arkamikontrolet
New member
Dünya genelinde konuşulan pek fazla lisan var. Bu lisanlar, medeniyetleri, toplumu, kültürü ve daha birfazlaca şeyi de belirliyor aslında. Bugün mevzumuz, geçmişte konuşulmasına karşın artık günümüzde konuşulmayan ve artık “ölü dil” olarak isimlendirdiğimiz lisanlar. Bu lisanlar, artık günümüzde yaygın olarak kullanılmıyor ve insanların birçok tarafınca bilinmiyor.
Bu lisanları gördüğünüzde, “bu biçimde bir lisan mi varmış ya” diyebilirsiniz. Bu lisanlardan kimilerini daha evvel duymuş olsanız bile, ortalarında daha evvel hiç duymadığınız lisanlarda bulunuyor. Dilerseniz lafı hiç uzatmadan, artık konuşulmayan meyyit lisanlar listemize geçelim.
Artık konuşulmayan meyyit lisanlar:
Latince
Sanskritçe
Kıpti Dili
İncil İbranicesi
Eski Yunanca
Akad Dili
Latince
gayet esaslı bir tarihe sahip olan Latince, en zenginleştirilmiş lisanların içinde yer alıyordu. Roma İmparatorluğu ile başlayan bu lisan, sonrasındasında Avrupa ve Afrika’nın Batı Akdeniz kıyı bölgelerinde konuşulmaya başlandı. Günümüzde meyyit bir lisan bulunmasına karşın çekiciliğnii kaybetmeden Latince, o periyotlardaki büyük kitap ve romanlarda tercih edilen bir lisan olmayı başarmış. Roma İmparatorluğu’nun çöküş periyodunu geçtikten daha sonra, 6. yüzyılda yavaş yavaş ölmeye başlayan Latince, birtakım niçinlerden dolayı daha az tercih edilmeye başlanmıştı. Bunlardan en kıymetlisi, karmaşık bir dilbilgisi yapısına sahip olmasıydı.
Latince, her ne kadar günümüzde meyyit bir lisan olsa bile İngilizce sözlerin %60’lık bir kısmı Latince’den geliyor. Bu niçinle günlük hayatta hala Latince kökenli bir epeyce kelimeyi duyabilir, bilhassa bilim topluluğunda bu sözlerle karşılaşabilirsiniz. birebir vakitte Portekizce, İtalyanca, Fransızca üzere lisanlarda, aslında Latince’ye dayanıyor. Günümüzde Latince lisanını ana lisan olarak kullanan sırf bir ülke kaldı. O da Vatikan.
Sanskritçe
Jainizm, Budizm ve Sihizm’in dini bir lisanı olan Sanskritçe, aslında bir Hint alt kıta lisanı olarak biliniyor. Evvelden yazılan kutsal kitaplarda kullanılan Sanskritçe, günümüzde artık yok denilecek kadar az kullanılıyor. Hint alt kıtası da, sırf dini ritüeller için bu lisanı tercih ediyor. Sanskritçe, aslında Hint edebiyatı ile ziyadesiyle irtibatlı bir lisan. Geçmişe baktığımızda, Ramama, Mohavharat, Vedalar üzere kitaplar Sanskritçe yazılmış. Hindistanda bulunan beşerler, günümüzde pek kullanılmayan bu lisanı aslında Tanrı’nın lisanı olarak biliyorlar ve buna inanıyorlar.
