arkamikontrolet
New member
Babil toplumu hakkında az bilinenleri Heredot yardımıyla öğrenmekteyiz. Ünlü tarihçinin transferlerine göre; toplumun birtakım uygulamaları, lanetlenmiş kent olarak bilinen Pompei’yi aratmıyor.
Heredot, tarihin birinci uygarlıkları hakkında kıymetli bilgiler verdiği kitabında Babiller’in “yüz kızartıcı” olarak tabir ettiği âdetlerinden birinin, her bayanın ömründe bir defa, Afrodit Tapınağı’nda kendisini yabancı birisine vermesi olduğunu söyler. Gelen yabancılar, oradaki bayanlarla çiftleşmek için seçtikleri bayanın önüne para atarlardı. Bayan, kendisi için birinci para ceddin peşinden sarfiyat ve her kim olursa olsun münasebet teklifini geri çevirmezdi. Zira bunu, ilah ismine yaptıklarını düşünüyorlardı.
Kadınlar, pazardaki elma misali evlilik müzayedelerinde uzunluk gösterirlerdi.
Babil’de evlilik pazarları kurulur, evlilik yaşına gelmiş kızlar bu pazarda sergilenirdi. Satış, en hoş olan kızla başlar; fiyat da kızın hoşluğuna nazaran artış gösterirdi. Evlenmek için pazara gelen güçlü Babiller de en hoş kızı alabilmek için birbirleriyle adeta yarışa girerdi.
Putperestliğin Babilcesi: Rableri objeleştirirlerdi.
Çoktanrılı bir panteona sahip olan Babiller, tanrıyı sembolize eden heykelleri gerçek ilah yerine koyarak ona ibadet ediyorlardı. Putperestliği çağrıştıran bu ibadette, ilah yerine koyulan heykellere günde üçer kez şarap ve bira verilerek mücevherler takılıyordu. Putperest başka toplumlardan besbelli biçimde ayrıldıkları noktalar bulunuyordu.
Meşruiyet sağlayıcısı olarak Marduk’u kullanırlardı.
Marduk, Babil inanışına bakılırsa kral olacak kişiyi belirleyen ve yönetim erkini bahşeden bir tanrıyı sembolize ediyordu. Ülkedeki kanunların da yürürlüğe konmasında değerli bir rol oynayan Marduk ile siyasal birliğin sağlanmasını amaçlanmıştır.
Politik olarak insanların dayanağını ve hürmetini alabilmek için dini argümanların siyasal bir gereç olarak kullanılması, Babillerin Tanrı Marduk üzerinden yaptıkları bir uygulamaydı.
Cezaların birden fazla vefatla ya da ırmağa atılmakla sonuçlanıyordu. Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu?
Hammurabi Kanunları, Babillerin ismini duyurmada en değerli araç haline gelmiştir. “Göze göz, dişe diş” anlayışını benimseyen kanunlar, aslında sanıldığı kadar adil miydi?
Kanuna bakıldığında, çoğu cezanın mevtle sonuçlandığını bakılırsabiliriz. şüphesiz bunun ne kadar adil olduğunu düşünürken, aslında pak insanların da öldürülmesi göz gerisi ediliyor. Bu durumla alakalı akıllarda soru işareti bırakan hususlardan ikisine bakalım:
“Göze göz dişe diş” bir cins safsata mıydı?
“Ne anladık biz bu işten?” söylemiş olduğinizi duyar üzereyiz. Evet, Hammurabi ile bütünleşmiş bu cümlenin altında yatan mananın aslında sandığımız üzere olmadığından bahseder Heredot. Herhangi bir olay karşısında bahsedilen “eşitlik” sırf birebir statüdeki beşerler için geçerliymiş. Yani halktan birisine ziyan veren güçlü kişi yalnızca para cezasına çarptırılırken, halktan bir insan için kırbaç ya da vefatla sonuçlanmaktaydı.
Kusurlu görülen çocuklar acımadan öldürülürdü.
Eski Mezopotamya Ansiklopedisi’nin verdiği bilgilere nazaran; bedeninin rastgele bir yeri kusurlu, eksik uzuvlu ya da çift cinsiyetli doğan çocuklar ırmağa atılarak mevte terk edilirdi.
