arkamikontrolet
New member
Yapı materyali tıpkı element bulunmasına karşın kömürü hiç sevmiyorken elmasa bu kadar paha veriyor oluşumuzun sebebini elmasın milyonlarca yıl kararında oluşması ve nadir bulunması şeklinde cevaplayabiliyorken “bize acı vermesine karşın yediğimiz acı biberi niye yemeye devam ederiz” sorusunun yanıtını verirken birçoğumuz zorlanacaktır.
Yale Üniversitesinden Psikolog Dr. Paul Bloom yaptığı araştırmalardan bulduğu delillerden hareketle bir şeyleri sevmemizin arkasındaki sebebin biraz daha bizim o şeye yüklediğimiz manayla alakalı olduğunu söylüyor.
Aslında buna en âlâ örneklerden biri de birçoğumuzun denk geldiği ünlü kemancı Joshua Bell’in 2007 yılında metro istasyonunda 45 dakika boyunca keman çaldığı görüntü.
Joshua Bell elinde 3.5 milyon dolarlık kemanı ile 45 dakika ortasında 32 dolar kazanıyor lakin kendisine para verenler dahil, önünden geçen yaklaşık 1000 kişi çaldığı parçayı durup dinlemiyorlar bile. Lakin 2 gece önceki Boston Symphony Hall konserin biletinin fiyatı 100 dolardı ve varsayım edeceğiniz üzere salon doluydu. Ayrıyeten salondakilerin hepsi yalnızca onu dinlemek için ordaydı.
Sevmek biyolojimize işliyor!
Bir şeyleri niye severiz sorusuna objelere duyulan sevginin üzerinde uzun yıllar araştırmalar yapan Michigan Üniversitesinden Prof. Aaron Ahuvia şöyleki karşılık veriyor: “Bir şeyin şahane olduğunu düşündüğümüzde onu sevsek de o objeyle bağ kurabilmemizin arkasında aslında daha derinlerde olan şeyler de vardır.
Size ikram veren paha verdiğiniz birini düşünün. Size ikram veren bireyden dolayı o hediyeyi seversiniz. Bu noktada değerli olan öteki şey de o nesneyi benliğinizin bir modülü olarak görmek. Sevdiğiniz spor gruplarını düşünün biri hakaret ettiğinde kızar, ekip kazandığında ise ne kadar hayli seviniriz.”
Sonuç o objeye yüklediğimiz mana kadar onu severiz.
Bir şeyleri sevmemizin gerisindeki 5 niye:
Bunun genel olarak o objeyle ilgili fikrimiz, o objeye yüklediğimiz mana ve kurduğumuz bağla ilgili olduğu düşünülse de aşağıdaki üzere farklı açıklamalar da mevcut.
1. Ne kadar hayli para ödersen o kadar iyidir!
Buradaki teoriye göre ödediğimiz ücret arttıkça aldığımız esere daha fazlaca kıymet veriyor onu daha fazlaca seviyoruz. Ya da sevmemiz gerektiğine inandığımız için seviyoruz. Buna örnek olarak şunu verebiliriz: kimi vakit fazlaca para ödediğimiz yiyecekler makus olsa da bizim ağzımızın tadının bozuk olduğunu, alışkın olmadığımızı onların aslında son derece lezzetli yiyecekler olduğunu düşünüp yemeye çalışırız.
2. Evet, evrim burada da etkiliyor.
Bu teoriye bakılırsa bilinçaltımızın derinliklerinde hayatta kalmamıza katkı sağlayacak ve cinsimizin devamını sağlayacak şeyleri daha hayli sevme eğilimindeyiz.
3. O objeyi daha evvel kimin kullandığı da kıymetli.
Bu teorinin bir tarafı kıymet verdiğimiz insanların bize verdikleri ikramlar. Ya da onların o objeleri kullanmış olmasının o şahısla ortamızda bir bağ kurduğunu hissediyor olabiliriz.