Tıpkı Latince üzere, Sanskritçe de günümüzde çok az olsa bile kullanılmaya devam ediyor. Hindistan, 11. yüzyılda Müslümanların denetimi altına olan bir ülkeydi. birebir vakitte, bir süre daha sonra Müslüman hükümdarlar Sanskritçe lisanını kaldırdılar ve yerine Arapça lisanını getirdiler. çabucak sonrasındasında Hindistan İngilizler tarafınca yönetilmeye başlandı. Bu seferde Sanskritçe lisanı, İngilizce lisanı olarak değişti. Bunun üzere gelen biroldukça hükümdar, Sanskritçeyi ortadan kaldırmaya çalıştı. vakit içinde bunu yaparak başarılı da oldular. Sanskritçe vakit içinde meyyit bir lisan haline geldi. Aslında Sanskritçe’nin ölmesindeki tek niye hükümdarlar değil. Sanskritçe, Latince’de olduğu üzere çok karmaşık bir lisan. Okunması ve anlaşılması çok güç ve bu lisanı konuşabilmek için bilgili birisi olmanız gerekiyordu. Günümüzde bile bu lisanı öğrenmesi pek uzun bir vakit alıyor.
Kıpti Dili
Gelelim Antik Mısır lisanı olan Kıpti’ye. Kıpti, Hristiyanlığın birinci lisanı olarak bilinir ve günümüzde Mısır lisanı olarak kullanılmaktadır. Hiyeroglif, Demotik ve Hiyeratik lisanların birleşimi olan lisan, aslında Yunan alfabesinden esinlenerek yazılmış. Kıpti, kendi şiirlerine ve edebiyat tipine sahip lisanlardan bir tanesi.
Kıpti’nin tarihine döndüğümüzde birinci vakit içinderda Arap lisanına yerini bıraktığını görüyoruz. Bu dil Alimler tarafınca pek gereği üzere kullanılmadı ve yedinci yüzyılın ortasında Araplar’ın Mısır’ı fethetmesiyle Kıpti dili ölmeye başladı. 1500 yıllık bir kökene sahip bu lisan, yavaş yavaş ölmeye başlamıştı fakat bir daha de birtakım kültürler yardımıyla bu lisan 300 yıldan fazla bir müddetdir kilise lisanı olarak kullanıldı.
İncil İbranicesi
İbranice dilindem tamamiyle farkı bir yapıya sahip olan İncil İbranicesi, günümüzde pek az kullanılan bir lisandır. Bu lisan, bir devirler İsraillilerin resmi lisanı olarak bilinirdi. Hatta İsrail’de bulunan birtakım devlet okullarında hala eğitiminin verildiği biliniyor. İncil İbranicesi, bir devir daha sonra kendisini olağan İbranice lisanına bıraktı.
İncil İbranicesi, aslında başka meyyit lisanlara nazaran kullanması epey daha kolay bir lisan. İbranice, 100.000 söze sahipken, İncil İbranicesi ise sadece 8.000 kelimeye sahip. İncil İbranicesi, birinci vakit içinderda Kudüs Tapınağı’nın yıkılmasıyla bir arada ölmeye başladı.
Eski Yunanca
Gelelim periyodun en büyük filozoflarının kullandığı bir lisan olan eski Yunanca’ya. Bu lisan, batı medeniyetinin temel lisanlarından bir tanesi olarak bilinmesiyle birlikte, günümüzdeki İngilizce tabirlerin birçok da aslında eski Yunanca lisanından geliyor. Biroldukca kitapta tercih edilen bu lisan, günümüzdeki bilgi ve teknoloji ile ilgili tabirlerin temelini sağlıyor.
MÖ 9. yüzyılda başlayan bu lisan, MS 6. yüzyıla kadar kullanılmaya devam etti. çabucak sonrasındasında ise yavaşça azalarak meyyit bir lisan haline geldi.
Akad Dili
Adını Akkad kentinden alan bu lisan, Mezopotamya’da konuşulmuştur. Mezopotamya’nın merkez kenti olan Akkad, çok eski lisanlardan bir tanesi. Hatta bu lisan, başşehir Akkad’dan evvel bulunmuştu ve Akkad ile bir arada Babil ve Keldani halkları da Akad lisanını konuşuyorlardı. En eski Sami lisanı olarak bilinen bu lisan, çivi yazısı ile yazılıyor.
Akad lisanı, MÖ 2800 ve MS 500 yılları içinde Mezopotamya’da çoğunlukla kullanıldı. MS 500’lü senelerdan daha sonra Aramice lisanı, Akad’ın yerine geçti ve bu lisanlar aslında birbirine pek yakındı. Lakin Aramice’nin kullanması, Akad lisanına nazaran hayli daha kolaydı. Bu niçinle tercih edildi.