Sapkınlık kilidi açıldı: Tecavüz bir kültür haline geldi.
En rahatsız edici uygulamaların başında gelen bu garip durum, Babiller için cinsel birliktelik yaşamamanın günah sayılacağı kadar olağandı. Heredot’un verdiği bilgilere nazaran, başta bahsetmiş olduğumiz tapınaklarda bayanların, hayatlarında en az bir defa kendilerine para veren erkeklerle birlikte olmaları gerekiyordu. Bir tıp fahişelik üzere görünen bu uygulamada, bayanların isteklerinin hiç bir değeri yoktu. Tüm bunların yanı sıra, bir erkeğin eşiyle para karşılığında birlikte olmak da pek olağan sayılmaktaydı.
Bir erkek asla geri çevrilmemeliydi.
Bir bayanla birlikte olmak isteyen erkek, ne kadar berbat olursa olsun hanımın reddetme durumu kelam konusu değildi. Zira cinsellik tanrıçası olarak bilinen İnanna’ya fedakârlık ve minnet hissini göstermek, cinselliği reddetmemekten geçiyordu. Bu uygulama, günümüzde tecavüz olarak değerlendirilse de görünen o ki Babil toplumunda kültür halini almıştı.
Toplu cinsel bağ olağan sayılırdı.
Heredot’un verdiği bilgilerden yüz kızartıcı olarak tabir ettiği bir problem de halkın toplu cinsel alakaya girmesi, hatta bunun için özel partiler düzenlenmesiydi. Günümüzde bile birden fazla toplum tarafınca sıradışı bulunan bir gelenek olduğu söylenebilir.
Heredot, tarihin birinci uygarlıkları hakkında kıymetli bilgiler verdiği kitabında Babiller’in “yüz kızartıcı” olarak tabir ettiği âdetlerinden birinin, her bayanın ömründe bir defa, Afrodit Tapınağı’nda kendisini yabancı birisine vermesi olduğunu söyler. Gelen yabancılar, oradaki bayanlarla çiftleşmek için seçtikleri bayanın önüne para atarlardı. Bayan, kendisi için birinci para ceddin peşinden sarfiyat ve her kim olursa olsun münasebet teklifini geri çevirmezdi. Zira bunu, ilah ismine yaptıklarını düşünüyorlardı.
Kadınlar, pazardaki elma misali evlilik müzayedelerinde uzunluk gösterirlerdi.
Babil’de evlilik pazarları kurulur, evlilik yaşına gelmiş kızlar bu pazarda sergilenirdi. Satış, en hoş olan kızla başlar; fiyat da kızın hoşluğuna nazaran artış gösterirdi. Evlenmek için pazara gelen güçlü Babiller de en hoş kızı alabilmek için birbirleriyle adeta yarışa girerdi.
Putperestliğin Babilcesi: Rableri objeleştirirlerdi.
Çoktanrılı bir panteona sahip olan Babiller, tanrıyı sembolize eden heykelleri gerçek ilah yerine koyarak ona ibadet ediyorlardı. Putperestliği çağrıştıran bu ibadette, ilah yerine koyulan heykellere günde üçer kez şarap ve bira verilerek mücevherler takılıyordu. Putperest başka toplumlardan besbelli biçimde ayrıldıkları noktalar bulunuyordu.
Meşruiyet sağlayıcısı olarak Marduk’u kullanırlardı.
Marduk, Babil inanışına bakılırsa kral olacak kişiyi belirleyen ve yönetim erkini bahşeden bir tanrıyı sembolize ediyordu. Ülkedeki kanunların da yürürlüğe konmasında değerli bir rol oynayan Marduk ile siyasal birliğin sağlanmasını amaçlanmıştır.
Politik olarak insanların dayanağını ve hürmetini alabilmek için dini argümanların siyasal bir gereç olarak kullanılması, Babillerin Tanrı Marduk üzerinden yaptıkları bir uygulamaydı.
Cezaların birden fazla vefatla ya da ırmağa atılmakla sonuçlanıyordu. Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu?
