‘Bunların Hepsi 2021’de mi Yaşandı’ Diyeceğiniz Olaylar

arkamikontrolet

New member
Uygulamalar, kripto, elektrikli araçlar, NFT, uzay seyahatleri, metaverse, hack’lenmeler derken bu yıl hem yeni kavramları öğrendik tıpkı vakitte eski teknolojilerin dönüşümlerine tanıklık ettik.

Teknoloji ve bilim dünyasında neler yaşadığımızı hatırlayıp koca bir yılı gözden geçireceğimiz bu almanak yardımıyla hafızaları tazeleyelim. Sizce bu yılın en kıymetli olayı hangisiydi? Fikirlerinizi yorumlarda bekliyoruz.

WhatsApp güvenlik tartışmaları niçiniyle Telegram, Signal, Bip üzere alternatif uygulamalar telefonlara indirilmeye başlandı.


WhatsApp’ın, kapalılık mukavelesi ve şahsi bilgi paylaşımıyla ilgili ayarlarında değişikliğe gitmesi, 2021’in birinci günlerinde en çok konuştuğumuz konulardan bir tanesiydi. Herkes bir anda WhatsApp’ın güvenilirliğini sorguladı, alternatif uygulamalara yöneldi ama tilkinin bir daha dönüp dolaşacağı yer kürkçü dükkanı oldu.

2021’de toplumsal medya platformları eskiye nazaran hayli daha müdahaleci olmayı tercih etti.


Twitter birtakım hesaplara “devlet dayanaklı medya” ve “devlet nazaranvlisi” etiketleri getirmişti, bunun kapsamını bu yılın başında genişletti. Ayrıyeten Twitter, Bahçeli ve Soylu’nun tweet’lerini “nefret söylemi” olduğunu öne sürerek kaldırdı.

Twitter, Trump’a da maniler getirdi. Trump’a yalnızca Twitter değil, Facebook, Instagram, Snapchat ve YouTube da çeşitli maniler getirdi. Bu platformlarda ayrıyeten yanlış bilgi yayan iklim değişikliği inkarcılarına ve aşı zıtlarına daha sıkı kontroller getirildi.

Toplumsal medya platformları, Türkiye’de temsilcilik oluşturmak için adım attı.


2020 Ekim ayında yürürlüğe giren 7253 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Kabahatlerle Çaba Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” kapsamında yurt dışı kaynaklı toplumsal medya şirketlerine temsilci atamaları için mühlet verilmişti.

Verilen müddet boyunca temsilcilik atamayan medya şirketlerine para cezası kesilmesinin akabinde Facebook, Instagram, WhatsApp ve YouTube temsilcilik atadığını deklare etti. çabucak sonrasında Twitter’dan da Türkiye’de temsilcilik oluşturma yolunda bir adım geldi.

Hükûmetin toplumsal medya düzenlemeleri, sokak röportajı yapan YouTuber’lara mesken mahpusu üzere gelişmeler gündemi pek meşgul etti.


AKP, yeni toplumsal medya düzenlemelerini gündeme getirdi. Düzenleme “dezenformasyonla mücadele” ismi altında bir yasa teklifi sunuyordu. “Almanya usulü” konusu pek tarışma yarattı. Yasa teklifiyle ilgili çabucak hemen bir gelişme kaydedilmedi.

Ayrıyeten, sokak röportajı yapan YouTube kanalları Kendine Muhabir, Ek TV ve Sade Vatandaş hesaplarının sahiplerine konut mahpusu verildi ve yurt dışına çıkış yasağı getirildi. Muhalif olmaları niçiniyle bu cezanın verilmesi toplumsal medyada reaksiyonla karşılandı.

Ekim ayında Facebook, WhatsApp ve Instagram çöktü ve bu uygulamalara yaklaşık 8 saat boyunca girilemedi.

Facebook’un bir data merkezi sunucuları / İsveç, Lulea

Dünya genelinde yaşanan bu erişim mahzuru niçiniyle herkes Twitter’a yöneldi. O akşam Twitter, en çok eş vakitli çevrimiçi kullanıcı sayısına ulaştıı ve kullanım rekoru kırmış oldu. Facebook servislerinde yaşanan tarihin en uzun periyodik kesintisinin gerisinde ne olduğu sorusuna ise bir fazlaca farklı yanıt verildi.

Facebook, metaverse çalışmalarına tartı vermesi niçiniyle şirketin ismini Meta olarak değiştirdi.


Facebook isminin artık onlara yetersiz gelmesinden dolayı bir müddetdir değişime gitmek istediklerini belirten Mark Zuckerberg, bundan daha sonra metaverse’e odaklanacağını deklare etti.