Sizler için günümüzde hiç yok denilecek kadar az kullanılan meyyit lisanları bir ortaya topladık. Aslında her ne kadar meyyit lisan olarak nitelendirsek bile, günümüzdeki birçok terim bu lisanlara dayanıyor. Fakat ne yazık ki bu lisanlar, yüzseneler öncesinde kullanılmamaya başlandı ve artık günümüzde yok gibiler. Sizler bu lisanları daha evvel duymuş muydunuz? Şayet duymadıysanız, bu lisanlar hakkında yorumlarınızı bizimle paylaşmayı unutmayın!
Bu lisanları gördüğünüzde, “bu biçimde bir lisan mi varmış ya” diyebilirsiniz. Bu lisanlardan kimilerini daha evvel duymuş olsanız bile, ortalarında daha evvel hiç duymadığınız lisanlarda bulunuyor. Dilerseniz lafı hiç uzatmadan, artık konuşulmayan meyyit lisanlar listemize geçelim.
Artık konuşulmayan meyyit lisanlar:
Latince
Sanskritçe
Kıpti Dili
İncil İbranicesi
Eski Yunanca
Akad Dili
Latince
gayet esaslı bir tarihe sahip olan Latince, en zenginleştirilmiş lisanların içinde yer alıyordu. Roma İmparatorluğu ile başlayan bu lisan, sonrasındasında Avrupa ve Afrika’nın Batı Akdeniz kıyı bölgelerinde konuşulmaya başlandı. Günümüzde meyyit bir lisan bulunmasına karşın çekiciliğnii kaybetmeden Latince, o periyotlardaki büyük kitap ve romanlarda tercih edilen bir lisan olmayı başarmış. Roma İmparatorluğu’nun çöküş periyodunu geçtikten daha sonra, 6. yüzyılda yavaş yavaş ölmeye başlayan Latince, birtakım niçinlerden dolayı daha az tercih edilmeye başlanmıştı. Bunlardan en kıymetlisi, karmaşık bir dilbilgisi yapısına sahip olmasıydı.
Latince, her ne kadar günümüzde meyyit bir lisan olsa bile İngilizce sözlerin %60’lık bir kısmı Latince’den geliyor. Bu niçinle günlük hayatta hala Latince kökenli bir epeyce kelimeyi duyabilir, bilhassa bilim topluluğunda bu sözlerle karşılaşabilirsiniz. birebir vakitte Portekizce, İtalyanca, Fransızca üzere lisanlarda, aslında Latince’ye dayanıyor. Günümüzde Latince lisanını ana lisan olarak kullanan sırf bir ülke kaldı. O da Vatikan.
Sanskritçe
Jainizm, Budizm ve Sihizm’in dini bir lisanı olan Sanskritçe, aslında bir Hint alt kıta lisanı olarak biliniyor. Evvelden yazılan kutsal kitaplarda kullanılan Sanskritçe, günümüzde artık yok denilecek kadar az kullanılıyor. Hint alt kıtası da, sırf dini ritüeller için bu lisanı tercih ediyor. Sanskritçe, aslında Hint edebiyatı ile ziyadesiyle irtibatlı bir lisan. Geçmişe baktığımızda, Ramama, Mohavharat, Vedalar üzere kitaplar Sanskritçe yazılmış. Hindistanda bulunan beşerler, günümüzde pek kullanılmayan bu lisanı aslında Tanrı’nın lisanı olarak biliyorlar ve buna inanıyorlar.
