Bildiğimiz ‘Un’un Ansızın Patlayabildiğini Biliyor muydunuz?

arkamikontrolet

New member
İnanması sıkıntı fakat bunun cevabı “evet”! Sadece un da değil; fazlaca pak üzere görünen pudra şekeri, kömür, odun tozları da uygun şartlara ulaştığında bir yakıt üzere patlayıcı özelliğe sahiptir.

Toz patlaması olarak bilinen bu olay, geçmişten günümüze yüzlerce kişinin vefatına ve binlerce kişinin faydalanmasına niye oldu. Bu olayların kimi bazı yaşanmasının bir kısmı da toz patlaması tehlikesinin pek bilinmiyor olmasından kaynaklanıyor.

Sosyal medyada garsonların sunum yaparken bir avuç unu havaya serperek yaktığına şahit olmuşsunuzdur.


Yaptıkları bu aksiyon aslında eski bir gelenek. Natürel bu durum şimdilerde işin yalnızca gösteri kısmından ibaret. Evvelce fırıncılar, mutfaklardaki sinek ve böceklerden kurtulmak için bir avuç unu havaya serperek bir alevle ateşliyorlardı. bu biçimdece ortaya çıkan parlama ve patlama sesi ile de bu haşereleri korkutarak kurtulmuş oluyorlardı. Bu gelenek fazlaca uzun bir geçmişe dayanıyor ve bu aksiyon hakikaten işe yarayan tesirli bir yoldu.

1785 yılında yaşanan bir toz patlaması, durumun ciddiyetinin fark edilmesini sağladı.


İtalya’nın Torino kentindeki bir fırında havada asılı bulunan un tanecikleri, bir gaz lambasının tetiklemesiyle patlamaya yol açtı ve baht yapıtı can kaybı olmadı. Başlarda bu patlamanın niye dolayı olduğu anlaşılamadı zira bu durum bu biçimdea kadar görülmemiş bir olaydı.

1981′de ABD’de gerçekleşen büyük patlama, bu olayı bir daha gündeme taşıdı. 9 kişinin ömrünü kaybettiği ve epey sayıda yaralının olduğu bu hadiseden daha sonra tahıl depolarına belirli standartlar getirildi.

Yakın vakit içinderın en yıkıcı toz patlaması ise 2008’de gerçekleşti.

Port Wentworth, Georgia , ABD’deki Imperial Sugar’daki patlamanın akabinde.

Amerika’daki Imperial Sugar şeker/nişasta üretim tesisinde meydana gelen patlama 14 meyyit, 36 yaralı ve vahim bir yıkımla sonuçlanmıştır.

Beyaz un sıklıkla nişastadan oluşur.


Birbirine zincirlenmiş şeker moleküllerinden oluşan nişasta, bir karbonhidrattır. Karbonhidratlar, ortasında karbon bulunduran bileşenlerdir ve karbon bulunduran bütün bileşenler kolay yanabilme özelliğine sahiptir.

Filmlerde kamp ateşinde marşmelov pişirildiğini görmüşsünüzdür ve genelde marşmelov çabucak alev alır ve yanar.


Kolayca alev almasının niçini de içerisinde bulundurduğu nişasta yüzündendir.

Peki ya un niye patlıyor?


Un ve öteki biroldukça karbonhidrat(pudra şekeri, puding karışımı, süt tozu), toz halinde havada asılı kaldıklarında patlayıcı hale gelir. Şayet havadaki karbonhidrat ölçüsü metreküp başına 50 gramı bulursa ufak bir kıvılcım bile bu karbonhidratı tutuşturmaya kâfi.

Un tozu tanecikleri o kadar küçüktür ki oksijenle de temas halinde olduğundan biri yandığında başka tanecikleri de epey süratli bir biçimde tutuşturur. Bulunan ortamda un ölçüsünün fazla olması da seri patlamalara sebep olur. Genelde depo üzere kapalı alanlarda gerçekleşebilecek bu patlamalar basıncın etkisiyle daha büyük ziyanlara yol açabilir.

Son olarak kendinizi rahat hissetmeniz için bir bilgi verelim:


Evlerde kullanılan unların bir tehlikesi yoktur zira tehlike arz eden durum havaya karışan un tozlarıdır. Metreküpte 50 gram un tozunun bulunması için fazlaca büyük ölçülerde un gerekir ve fakat bu durum büyük depolarda gerçekleşebilir.

Kaynaklar: How Stuff Works, Wikipedia, İşte Güvenlik
 
Üst