişimin yanı sıra türel ve kültürel değişimin dünyaya gösterilmesi için bir proje tasarladı.

1925 yılı boyunca Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gündeminde kalan lakin yeni kurulmuş bir ülkeye maddi açıdan kasvet çıkaracağı düşünülen proje, bir sonuç alınamadan rafa kaldırıldı. Buna karşın projenin gerekli olduğunu düşünen şahıslardan biri olan Ticaret Bakanı Ali Cenani Beyefendi, büyük efor sarf ederek 1926 yılında projeyi kabul ettirdi. birebir vakitte birinci halinden daha yüksek bir bütçeyle.

Buna nazaran meclis, vapurun masrafları için yüz bin lira ayrılmasına karar verdi.


İstanbul Ticaret Odası da bir daha vapurun masrafları için beş yüz bin lira bağışladı. Maliyet sorunu bir biçimde çözüldükten daha sonra sıra vapurun hazırlanmasına gelmişti. 1926 yılının mart ayına gelindiğinde Karadeniz Vapuru, Haliç tersanesine çekildi ve hazırlıklar başladı.


Vapurun siyah gövdesi beyaza boyandı
. Eserlerin sergilenmesi, satılması için iki salon hazırlandı. Üç ay süren hazırlıklar kararında vapur, 12 Haziran 1926 tarihinde İstanbul’dan bir merasimle 3 ay sürecek seyahatine başladı.

Plan şuydu; Karadeniz, yaklaşık 3 ay boyunca 12 Avrupa ülkesi gezecek ve Batı’ya Türkiye’yi tanıtacaktı.


Buna istinaden vapurun stant salonları özel olarak hazırlandı. Kütahya çiniler, Hacı Bekir Lokumları, Bursa Hereke kumaş ve halıları, Beykoz Fabrikası malları, inhisar eserleri, kehribar ve değerli taşlarla yapılmış süslemeler üzere bir hayli eser, stantta yer alıyordu. Her biri itinayla hazırlanmıştı. Adeta yüzen bir fuardı.


Ürünlerin her birinin üzerine dört lisanda yazılmış bilgi etiketleri yerleştirildi. Salonun baş köşesinde Gazi Mustafa Kemal’in yağlı boya tablosu yer alıyordu. Ayrıyeten vapurda İstiklal Marşı’nın bestekarı Zeki Üngör’ün başında olduğu Cumhurbaşkanlığı Orkestrası da yer alıyordu.

Vapurda yer alan bireyler itinayla seçilmişti.


Vapurun yönetiminden sorumlu kişi, Atlantik’i geçen birinci yolcu vapurunun kaptanı olan Lütfü Kaptan’dı. Siyaset, kültür, sanat insanları, usta müzisyenlerin yanı sıra vapurda yer alan beşerler içinde yabancı lisan bilen vatandaşlar da vardı.


Toplam 285 bireyle birlikte 12 Haziran 1926 tarihinde İstanbul’dan seyahatine başlayan vapurun birinci uğradığı yer Mudanya olmuştu. Vapur, ülkeden ayrılmadan evvel projenin mimarı Mustafa Kemal Atatürk gemiye çıktı ve öğlen yemeğini yedi.


Atatürk, yemekten daha sonra vapurdaki sergiyi gezdi ve hatıra defterine şunları yazdı: Sergi, muvaffakiyete ulaşmış bir yapıttır. Bende çok düzgün izlenimler meydana getirdi. Sunuş biçimi hayli uygundur. Hazırlayıcısını takdir ve tebrik ederim.

Ardından vapur tam manada seyahatine başladı.


Güzergâh aşikardı ve 3 ayda 12 ülke gezilecekti. birinci vakit içinderda kömür almak emeliyle Cezayir’in Bona Limanı’nda demir atıldı. Kısa periyodik bir duraksama da olsa buradaki halkın vapura olan ilgisi pek fazlaydı.

Karadeniz Vapuru İstanbul’dan Ayrılırken

Cezayir’den kömür alındıktan daha sonra Karadeniz Vapuru, Barcelona, Le Havre, Londra, Amsterdam, Hamburg, Stockholm, Helsinki, Leningrad, Danzig, Gdynia, Kopenhagen, Anvers, Marsilya, Cenova, Napoli üzere dünyanın kıymetli kentlerine uğradı.

Vapur, uğradığı her limanda Türk külçeşidinin yanı sıra yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin çağdaş yüzünü de dünyaya gösteriyordu



Her limanda büyük bir ilgi gösterildi ve verilen konserler, balolar ülkelerin basınlarında yer aldı. Yolculuk tam 86 gün 22 saat sürdü.

Vapurda gerçekleştirilen bir balo

Seyyar stant olarak isimlendirilen Karadeniz Vapuru’nu yaklaşık 65 bin kişi ziyaret etti. Gayeye ulaşılmıştı, hayli sayıda ülke artık çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nden haberdardı. 5 Eylül 1926 günü, vapur İstanbul’a dönerek nazaranvini muvaffakiyetle tamamladı.


Karadeniz Vapuru için özel bir logo hazırlandı. Üstte da bakılırsabileceğiniz üzere logosu, İstanbul açıklarından uzaklaşan Karadeniz Vapuru’nun önünde yürüyen haber tanrıçası Hermes yer alıyor. Logonun dikkat çeken noktası ise Hermes’in asasının yerinde Seyr-i Sefain yönetiminin (günümüzde Denizcilik Genel Müdürlüğü) ambleminin yer almasıydı.

Peki, daha sonrasında vapura ne oldu?


Karadeniz Vapuru, senelerca denizlerimizde yolcu ve yük nakliyatında kullanıldı. 46 yılın sonunda limana demirlenen vapur, 1954 yılında hurdaya çıkarıldı ve İtalya’ya gdolayılerek parçalarına ayrıldı.

Karadeniz Vapuru hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için Seyr-i Türkiye belgeselini izleyebilirsiniz.



  • Kaynaklar: İşte Atatürk, Kıbrıs Kıyı Emniyeti
 
Üst