Diğer bir istikametinde ise sanatkarların ya da ünlü insanların kullandığı ancak aslnda artık epeyce da kullanışlı olmayan objelere verdiğimiz yüksek meblağlar. Burada da o nesnelerin değerli olduğu inancı ve ondan sonrasında diğerlerine da satılabilme olanağı olabilir.
4. Acıyı seviyoruz zira onu denetim edebiliyoruz.
Korku sinemalarını ve acı biberi niye seviyor olabileceğimizi araştıran biim insanları burada iki şeye vurgu yapıyor. Birincisi aslında sevdiğimiz şeyin çektiğimiz acı olmadığı acıdan daha sonra gelen rahatlama hissi olduğuyken, ikincisi ise o acıyı hala denetim edebiliyor oluşumuzda bilinmeyen. Acı denetim edilebildiği sürece zevk verir. Bilhassa dehşet sinemaları için bir öteki teori de gerçek hayatta tehlikeli olabilecek şeyleri sinemalar aracılığıyla inançlı bir ortamda deneyim edebilmek ve gerçek hayatta karşılaşırsak nasıp reaksiyon vermemiz gerektiğini öğrenmek üzere bir gayeyle seviliyor olabilir.
Tabii bir öteki yönü de varsayım edebileceğiniz üzere kültürel olarak kendimizi, kuvvetli olduğumuzu kanıtlamaya çalışıyor oluşumuzda. Evet ben kaygı sineması hayli severim, acı biber mi bayılırım yemeye üzere.
5. Ne görsek onu severiz (Home sweet home).
Bu bakış açısı ise bireyin içerisinde bulunduğu kültürde var olan objeleri daha hayli sevme eğiliminde olduğunu söyler. Bunun sebebi tahminen bunları sevmememiz gerektiğinin bize öğretilmesidir. Suşi yemeyi ne kadar sevsek de kuru fasulye yemekten vazgeçemiyor oluşumuzun niçininin gerisinde bu olabilir.
Bu teoriyle açıklayabileceğimiz öteki örnekler de şunlar olabilir: İnsanların farklı ülkelerde senelerca yaşadıktan daha sonra emekli olup kendi ülkelerine dönmelerinin sebebini bu türlü açıklayabiliriz. Ya da insanların eş seçimlerini genelde kendi kültürlerinden yapmalarının sebebini.
Kaynaklar: Forbes, YouTube, NPR, Psychological Science, Yale Insights
Yale Üniversitesinden Psikolog Dr. Paul Bloom yaptığı araştırmalardan bulduğu delillerden hareketle bir şeyleri sevmemizin arkasındaki sebebin biraz daha bizim o şeye yüklediğimiz manayla alakalı olduğunu söylüyor.
Aslında buna en âlâ örneklerden biri de birçoğumuzun denk geldiği ünlü kemancı Joshua Bell’in 2007 yılında metro istasyonunda 45 dakika boyunca keman çaldığı görüntü.
Joshua Bell elinde 3.5 milyon dolarlık kemanı ile 45 dakika ortasında 32 dolar kazanıyor lakin kendisine para verenler dahil, önünden geçen yaklaşık 1000 kişi çaldığı parçayı durup dinlemiyorlar bile. Lakin 2 gece önceki Boston Symphony Hall konserin biletinin fiyatı 100 dolardı ve varsayım edeceğiniz üzere salon doluydu. Ayrıyeten salondakilerin hepsi yalnızca onu dinlemek için ordaydı.
Sevmek biyolojimize işliyor!
Bir şeyleri niye severiz sorusuna objelere duyulan sevginin üzerinde uzun yıllar araştırmalar yapan Michigan Üniversitesinden Prof. Aaron Ahuvia şöyleki karşılık veriyor: “Bir şeyin şahane olduğunu düşündüğümüzde onu sevsek de o objeyle bağ kurabilmemizin arkasında aslında daha derinlerde olan şeyler de vardır.
Size ikram veren paha verdiğiniz birini düşünün. Size ikram veren bireyden dolayı o hediyeyi seversiniz. Bu noktada değerli olan öteki şey de o nesneyi benliğinizin bir modülü olarak görmek. Sevdiğiniz spor gruplarını düşünün biri hakaret ettiğinde kızar, ekip kazandığında ise ne kadar hayli seviniriz.”
