Batı Roma İmparatorluğu’nun Kuruluş ve Yıkılış Kıssası

arkamikontrolet

New member
Büyük Roma İmparatorluğu, dünyada kurulmuş birinci devletlerden biridir. Birinci vakit içinder cumhuriyet olan bu devlet, ondan sonrasında bir imparatorluğa dönüşmüştür. Yüzseneler ortasında yaşanan kimi olaylar kararında bu dev imparatorluk Doğu ve Batı Roma İmparatorluğu olarak ikiye ayrılmıştır. Doğu tarafını yani Bizans’ı 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet’in ortadan kaldırdığını biliyoruz. Pekala ya Batı Roma İmparatorluğu’na ne oldu?

Doğu ile kıyaslamak gerekirse Batı Roma İmparatorluğu’nun ömrü oldukça kısa sürdü. Avrupa’nın temellerini oluşturan bir devletin doğuda ayakta kalıp da batıda çökmüş olması bir hayli tarihçi için bile hala şaşırtan bir durumdur. Lakin o günün koşullarını şu biçimde bir göz önüne alırsak oldukça de mantıklı gelmektedir. Gelin hakkında pek fazla bilgimiz olmadığı Batı Roma İmparatorluğu’nun kuruluş ve yıkılış kıssasına gelin yakından bakalım.

Batı Roma İmparatorluğu’nun kuruluşu ve yıkılışı:

Batı Roma İmparatorluğu’nu kim kurdu?
Batı Roma İmparatorluğu ne vakit kuruldu?
Batı Roma İmparatorluğu’nun ömrü kaç yıl sürdü?
Batı Roma İmparatorluğu ne vakit yıkıldı?
Batı Roma İmparatorluğu nasıl yıkıldı?
Batı Roma imparatorları:


Batı Roma İmparatorluğu’nu kim kurdu?


Asıl büyük Roma İmparatorluğu, milattan evvel 27 yılında Augustus tarafınca kurulmuştur. aslına bakarsanız öncesinde de bir cumhuriyet rejimine sahip olan bu devlet, Augustus’un tek adam olacak kadar büyük yetkiler alması ile bir imparatorluk haline gelmiştir. Roma İmparatorluğu’nun yüzlerce yıl ortasında bilinen dünyanın neredeyse tamamını fethettiğini ve dünyanın en kuvvetli devletlerinden biri olduğunu esasen duymuşsunuzdur.

Gelelim mevzumuza. Bu büyük imparatorluğun batı ve doğu olarak ayrılması yani Batı Roma İmparatorluğu’nun kurulması bir anda, bir kişi tarafınca yapılan bir olay değildir. aslına bakarsanız imparatorluk hudutları oldukça geniş olduğu için eyaletlere bölünmüştü ve her bir eyalet kendi lokal mahkemeleri ve önderleri tarafınca yönetiliyordu. Fakat her vakit tek bir imparator vardı.

284 yılında tahta çıkan Gaius Aurelius Valerius Diocletianus, subay bir arkadaşını eş imparator seçerek devlet tarihinde birinci sefer iki başlılık yaratmıştır. Yani birinci ayrılığın bu biçimde başladığını söylemek mümkün. Akabinde yaşanan bir hayli olay, aslına bakarsan idare olarak ikiye ayrılmış imparatorluğun I. Theodosius tarafınca resmi olarak ikiye ayrılması ile sonuçlanmıştır.

Batı Roma İmparatorluğu ne vakit kuruldu?


Farklı bir açıdan bakmak gerekirse Roma Cumhuriyeti imparatorluğa dönüşüp de doğu sonları genişlemeye başladığı vakit esasen ikiye ayrılmaya başlamıştı. Bir ucundan bir ucuna uçakla gitseniz bile bir gün sürecek bir devletin tek bir merkezden yönetilmesi tam manasıyla imkansızdır. Bu niçinle aslına bakarsanız farklı idare merkezleri ve farklı lokal başkanlar vardı.

Roma İmparatorluğu’nun iki başlı bir idare izlemesi yani iki imparatora sahip olması, 284 yılında Diocletianus’un tahta çıkması ile başladı. İsmi birebir olsa bile başşehri bile farklı olan bu iki yapı, I. Theodosius tahta çıkması ile biraz sarsılmaya başladı ve sonunda 395 yılında kesin olarak ayrılarak Doğu Roma İmparatorluğu ve Batı Roma İmparatorluğu olarak tarih sahnesindeki yerini aldı.

Batı Roma İmparatorluğu’nun ömrü kaç yıl sürdü?


