arkamikontrolet
New member
Ramazan ile bütünleşmiş tatların da bir geçmişi var! Ramazan’da tadı damağa değişik gelen güllaç, Ramazan pidesi ve Sirkengebin şerbetinin geçmiş senelera dayanan kıssalarına ne kadar hakimsiniz?
Ramazan denildiğinde akla elbette Ramazan sofralarını donatmasıyla bilinen birbirinden farklı ve özel lezzetlermiz de geliyor. Tüm sütlü tatlılar adeta unutuluyor, güllaç başı çekiyor. Ekmek tüketimi azalıyor, ekmeğin yerini Ramazan pidesi devralıyor. Ve içecekler kelam konusu olduğunda, manevi bedeliyle de gönüllere taht kurmuş şerbetler ön plana çıkıyor. Ramazan’ın şayet olmazsa olmazı güllaç, Ramazan pidesi ve şerbetlerden Sirkengebin şerbetinin geçmişten günümüze seyahatini tüm bilgileriyla anlattık!
Mısır nişastasından güllaç olmaya yanlışsız…
Ramazan denildiğinde akla birinci ve tahminen de tek gelen tatlı güllaçtır. Güllaç, Ramazan ile o denli bütünleşmiştir ki Ramazan haricinde yapıp satanını bulması zordur. Ramazan’ın vazgeçilmezlerinden güllacın mazisinin 600 yıl öncesine, Osmanlı vaktine dayandığı biliniyor. Devrin insanları, çuvallarla alınan; bozulması, böceklenmesi yahut uçuşup dağılması epey mümkün görülen mısır nişastasını koruma etme emeliyle nişastayı su ve un ile karıştırıp yufka olarak saklamaya karar veriyor. Günümüzün güllaç yaprakları, mısır nişastasının ömrünü uzatma uğraşının kararında ortaya çıkıyor. Yufkanın basitçe ufalanabilir yapısı yardımıyla beşerler, nişasta kullanmak istediklerinde bu yaprakları toz haline getirip diledikleri üzere kullanabilmiş.
Günlerden bir gün, nişasta yufkasını ıslatma fikri akıllara gelmiş. Nişastaya süt ziyadesiyle yakıştığından, ıslatma süreci süt ile gerçekleştirilmiş. Derken, bu lezzetli sürece gül suyu da dahil olmuş. Süt ve gül suyuyla ıslanan yapraklar, mısır nişastası olmaktan çıkıp kendi başına ağız sulandıran bir tatlı haline gelmiş. Tatlının nar ve cevizle süslenmesi ise tatlı saray mutfağına dahil olduktan daha sonra gerçekleşmiş. 1400’lü yılların sonunda Kastamonulu Ali Usta, Kastamonu’da seyahate çıkmış olan saraylılara elindeki son nişasta yufkalarıyla güllaç yapıp ikram etmiş. Saraylıları kendine hayran bırakan güllaç, saray mutfağına tek başına girmemiş; birlikteinde Ali Usta’yı da getirmiş! Ali Usta, güllacın lisanlara destan tadı yardımıyla sarayın tatlıcıbaşısı olurvermiş.
İçinde gül suyu bulunduğundan güllü aş olarak anılan bu tatlı, evvel Osmanlı tebaasının mutfağından saray mutfağına; oradan da günümüze güllaç olarak gelmeyi başarmış.
Ramazan pidesi, pide külçeşidinin kıymetli bir parçası!
Ramazan geldi mi ekmeğin pabucunu dama atan ve Ramazan bitimine dek sofralardan eksik olması akıldan bile geçirilmeyen Ramazan pidesi, Türk mutfağının Osmanlı’ya dayanan 500 yıllık geleneğinin bir eseri. Osmanlı vaktinde Topkapı Sarayı’nda ‘‘Has Fırın’’ olarak isimlendirilen bir kısımda pişirildiği varsayım edilen pidenin, o devirlerde uğruna iftarların geç açılabildiği bir lezzet olduğu bilinmektedir. O denli ki Osmanlı’da beşerler; sofralarına özel pide yaptırabilmek için ellerinde taze yumurta, susam ve çörek otu ile fırınların yolunu fiyat, gerekirse uzun mühletler boyunca gözleri önünde kendi materyalleriyle yapılacak olan pideyi beklermiş. Bu bekleyiş esnasında iftar vakti gelse çatsa bile nafile…
Pide, ekmeğin pabucunu dama atsa da aslında kendisi de bir ekmek çeşididir ve sadece Türk mutfağında değil, Orta Doğu mutfağında da bir ekmek çeşidi olarak kabul görmektedir. Farklı ülkelerde farklı isimlerle anılan benzerleri, ülkemizde ise bir hayli varyasyonu olan pidenin; bir de ‘‘şifa’’sı vardır. Şifa, su ve un karışımının kaynatılmasıyla ortaya çıkar, pidenin üzerine yumurta sürüldüğü takdirde peşinden kesinlikle pideye sürülür. Bunun niçini, pidenin fırından kuru çıkmasının önüne geçebilmektir.