Çeşitli skandallar niçiniyle şirketin ismi son birkaç yıldır insanlara güvensizliği çağrıştırıyordu. Şirket yetkililerinin, bu algıyı kırmak için de bu biçimde bir tercihte bulundukları söyleniyor.

Facebook’tan bağımsız olarak da metaverse ekosistemi genişlemeye devam ediyor. Emekleme periyodunda olsa da milyarlarca dolarlık yatırımlar alıyor, markalar bu sanal cihana süratle dahil oluyor. Bazılarına nazaran geleceğimizin birinci tohumları ekiliyor, bazılarına bakılırsayse tutmayacak olan bir teşebbüs.

Twitter’ın kurucularından biri olan ve şirketin CEO’su olarak bakılırsav yapan Jack Dorsey istifa etti.


Dorsey, “Twitter’ı seviyorum ancak artık ayrılma vaktim geldi.” dedi ve vazifesi, şirkette daha evvel yönetici pozisyonunda çalışmış olan Parag Agrawal’a bıraktı.

Twitch’in hack’lenmesi kararı kullanıcıların ayrıntıları, şifreleri ve yayıncıların kaç para kazandığı ortaya çıktı.


Ortaya çıkan bilgilerde Twitch yayıncılarının 3 yıl ortasında aldığı tüm ödemeler, yani yayıncılık gelirleri, masaüstü ve tarayıcı uygulaması twitch.tv’nin tamamı, taşınabilir, masaüstü ve oyun konsolu uygulamalarının tüm kaynak kodları, Twitch tarafınca kullanılan SDK’lar, Amazon Web Services hizmetleriyle ilgili kodlar, Amazon’un çabucak hemen ismini bile duyurmadığı Steam rakibi oyun kütüphane, işlemci ve mağazası Vapour, Twitch’in kullandığı tüm güvenlik araçları yer aldı.

Twitch’te bağış için kullanılan bitlerin kara para aklamak için kullanıldığı ortaya çıktı.


Twitch’in hack’lenmesinin akabinde ortaya çıkan bilgiler yardımıyla Türkiye’de ve dünyada bir epey küçük yayıncının yüksek ölçülerde bit bağışı alıp kara para akladığı ortaya çıktı. Birtakım yayıncılar bu mevzuyu kabul ederken kimileri ise bu skandalı reddetti. Platforma olan güvensizlik artarken devlet, mevzunun araştırılması için harekete geçti. Bit skandalına karışanları eleştiren yayıncılar ise canlı yayınlarda tehdit edildi ve hakaretlere maruz kaldı.

Yemeksepeti iki sefer hack’lendi ve kullanıcı bilgileri satışa çıkarıldı.


Yemeksepeti’ndeki kullanıcı bilgileri Bitcoin karşılığında satışa çıkarıldı. Bu olayın akabinde şirketin kurucusu Nevzat Aydın, platformun kullanıcılarından özür diledi ve “Benzer bir olayın tekrar yaşanmaması için tüm gelişmeleri yapmayı sürdürüyoruz.” dedi. Fakat hem yaşanan skandaldan birebir vakitte Aydın’ın açıklamasından aylar daha sonra Yemeksepeti yeniden hücuma uğradı. Saldırganlar, datalar karşılığında yine kripto para ile ödeme istedi.

Yemeksepeti, olayın internette yayılmasının akabinde yaptığı açıklamada hacker’ların fidye talebine olumsuz cevap verdiklerini ve yasal süreci başlattıklarını deklare ettilar. Yapılan denetimlerin akabinde sistemlerde rastgele bir bilgi ihlali ya da hırsızlığı tespit edemediklerini de açıklayan Yemeksepeti yetkilileri, süreci paylaşacaklarını söylemiş oldu.

Akbank, dünyada bir prensip imza atarak, sistemlerinde yaşanan bir sorun niçiniyle 43 saat boyunca hizmet veremedi.


Savlara bakılırsa kesintinin ana kaynağı, IBM tarafınca geliştirilen “DB2” yazılımın güncellenmek istenmesiydi. Bu sürecin yarıda kalması, şirketi çaresiz bıraktı ve milyonlarca müşterisi mağdur oldu.

İsrailli bir siber silah şirketi tarafınca geliştirilen Pegasus casus yazılımı, bulaştığı akıllı telefonlardaki tüm dataların diğerinin eline geçmesini sağladığı ortaya çıktı.


İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, mevzu ile ilgili yaptığı açıklamada bu biçimde bir yazılım olduğunu kabul etti lakin kullanım hakkının sırf devletlere verildiğini ve kullanım hedefinin da bir daha sadece devleti tehdit eden ögelerle ve terörle çaba olduğunu belirtti.

Pegasus casus yazılımı, bugüne kadar görülmüş en büyük siber tehlike olarak görülüyor.

