Enflasyon Karşısında Ezilmemek İçin Yapmanız Gerekenler

arkamikontrolet

New member
Enflasyon canavarı son senelerda bir daha hortladı. TÜİK datalarına bakılırsa kasım ayı enflasyonu yıllık bazda %21,31 iken Ekonomist Prof. Steve Hanke’in argümanına göre ise %100,65.

Ülkemizin kronik sıkıntılarından olan yüksek enflasyon; birikimlerimizi, varlıklarımızı kemiriyor, alım gücümüzü düşürüyor. Türkiye en yüksek enflasyona sahip birinci 10 ülke içinde. Bu listede bizden diğer Venezuela, Sudan, Lübnan, Suriye, Surinam, Zimbabve, Arjantin, İran, Etiyopya, Angola bulunuyor.

Ülkemizde bilhassa de gençler, yüksek enflasyon ortamına pek alışkın değiller.


Bu sebeple bilhassa genç jenerasyonun, enflasyonu güzel tanıması ve onunla nasıl en makul biçimde yaşaması gerektiğini bilmesi gerekecek. şüphesiz herkes bunu yapmalı lakin Türkiye daha evvel de biroldukça sefer yüksek enflasyonun olduğu yıllar yaşadığı için, yaşça büyük olanların bu bahiste birtakım deneyimleri olabileceğini biliyoruz.

Enflasyon uzun periyodik olacak. Biroldukca uzman artık seneye de bu işin devam edeceğini öngörüyor.


Dolar kuru, kredi büyümesi bu türlü giderken enflasyonun güçlenerek artması bekleniyor. Alım gücünüz düşüyor, yoksullaşıyorsunuz ama bunun ne kadar süreceği konusunda “gerçekçi” bir açıklama yapılmıyor. Kendi önleminizi almanız gerekiyor.

Pekala bu artan enflasyon oranında yatırımlarınızı nasıl korumalısınız?


bu biçimde bir enflasyon ortamında hayatta kalmayı ve mümkün olduğu kadar hasarsız bir biçimde süreci atlatmayı nasıl başaracaksınız? İşte bu husustaki teklifleri 3 farklı ekonomistin açıklamalarından sizin için derledik.

Gereksiniminiz olan eserleri bir an evvel alın. Zira enflasyon ortamında daima üst istikamette hareket eden fiyatlar, insanları tasarruf etmeye değil, harcamaya zorluyor.



Bugün satın alınmayan malın fiyatı, gelecekte epeyce büyük olasılıkla artacak lakin gelirler birebir oranda artmayacağından, bugün satın almak her vakit daha kârlı. Bu da tasarrufların küçülmesine yol açarken, hane halkının borçlanma eğilimini güçlendiriyor.

Bu durumun tam karşıtı uzun yıllar Japonya’da yaşandı. Dezenflasyonun olduğu, yani fiyatlar genel düzeyinin düştüğü Japonya’da, beşerler “nasıl olsa alacağım şeyin fiyatı düşecek” diye düşünerek epeyce acil olmayan tüketimlerini daima olarak erteledi. İnsanların, tüketimi bu kadar kısmasının iktisat üstündeki negatif tesiri ise pek büyük oldu.

Bir şey alacaksanız taksitle almanız gerekiyor. Peşin fiyatına taksitle alabiliyorsanız bu türlü almak daha mantıklı.


Taksitle bir eşya almayı düşünüyorsanız çabucak almalısınız zira fiyatlara tertipli olarak artırım geliyor. Taksitle alamıyorsanız, elinizde para var ise onunla almalısınız. daha sonrasında da hiç bir şey almamanız gerekiyor bu süreç bitinceye kadar. Elinizdeki parayla, yatırımdan kazandıklarınızla dişinizi sıkıp, sürece tahammül etmelisiniz.

Bu süreç bittikten daha sonra fiyatlarda bir durulma olacaktır, daha sonrasında gerçek efektif kurda bir daha yükselişler olacaktır, Türk Lirası bir daha kıymet kazanmaya başlayacaktır, bir daha alım gücünüz artmaya başlayacaktır. bu biçimde harcamanızı yapabilirsiniz.

Bir eşya alacak paranız yoksa, bir daha de borçlanmaktan çekinmeyin.


Enflasyonun altında bir oranda kredi alabiliyorsanız, bilhassa büyük satın almaları karşılayabilmek için borç alabilirsiniz. Enflasyon ilerleyen vakit içinderda kredinin geri ödenmesini kolaylaştıracaktır.