Ramazan vakti, şerbet vakti!
Şerbet, hem lezzeti hem ferahlatıcı özelliğiyle mutfağımızın klasik olduğu kadar sevilen içeceklerinden de biri. Ramazan vakti geldiğinde ise taşıdığı manevi manayla devleşip en önemli ikramlardan biri haline geliyor. Tanınan şerbetler bir yana, bir de unutulmaya yüz tutmuş şerbetlerimiz mevcut ki bunlardan biri de Sirkengebin şerbeti. İsmini, Farsçada ‘‘bal’’ manasına gelen ‘‘encübin’’ sözü ile ‘‘sirke’’ sözünün birleşiminden alan ve ‘‘ballı sirke’’ manası taşıyan Sirkengebin şerbetine ‘‘Sirkencübin’’ ismiyle da rastlamak mümkün. Mevlana’nın en sevdiği içeceklerden, İbni Sina tarafınca tüketilmesi öğütlenen şerbetlerden olduğu bilinen şifa deposu Sirkengebin şerbetinin geçmişi, bir rivayete göre, Antik Yunan vakit içinderına dayanıyor. 2500 yıl evvel, hastaların tedavisinde kullanıldığı bilinen Sirkengebin; o periyotlarda bir daha bal ve sirke sözlerinin birleşiminden oluşan ‘‘Oxymel’’ ismiyle anılıyor ve Hipokrat tarafınca dahi tüketilmesi öneriliyor.
Bal ve sirke üzere bir ortaya gelemeyecek kadar birbirinden farklı görülen iki ana materyalle yapılan Sirkengebin şerbetinin faydaları da saymakla bitmiyor:
Ramazan denildiğinde akla elbette Ramazan sofralarını donatmasıyla bilinen birbirinden farklı ve özel lezzetlermiz de geliyor. Tüm sütlü tatlılar adeta unutuluyor, güllaç başı çekiyor. Ekmek tüketimi azalıyor, ekmeğin yerini Ramazan pidesi devralıyor. Ve içecekler kelam konusu olduğunda, manevi bedeliyle de gönüllere taht kurmuş şerbetler ön plana çıkıyor. Ramazan’ın şayet olmazsa olmazı güllaç, Ramazan pidesi ve şerbetlerden Sirkengebin şerbetinin geçmişten günümüze seyahatini tüm bilgileriyla anlattık!
Mısır nişastasından güllaç olmaya yanlışsız…
Ramazan denildiğinde akla birinci ve tahminen de tek gelen tatlı güllaçtır. Güllaç, Ramazan ile o denli bütünleşmiştir ki Ramazan haricinde yapıp satanını bulması zordur. Ramazan’ın vazgeçilmezlerinden güllacın mazisinin 600 yıl öncesine, Osmanlı vaktine dayandığı biliniyor. Devrin insanları, çuvallarla alınan; bozulması, böceklenmesi yahut uçuşup dağılması epey mümkün görülen mısır nişastasını koruma etme emeliyle nişastayı su ve un ile karıştırıp yufka olarak saklamaya karar veriyor. Günümüzün güllaç yaprakları, mısır nişastasının ömrünü uzatma uğraşının kararında ortaya çıkıyor. Yufkanın basitçe ufalanabilir yapısı yardımıyla beşerler, nişasta kullanmak istediklerinde bu yaprakları toz haline getirip diledikleri üzere kullanabilmiş.
Günlerden bir gün, nişasta yufkasını ıslatma fikri akıllara gelmiş. Nişastaya süt ziyadesiyle yakıştığından, ıslatma süreci süt ile gerçekleştirilmiş. Derken, bu lezzetli sürece gül suyu da dahil olmuş. Süt ve gül suyuyla ıslanan yapraklar, mısır nişastası olmaktan çıkıp kendi başına ağız sulandıran bir tatlı haline gelmiş. Tatlının nar ve cevizle süslenmesi ise tatlı saray mutfağına dahil olduktan daha sonra gerçekleşmiş. 1400’lü yılların sonunda Kastamonulu Ali Usta, Kastamonu’da seyahate çıkmış olan saraylılara elindeki son nişasta yufkalarıyla güllaç yapıp ikram etmiş. Saraylıları kendine hayran bırakan güllaç, saray mutfağına tek başına girmemiş; birlikteinde Ali Usta’yı da getirmiş! Ali Usta, güllacın lisanlara destan tadı yardımıyla sarayın tatlıcıbaşısı olurvermiş.