Thodex başta olmak üzere çeşitli kripto para dolandırıcılıkları yaşandı.


Yalnızca Thodex niçiniyle 400.000 mağdurun olduğu ortaya çıktı. Dolandırıcı Faruk Fatih Özer milyonlarca dolarlık vurgundan daha sonra yurt dışına kaçtı ve izini kaybettirdi. Thodex haricinde da bir epeyce yerli kripto para borsası niçiniyle yüz binlerce kişi dolandırıldı.

Orta Amerika ülkesi El Salvador, dünyanın en tanınan kripto parası Bitcoin’i resmi para ünitesi olarak kabul eden birinci ülke oldu.


Bitcoin günlük hayatta yapılan alışverişlerde kabul ediliyor. Ülkenin 39 yaşındaki Cumhurbaşkanı Nayib Bukele, ondan sonrasında da bir Bitcoin Kenti kuracaklarını deklare etti. Bu kentte hiç bir vergi olmayacağını ve kentin büsbütün sıfır emisyonlu olacağını belirtti.

NFT, yılın en epey duyulan sözlerinden biri oldu. bir epeyce kişi bu yeni tabirin ne olduğunu anlamaya baş yorarak gündemi yakalamaya çalıştı.


Çizimler, makaleler, tweet’ler, fotoğraflar, birinci SMS ve dahası dijital ortamda NFT olarak astronomik ölçülere satıldı. Örneğin Türk sanatçı Refik Anadol’un Open Sea’de yayınlanan “Machine Hallucinations-Nature Dreams : AI Veri Sculpture 2021 1/1” isimli dijital sanat yapıtı 300.69420 ETH’e (yaklaşık 1.2 milyon dolara) alıcı buldu. Cem Yılmaz dahi çizimleriyle NFT işine girerek yüz binlerce dolarlık satış gerçekleştirdi.

Saman alevi üzere parlayıp sönen bir uygulama gelip geçti: Clubhouse


Yalnızca iPhone kullanıcılarının davetiyeyle girebildikleri, Twitter’da muhabbetinin sık sık döndüğü bir Clubhouse devri yaşadık. Karantina periyodunun de tesiriyle süratle büyüyen sesli sohbet tabanlı bir toplumsal ağ olan Clubhouse, hayatımıza süratli bir giriş yapmıştı lakin Android atılımı gelmesine karşın, cazibesini koruyamadı.

Elon Musk, TIME ve Financial Times tarafınca “2021 Yılının Kişisi” seçildi.


SpaceX, Tesla, The Boring Company, Open AI ve Neuralink üzere önde gelen teknoloji şirketlerinin kurucusu olan Elon Musk’ın, yılın bireyi seçilmesinde bilhassa elektrikli arabalarda gösterdiği uğraş örnek gösterildi.

Akaryakıtlı ve dizel araçlara veda edilecek tarih belirli oldu.


2021 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nda tüm dünyadan temsilciler ulaşım sistemleri üzerine toplandı. görüşmede dünyanın en büyük araba üreticileri içinde yer alan 6 şirket, 2040 yılına kadar fosil yakıtlı araçların üretimini sonlandıracaklarına dair taahhüt imzaladı.

2040 yılına kadar sıfır emisyona indirgenmeyi öngoren mutabakata Türkiye de imzasını attı. Mutabakat; toplamda 33 ülke, 40 kent ve bölge, 27 filo, yatırımcılar ve çeşitli şirketler tarafınca imzalandı.

TOGG ile ilgili gelişmeler sürat kazandı.


TOGG CEO’su Gürcan Karakaş, yerli arabanın üretileceği Gemlik’teki fabrikada basına bilgiler verdi. Fabrikanın içi birinci kere görüntülendi ve arabanın yeni logosu da araç üstünde sergilendi. Çok fazla gecikme olsa da yerli arabanın üretimi için artık her şeyin hazır durumda olduğu görülüyor.

Dünyada yaşanan “çip kıtlığı” niçiniyle elektronik ve otomotiv kesimlerinin üretimlerinde aksamalar yaşanıyor.


Beşerler karantina ve kısıtlamalar sebebiyle konutlarında daha fazla vakit geçirmek zorunda kalınca bilgisayar, oyun konsolları, cep telefonları ve başka mesken aletlerinin satışında patlama yaşandı.

ABD başta olmak üzere birtakım ülkelerin Çinli firmalara uyguladığı yaptırım, çip kıtlığı kahrını daha da körükledi. Yaşanan sorun zincirleme bir biçimde büyüdü. Çip kahrı önümüzdeki yıl da devam edecek.

NASA’nın Perseverance isimli keşif aracı, 7 ay süren 480 milyon kilometrelik seyahatin akabinde Mars’a muvaffakiyetle indi.