Günlük ömrünüzde daima olarak kullandığınız ve süratli tükettiğiniz eserleri kucak kucak alarak bir nevi birikim yapabilirsiniz.


Daima olarak fiyatı artan, fazlaca fazla yer kaplamayan ve daima gereksiniminiz olacak eserleri enflasyonist ortamda toptan almak hayli faydalı olacaktır.

Gelelim en değerli konuya… Enflasyonist ortamda yatırım nasıl yapılır?


Yüksek enflasyonun olduğu ortamda yatırım yapmak, olağan vakit içinderda yapılacak yatırım tercihlerine nazaran çok zordur. Zira hesaba katmanız gereken değişken sayısı, enflasyon arttıkça artar. Üstelik yatırımınızın gerçek getirisini yani enflasyondan arındırılış getirisini de hesaplamak zorlaşır.

Şahsa göre enflasyonun değişkenlik göstermesi de bir çok değerlidir. Sizin birey olarak masraflarınızın büyük kısmını oluşturan kalemlerdeki enflasyon oranı manşet enflasyondan yüksekse, bu durumda sizin ferdî enflasyonunuz da resmi enflasyona göre daha yüksek olacaktır. ötürüsı ile, yatırımınızdan elde etmeniz gereken getiri de fazla olmalıdır. Bu sebeplerle enflasyonist ortamda hakikat yatırımı yapabilmek, nitekim epey karmaşık bir müddetçtir.

Ama bilhassa Türkiye üzere ülkelerde, enflasyonist ortamın karmaşasında, çözemediği ipi bıçak üzere kesen birtakım yatırım araçları mevcut. Bunlardan en önde geleni, gayrimenkul yatırımları.


Barınma, insanın temel gereksinimlerinden biri olduğu için, resmi enflasyon ya da koşullar ne olursa olsun, fiyatlar çoklukla en az enflasyon kadar artma eğilimindedir. Son periyotta mesken fiyatlarının ve kiraların epey sert arttığını biliyoruz. Aslında kiraların sert artmasının temel sebeplerinden biri hissedilen enflasyon ve manşet enflasyon içindeki farktan kaynaklanıyor.

Gayrimenkul dalı, hayatın ve matematiğin gerçekliklerine yakın hareket ederek, yatırımcısını enflasyondan müdafaayı başarıyor. Ama yüksek enflasyonun uzun sürmesi durumunda, kredi faizleri de yüksek kalacağından, gayrimenkul kesimi gerçek getiri sunmayabilir. Ama sizi enflasyondan müdafaa ihtimali pek yüksektir.

Paranız var ise gayrimenkul almak mantıklıdır lakin epeyce dikkatli olmanız gerekiyor.


Âlâ bir pozisyondan gayrimenkul almalısınız, rastgele bir yerden değil. Emlak alırken yeterli inceleyip o denli karar vermeniz gerekiyor; ve bu emlağı, bu süreç tamamlandıktan daha sonra da satmak üzere almalısınız, tutmak üzere değil.

Zira bu süreç bir gün tamamlanacak. Faizler önemli bir biçimde yükselecek ve faizler önemli bir biçimde yükseldiği vakit halkın alım gücü esasen düşük olduğu ve konut meblağları aslına bakarsan tavana çıktığı için, üstüne bir de faizler yükseldiği vakit bir şey satması sıkıntı olacaktır.

hiç bir şey satamayacak hale gelenlerin bir kısmı o faizleri de ödeyemeyecekleri için iflas durumuna geleceklerdir ve ellerindeki varlıkları ucuza satmaya çalışacaklardır. Elinizde patlamaması için satmak emeliyle almalısınız.

Enflasyonist ortamda kıymetini müdafaayı başaran eserlerden biri de ithal ve ikamesi olmayan eserlerdir.


İthal eserler döviz cinsinden fiyatlanır ve şimdiki kur ile TL’ye dönülerek satılır. ötürüsıyla yüksek enflasyondan etkilenme oranı düşüktür. Türkiye’de son senelerda araba alıp 4-5 sene kullandıktan daha sonra aldığı paraya aracını satabilenlerin öyküsü budur.

Aslında finansal okur müellifliği aşikâr bir düzeyde olanlar, o arabası tıpkı paraya sattığında gerçek getiri olarak para kaybettiğini ve o parayla tıpkı arabanın yenisini alamayacağını bilir, lakin bir daha de ne olursa olsun bir tüketim malının birkaç yıl kullanıldıktan daha sonra bile birebir fiyata satılabilmesi, o ülkedeki enflasyon açısından net bir göstergedir.