Büyük Roma İmparatorluğu, 395 yılında Doğu Roma İmparatorluğu ve Batı Roma İmparatorluğu olarak ikiye ayrıldıktan daha sonra aslında pek de bir şey değişmedi. aslına bakarsanız ikili sistem uzun yıllardır kullanılıyordu ve hangi tarafın daha kuvvetli olduğu açıktı. Doğu Roma İmparatorluğu yani Bizans’ın 1453 yılında İstanbul’un fethi daha sonrası Fatih Sultan Mehmet tarafınca ortadan kaldırıldığını düşünürsek batı tarafı pek de öne çıkamamış görünüyor.

Roma İmparatorluğu, Avrupa’nın temellerini oluşturmuş bir devlet bulunmasına karşın bölündüğü senelerda kendi haricinde da bir fazlaca güç vardı. Kavimler Göçü daha sonrası aslına bakarsanız ortalık karıştığı için Batı Roma İmparatorluğu’nu pek ciddiye alan yoktu. Vakit ortasında git gide güç kaybeden batı tarafı sırf 81 yıl karar sürebildi.

Batı Roma İmparatorluğu ne vakit yıkıldı?

Avrupa’nın en berbat vakit içinderından birinde kurulmuş olan Batı Roma İmparatorluğu; isyanlarla dolu kısacık bir ömre sahip olmuştur. Doğu tarafınca bir fazlaca takviye alsalar bile 395 yılında kurulan devlet yalnzıca 81 yıl karar sürebilmiş ve 4 Eylül 476 tarihinde yıkılmıştır. olağan olarak bu, kesin yıkılış tarihidir. Yoksa epeyce daha evvel canı çıkmıştı aslına bakarsan.

Batı Roma İmparatorluğu nasıl yıkıldı?


Batı Roma İmparatorluğu nasıl yıkıldı sorusunun karşılığının bir kısmı aslında Roma İmparatorluğu niye ikiye ayrıldı sorusunun karşılığında kapalı. 375 yılında başlayan Kavimler Göçü, tüm dünyanın altını üstüne getirmiştir. Avrupa’nın o güne kadar görmediği Cermen kavimleri akın akın kıtanın her bölgesine yayılmış ve barbar olarak anılacakları sayısız harekete girişmişledir.

Batı Roma İmparatorluğu, 395 yılında birinci kurulduğu vakit Avrupa’nın büyük bir kısmına hakimdi. bu biçimde kuvvetli bir devleti batıracak olan ise barbar Cermen kavimlerinin yarattığı terör olacaktı. Lakin bunu sıradan bir terör olarak görmemek lazım, Cermen kavimleri Batı Roma İmparatorluğu’nun en kıymetli eyaletlerini tam manasıyla işgal ediyolardı.

Batı Roma İmparatorluğu’nun işgal sürecinde doğu tarafı elinden geleni yaptı ve hatta işgal edilen toprakların büyük bir kısmını geri aldı. Lakin tüm bunlar kâfi olmadı ve batı giderek güç kaybetti. İtalya Hükümdarı tarafınca Batı Roma İmparatorluğu’na yapılan federal devlet olma teklifi de reddedilince 4 Eylül 476’da tarihinde yapılan toplantı daha sonrası İtalya Hükümdarı, Batı Roma İmparatorunu tahttan indirdi ve kendini Batının Hükümdarı ilan etti. Bir periyot bu biçimdece kapanmış oldu.

Batı Roma imparatorları:


  • Maximian, çabucak hemen devlet ikiye ayrılmadan evvel uygulanan tetrarşi sisteminde batı imparatoruydu.
  • Constantius Chlorus, 293 yılında batı imparatoru oldu.
  • Constantius I Chlours, sadece bir yıl tahtta kalmıştır ve Büyük Kostantin’in babasıdır.
  • Valerius Severus, sadece bir yıl tahtta kalmıştır
  • Maxentius, başlatmış olduğu isyanı kazanarak 307 yılında tahta çıktı.
  • Licinius, batının bir kısmının imparatoru oldu.
  • Honorius, Batı Roma İmparatorluğu’nun birinci imparatorudur ve 395 – 423 yılları içinde karar sürmüştür.
  • Romulus Augustus, Batı Roma İmparatorluğu’nun son imparatorudur ve 475 – 476 yılları içinde karar sürmüştür.
Batı Roma imparatorları ile Batı Roma İmparatorluğu imparatorlarının farklı olduğu dikkatinizi çekmiştir. Zira resmen Batı Roma İmparatorluğu kurulmadan evvel de tetrarşi sistemi ile batının başka bir imparatoru vardı. Ortada boş kalan periyotlarda devlet, kimi vakit doğu tarafınca kimi vakit de kurul tarafınca yönetilmiştir.

Yüz yıldan kısa bir ömre sahip olan lakin tarih sahnesinde iz bırakan Batı Roma İmparatorluğu’nun kuruluş ve yıkılış kıssasından bahsederek bu devlet hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik. Niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
 
Üst