Sonuç o objeye yüklediğimiz mana kadar onu severiz.
Bir şeyleri sevmemizin gerisindeki 5 niye:
Bunun genel olarak o objeyle ilgili fikrimiz, o objeye yüklediğimiz mana ve kurduğumuz bağla ilgili olduğu düşünülse de aşağıdaki üzere farklı açıklamalar da mevcut.
1. Ne kadar hayli para ödersen o kadar iyidir!
Buradaki teoriye göre ödediğimiz ücret arttıkça aldığımız esere daha fazlaca kıymet veriyor onu daha fazlaca seviyoruz. Ya da sevmemiz gerektiğine inandığımız için seviyoruz. Buna örnek olarak şunu verebiliriz: kimi vakit fazlaca para ödediğimiz yiyecekler makus olsa da bizim ağzımızın tadının bozuk olduğunu, alışkın olmadığımızı onların aslında son derece lezzetli yiyecekler olduğunu düşünüp yemeye çalışırız.
2. Evet, evrim burada da etkiliyor.
Bu teoriye bakılırsa bilinçaltımızın derinliklerinde hayatta kalmamıza katkı sağlayacak ve cinsimizin devamını sağlayacak şeyleri daha hayli sevme eğilimindeyiz.
3. O objeyi daha evvel kimin kullandığı da kıymetli.
Bu teorinin bir tarafı kıymet verdiğimiz insanların bize verdikleri ikramlar. Ya da onların o objeleri kullanmış olmasının o şahısla ortamızda bir bağ kurduğunu hissediyor olabiliriz.
Diğer bir istikametinde ise sanatkarların ya da ünlü insanların kullandığı ancak aslnda artık epeyce da kullanışlı olmayan objelere verdiğimiz yüksek meblağlar. Burada da o nesnelerin değerli olduğu inancı ve ondan sonrasında diğerlerine da satılabilme olanağı olabilir.
4. Acıyı seviyoruz zira onu denetim edebiliyoruz.
Korku sinemalarını ve acı biberi niye seviyor olabileceğimizi araştıran biim insanları burada iki şeye vurgu yapıyor. Birincisi aslında sevdiğimiz şeyin çektiğimiz acı olmadığı acıdan daha sonra gelen rahatlama hissi olduğuyken, ikincisi ise o acıyı hala denetim edebiliyor oluşumuzda bilinmeyen. Acı denetim edilebildiği sürece zevk verir. Bilhassa dehşet sinemaları için bir öteki teori de gerçek hayatta tehlikeli olabilecek şeyleri sinemalar aracılığıyla inançlı bir ortamda deneyim edebilmek ve gerçek hayatta karşılaşırsak nasıp reaksiyon vermemiz gerektiğini öğrenmek üzere bir gayeyle seviliyor olabilir.
Tabii bir öteki yönü de varsayım edebileceğiniz üzere kültürel olarak kendimizi, kuvvetli olduğumuzu kanıtlamaya çalışıyor oluşumuzda. Evet ben kaygı sineması hayli severim, acı biber mi bayılırım yemeye üzere.
5. Ne görsek onu severiz (Home sweet home).
Bu bakış açısı ise bireyin içerisinde bulunduğu kültürde var olan objeleri daha hayli sevme eğiliminde olduğunu söyler. Bunun sebebi tahminen bunları sevmememiz gerektiğinin bize öğretilmesidir. Suşi yemeyi ne kadar sevsek de kuru fasulye yemekten vazgeçemiyor oluşumuzun niçininin gerisinde bu olabilir.
Bu teoriyle açıklayabileceğimiz öteki örnekler de şunlar olabilir: İnsanların farklı ülkelerde senelerca yaşadıktan daha sonra emekli olup kendi ülkelerine dönmelerinin sebebini bu türlü açıklayabiliriz. Ya da insanların eş seçimlerini genelde kendi kültürlerinden yapmalarının sebebini.
Kaynaklar: Forbes, YouTube, NPR, Psychological Science, Yale Insights