Borsa yatırımı da çok yüksek bir potansiyel sunmaktadır. Pekala borsa yatırımını nasıl yapmalısınız?


Borsa yatırımını direkt yapabilirsiniz ya da bir yatırım fonu üzerinden yapabilirsiniz. Yatırım fonu üzerinden yapıyorsanız fonun izahnamesine bakmalı, fonun karşılaştırma ölçütünde pay senedi oranının mümkün olduğuna dikkat etmelisiniz.

Yani %80 yazıyorsa bu düşüktür, en azından %90 olmalı, hatta %95; mümkünse üstü olmalı. daha sonrasında idare fiyatına de bakmalısınız. Fahiş idare fiyatları olmamalı. Bir fon almanız kural değil; üç dört tane alabilirsiniz, biri makus giderse başkaları düzgün gidebilir.

Pay senedinin kendisini almak istiyorsanız, ki bu sayede idare fiyatı, masrafı ödemiyorsunuz; bu biçimde cazip paylar alabilirsiniz (bunları kendiniz araştırabilirsiniz). Yurt haricinde işleri olanlar, dövüz getirisi olanlar daha tercih edilebilir. Bunlardan 15 paylık portföy oluşturabilirsiniz, %20’si en azından bankacılık payları olabilir.

Dolar aldıysanız tutmanız gerekiyor, bu biçimde bir ortamda dolar bozdurmak hayli mantıklı değil.


Trade yapma konusunda âlâ bir düzeyde değilseniz
, aldığınız dolarları tutmakla yetinebilirsiniz. Paranız pek da ekleme yapabilirsiniz. Dolar alarak enflasyon karşısında kendinizi fazla koruyamayabilirsiniz. Zira evvel dolar artıyor, enflasyon arttan geliyor. Dolar esasen gereğince arttı, bundan daha sonra tahminen biraz daha artacaktır lakin enflasyonu karşılayabilecek kadar artamayabilir.

Enflasyonun en büyük düşmanı ya da daha hakikat bir tabirle enflasyona karşı en büyük panzehir ise altındır.


Altın hem üretimi hudutlu olması tıpkı vakitte son senelerda tüm dünyada basılan fazlaca büyük ölçülerdeki paranın banknotlara olan itimadı sarsması niçiniyle, bu üzere enflasyonist ortamlarda, uzun vadeli gözetici bir kalkandır. Devir dönem oynak hareketler izlesek de enflasyonun yüksek olduğu bir ortamda, altın meblağlarının epeyce uzun müddet sabit kalması, genel finans teorisi için pek kabul edilebilir bir durum değildir.

Hane halkı, tasarruflarını enflasyona karşı korumak için yıllardır altın ve dövize yatırım yapıyor. Bankacılık sistemindeki toplam mevduatın %55’i döviz cinsinden.


Çoklukla halkın finansal okuryazarlığının düşük olduğundan şikayet edilir. Lakin uzun vadeli datalara bakıldığında, halkın getiri konusunda hakikat tahliller yaptığı ve hakikat tercihlerde bulunduğu görülüyor.

Burada döviz yatırımları konusunda hane halkı ile devletin çıkarlarının çatıştığı söylenebilir. Hane halkı döviz yatırımlarına yük vererek, bir biçimde döviz fiyatının artmasına da katkı vermiş oluyor. Lakin enflasyonun hırpalayıcı tesirinden korunmak isteyenlere aslında hayli da fazla seçenek bulunmuyor.

Maaş artışı pazarlığı yapın.


Maaşınızda enflasyon oranından daha az olan rastgele bir artış, fiilen bir maaş kesintisi manasına gelir. Alım gücünüz düştüğü için gerçek fiyatınız düşer. Çalışanların, personel sendikalarının enflasyonun etkilediği personellerin yıllık fiyat artışları için pazarlık yapması gerekiyor.

Türkiye’deki enflasyonun üstteki korunma biçimlerine hiç gerek kalmadan bir an evvel düşmesi ve yenidendan makul oranlara gerilemesi kuşkusuz hepimizin temennisi.


Ama bu gerçekleşinceye kadar, vatandaş olarak “hissedilen enflasyonu” olabildiğince az hissetmek için uğraşmak gerekiyor.

Kaynaklar:

  • Ekonomist Zeynep Candan Aktaş
  • Ekonomist Tunç Şatıroğlu
  • Tacirler Yatırım Menkul Bedeller A.Ş. Araştırma Yöneticisi Kadirhan Öztürk
 
Üst