İçinde gül suyu bulunduğundan güllü aş olarak anılan bu tatlı, evvel Osmanlı tebaasının mutfağından saray mutfağına; oradan da günümüze güllaç olarak gelmeyi başarmış.
Ramazan pidesi, pide külçeşidinin kıymetli bir parçası!
Ramazan geldi mi ekmeğin pabucunu dama atan ve Ramazan bitimine dek sofralardan eksik olması akıldan bile geçirilmeyen Ramazan pidesi, Türk mutfağının Osmanlı’ya dayanan 500 yıllık geleneğinin bir eseri. Osmanlı vaktinde Topkapı Sarayı’nda ‘‘Has Fırın’’ olarak isimlendirilen bir kısımda pişirildiği varsayım edilen pidenin, o devirlerde uğruna iftarların geç açılabildiği bir lezzet olduğu bilinmektedir. O denli ki Osmanlı’da beşerler; sofralarına özel pide yaptırabilmek için ellerinde taze yumurta, susam ve çörek otu ile fırınların yolunu fiyat, gerekirse uzun mühletler boyunca gözleri önünde kendi materyalleriyle yapılacak olan pideyi beklermiş. Bu bekleyiş esnasında iftar vakti gelse çatsa bile nafile…
Pide, ekmeğin pabucunu dama atsa da aslında kendisi de bir ekmek çeşididir ve sadece Türk mutfağında değil, Orta Doğu mutfağında da bir ekmek çeşidi olarak kabul görmektedir. Farklı ülkelerde farklı isimlerle anılan benzerleri, ülkemizde ise bir hayli varyasyonu olan pidenin; bir de ‘‘şifa’’sı vardır. Şifa, su ve un karışımının kaynatılmasıyla ortaya çıkar, pidenin üzerine yumurta sürüldüğü takdirde peşinden kesinlikle pideye sürülür. Bunun niçini, pidenin fırından kuru çıkmasının önüne geçebilmektir.
Ramazan vakti, şerbet vakti!
Şerbet, hem lezzeti hem ferahlatıcı özelliğiyle mutfağımızın klasik olduğu kadar sevilen içeceklerinden de biri. Ramazan vakti geldiğinde ise taşıdığı manevi manayla devleşip en önemli ikramlardan biri haline geliyor. Tanınan şerbetler bir yana, bir de unutulmaya yüz tutmuş şerbetlerimiz mevcut ki bunlardan biri de Sirkengebin şerbeti. İsmini, Farsçada ‘‘bal’’ manasına gelen ‘‘encübin’’ sözü ile ‘‘sirke’’ sözünün birleşiminden alan ve ‘‘ballı sirke’’ manası taşıyan Sirkengebin şerbetine ‘‘Sirkencübin’’ ismiyle da rastlamak mümkün. Mevlana’nın en sevdiği içeceklerden, İbni Sina tarafınca tüketilmesi öğütlenen şerbetlerden olduğu bilinen şifa deposu Sirkengebin şerbetinin geçmişi, bir rivayete göre, Antik Yunan vakit içinderına dayanıyor. 2500 yıl evvel, hastaların tedavisinde kullanıldığı bilinen Sirkengebin; o periyotlarda bir daha bal ve sirke sözlerinin birleşiminden oluşan ‘‘Oxymel’’ ismiyle anılıyor ve Hipokrat tarafınca dahi tüketilmesi öneriliyor.
Bal ve sirke üzere bir ortaya gelemeyecek kadar birbirinden farklı görülen iki ana materyalle yapılan Sirkengebin şerbetinin faydaları da saymakla bitmiyor:
- Sindirim sisteminin sağlıklı biçimde çalışmasını sağlar, hazımsızlığa/şişkinliğe güzel gelir. Bu özelliğiyle Ramazan’da gönül rahatlığıyla tercih edilebilir.
- bir daha Ramazan ile de bağdaştırabileceğimiz bir diğer özelliği, kan şekerini düzenlemesi ve bu sayede tokluk hissini uzunca müddet devam ettirmesidir.
- Antioksidan özelliği taşır, bedende detoks tesiri yaratarak tertipli tüketildiğinde arınma gerçekleştirir.
- Sabah aç karnına tüketildiğinde zayıflamaya yardımcı olur.
- Yüksek tansiyon ve kolesterol sorunlarına uygun gelir.