İnişte saatte 21 bin kilometre süratle kızıl gezegene yaklaşan araç, dev bir paraşüt yardımıyla yavaşlatıldı. Bu anlar NASA’nın toplumsal medya hesabından canlı yayınlandı.

NASA’nın Mars’a gönderdiği helikopter muvaffakiyetle havalandı.


Ingenuity isimli helikopter, insanların Dünya haricinde öteki bir gezegende denetimli bir biçimde uçurduğu birinci hava aracı oldu. Yaklaşık bir dakika kadar havada kalmayı başardı.

NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu uzayın derinliklerine gerçek yola çıktı. Cihanın tarihini ortaya çıkarmak için araştırmalar yapacak.


NASA’nın en büyük ve en kuvvetli uzay bilimleri teleskobu JSWT; Dünya’dan 1,5 milyon kilometre uzaklıkta, Güneş’in yörüngesinde konumlanacak. Kalıcı pozisyonuna ulaşması yaklaşık 30 gün sürecek. 10 yıl boyunca uzayda kalacak.

Jeff Bezos, Amazon CEO’luğunu bıraktı.


27 yıl evvel garajında kurduğu şirketin CEO’luk bakılırsavini bırak Jeff Bezos, ayrıldığında şirketin pahası 1,8 trilyon dolara ulaşmıştı. Bezos artık uzay turizmine tartı veriyor.

Ticari uzay uçuşu hayatın bir kesimi oluyor.


Richard Branson, Elon Musk ve Jeff Bezos’un bu mevzuda yarışıyor olmaları sık sık manşetlere taşınıyor. Bu yıl Richard Branson, uzaya çıkan birinci milyarder oldu. daha sonra da Jeff Bezos, yanında 3 bireyle birlikte uzun vakittir merakla beklenen uzay seyahatini gerçekleştirdi. Bezos’un Blue Origin’i, Star Trek’in Kaptan Kirk’ü William Shatner’ı da Blue Origin ile uzaya gönderdi.

Türksat 5A, SpaceX’le uzaya gönderildi.


Türkiye’nin 5. jenerasyon haberleşme uydusu Türksat 5A, ABD’nin Florida eyaletinde bulunan Cape Canaveral Üssü’nden fırlatıldı. Türksat 5A, Space X firmasına ilişkin Falcon 9 roketi ile uzaya gönderildi.

Türkiye’nin uzay gayeleri belirtildi: Türkiye, 2023’te Ay’a gidebilir!


Uzay aracını yakın yörüngeye çıkaracak birinci fırlatma, milletlerarası iş birliğiyle hayata geçirilecek. 2023 sonunda yakın dünya yörüngesinde ateşlenecek olan hibrit roketle Ay’a sert iniş gerçekleştirilecek. Türkiye Uzay Ajansı’nın çalışmaları devam ediyor.

En az %70’lik bir aşılama oranına ulaşılamadığı için COVID-19 hâlâ ortamızda.


29 Nisan-17 Mayıs içinde 18 günlük bir kapanma da yaşadığımız bu yılda pandemi ne yazık ki can almaya devam ediyor. Omicron ve Delta üzere varyantların konuşulduğu, Biontech, Sinovac ve Turkovac’ın hayatımıza girdiği bu yılda geçen yılki kadar sert tedbirler alınmıyor ama birtakım ülkelerde olay rekorları kırıldığı için bir daha kapanmalar başlamış durumda.

Yükselen enflasyon, TL’nin kıymet kaybetmesi niçiniyle her kesimde yaşanan artırımlar kendisini en hayli teknolojik eserlerde hissettirdi.


Araba, telefon, bilgisayar eserleri başta olmak üzere neredeyse her hafta devasa artırımlar geldi. Son bir haftada kimi indirimler yapılsa da ileride artırımların tekrar geleceği kestirim ediliyor.

İklim krizi; bu yıl bilhassa de kuraklık, yangın, sel ve fırtınalarla kendisini gösterdi.


Türkiye, Yunanistan, İtalya, Fransa ve Cezayir’de çıkan yangınlarda binlerce dönüm orman küle döndü. ABD’nin Kaliforniya eyaletinde de tarihinin en büyük ikinci yangını çıktı.

Karadeniz Bölgesi’ndeki çok yağışlar kararı meydana gelen sel ve toprak kayması epey önemli ziyana niye oldu. Batı Avrupa’daki sellerde de epey sayıda kişi hayatını kaybetti.
İstanbul başta olmak üzere Türkiye’nin batısını etkileyen fırtına niçiniyle de can kayıpları yaşandı. Şiddetli kuraklık ise başta Tuz Gölü olmak üzere fazlaca sayıda gölümüzü etkiledi.

Bakalım 2022 bize ne üzere sürprizler sunacak?
 
Üst