Hammurabi Kanunları, Babillerin ismini duyurmada en değerli araç haline gelmiştir. “Göze göz, dişe diş” anlayışını benimseyen kanunlar, aslında sanıldığı kadar adil miydi?
Kanuna bakıldığında, çoğu cezanın mevtle sonuçlandığını bakılırsabiliriz. şüphesiz bunun ne kadar adil olduğunu düşünürken, aslında pak insanların da öldürülmesi göz gerisi ediliyor. Bu durumla alakalı akıllarda soru işareti bırakan hususlardan ikisine bakalım:
- 132. husus: “Bir adamın karısının diğer bir adamla ilgili olarak dedikodusu yapılırsa ancak kadın başka adamla uyurken yakalanamazsa kadın, kocası için ırmağa atılır.”
- 2. unsur: “Bir kimse, bir adam hakkında bir suçlamada bulunur ve suçlanan kişi ırmağa gidip ırmağın üzerinden atlar da batarsa, suçlayan kişi onun meskenine sahip olur ama ırmak, suçlanan kişinin hatalı olmadığını deliller ve o kişi canı yanmadan kurtulursa bu biçimde onu suçlayan kişi mevtle cezalandırılır ve ırmağı atlayan kişi kendisini suçlayanın meskenine sahip olur.”
“Göze göz dişe diş” bir cins safsata mıydı?
“Ne anladık biz bu işten?” söylemiş olduğinizi duyar üzereyiz. Evet, Hammurabi ile bütünleşmiş bu cümlenin altında yatan mananın aslında sandığımız üzere olmadığından bahseder Heredot. Herhangi bir olay karşısında bahsedilen “eşitlik” sırf birebir statüdeki beşerler için geçerliymiş. Yani halktan birisine ziyan veren güçlü kişi yalnızca para cezasına çarptırılırken, halktan bir insan için kırbaç ya da vefatla sonuçlanmaktaydı.
Kusurlu görülen çocuklar acımadan öldürülürdü.
Eski Mezopotamya Ansiklopedisi’nin verdiği bilgilere nazaran; bedeninin rastgele bir yeri kusurlu, eksik uzuvlu ya da çift cinsiyetli doğan çocuklar ırmağa atılarak mevte terk edilirdi.
Sapkınlık kilidi açıldı: Tecavüz bir kültür haline geldi.
En rahatsız edici uygulamaların başında gelen bu garip durum, Babiller için cinsel birliktelik yaşamamanın günah sayılacağı kadar olağandı. Heredot’un verdiği bilgilere nazaran, başta bahsetmiş olduğumiz tapınaklarda bayanların, hayatlarında en az bir defa kendilerine para veren erkeklerle birlikte olmaları gerekiyordu. Bir tıp fahişelik üzere görünen bu uygulamada, bayanların isteklerinin hiç bir değeri yoktu. Tüm bunların yanı sıra, bir erkeğin eşiyle para karşılığında birlikte olmak da pek olağan sayılmaktaydı.
Bir erkek asla geri çevrilmemeliydi.
Bir bayanla birlikte olmak isteyen erkek, ne kadar berbat olursa olsun hanımın reddetme durumu kelam konusu değildi. Zira cinsellik tanrıçası olarak bilinen İnanna’ya fedakârlık ve minnet hissini göstermek, cinselliği reddetmemekten geçiyordu. Bu uygulama, günümüzde tecavüz olarak değerlendirilse de görünen o ki Babil toplumunda kültür halini almıştı.
Toplu cinsel bağ olağan sayılırdı.
Heredot’un verdiği bilgilerden yüz kızartıcı olarak tabir ettiği bir problem de halkın toplu cinsel alakaya girmesi, hatta bunun için özel partiler düzenlenmesiydi. Günümüzde bile birden fazla toplum tarafınca sıradışı bulunan bir gelenek olduğu söylenebilir.
- Kaynaklar:
- Heredotos, Heredot Tarihi (Çeviren: Müntekim Ökmen), İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Saygılı, Tahsin. (2015). Babil Hukuku ve Hamurabi Kanunları . Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi , 2 (2) , 1-22 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/sadab/issue/34987/388199