Tıpkı Latince üzere, Sanskritçe de günümüzde çok az olsa bile kullanılmaya devam ediyor. Hindistan, 11. yüzyılda Müslümanların denetimi altına olan bir ülkeydi. birebir vakitte, bir süre daha sonra Müslüman hükümdarlar Sanskritçe lisanını kaldırdılar ve yerine Arapça lisanını getirdiler. çabucak sonrasındasında Hindistan İngilizler tarafınca yönetilmeye başlandı. Bu seferde Sanskritçe lisanı, İngilizce lisanı olarak değişti. Bunun üzere gelen biroldukça hükümdar, Sanskritçeyi ortadan kaldırmaya çalıştı. vakit içinde bunu yaparak başarılı da oldular. Sanskritçe vakit içinde meyyit bir lisan haline geldi. Aslında Sanskritçe’nin ölmesindeki tek niye hükümdarlar değil. Sanskritçe, Latince’de olduğu üzere çok karmaşık bir lisan. Okunması ve anlaşılması çok güç ve bu lisanı konuşabilmek için bilgili birisi olmanız gerekiyordu. Günümüzde bile bu lisanı öğrenmesi pek uzun bir vakit alıyor.
Kıpti Dili
Gelelim Antik Mısır lisanı olan Kıpti’ye. Kıpti, Hristiyanlığın birinci lisanı olarak bilinir ve günümüzde Mısır lisanı olarak kullanılmaktadır. Hiyeroglif, Demotik ve Hiyeratik lisanların birleşimi olan lisan, aslında Yunan alfabesinden esinlenerek yazılmış. Kıpti, kendi şiirlerine ve edebiyat tipine sahip lisanlardan bir tanesi.
Kıpti’nin tarihine döndüğümüzde birinci vakit içinderda Arap lisanına yerini bıraktığını görüyoruz. Bu dil Alimler tarafınca pek gereği üzere kullanılmadı ve yedinci yüzyılın ortasında Araplar’ın Mısır’ı fethetmesiyle Kıpti dili ölmeye başladı. 1500 yıllık bir kökene sahip bu lisan, yavaş yavaş ölmeye başlamıştı fakat bir daha de birtakım kültürler yardımıyla bu lisan 300 yıldan fazla bir müddetdir kilise lisanı olarak kullanıldı.
İncil İbranicesi
İbranice dilindem tamamiyle farkı bir yapıya sahip olan İncil İbranicesi, günümüzde pek az kullanılan bir lisandır. Bu lisan, bir devirler İsraillilerin resmi lisanı olarak bilinirdi. Hatta İsrail’de bulunan birtakım devlet okullarında hala eğitiminin verildiği biliniyor. İncil İbranicesi, bir devir daha sonra kendisini olağan İbranice lisanına bıraktı.
İncil İbranicesi, aslında başka meyyit lisanlara nazaran kullanması epey daha kolay bir lisan. İbranice, 100.000 söze sahipken, İncil İbranicesi ise sadece 8.000 kelimeye sahip. İncil İbranicesi, birinci vakit içinderda Kudüs Tapınağı’nın yıkılmasıyla bir arada ölmeye başladı.
Eski Yunanca
Gelelim periyodun en büyük filozoflarının kullandığı bir lisan olan eski Yunanca’ya. Bu lisan, batı medeniyetinin temel lisanlarından bir tanesi olarak bilinmesiyle birlikte, günümüzdeki İngilizce tabirlerin birçok da aslında eski Yunanca lisanından geliyor. Biroldukca kitapta tercih edilen bu lisan, günümüzdeki bilgi ve teknoloji ile ilgili tabirlerin temelini sağlıyor.
MÖ 9. yüzyılda başlayan bu lisan, MS 6. yüzyıla kadar kullanılmaya devam etti. çabucak sonrasındasında ise yavaşça azalarak meyyit bir lisan haline geldi.
Akad Dili
Adını Akkad kentinden alan bu lisan, Mezopotamya’da konuşulmuştur. Mezopotamya’nın merkez kenti olan Akkad, çok eski lisanlardan bir tanesi. Hatta bu lisan, başşehir Akkad’dan evvel bulunmuştu ve Akkad ile bir arada Babil ve Keldani halkları da Akad lisanını konuşuyorlardı. En eski Sami lisanı olarak bilinen bu lisan, çivi yazısı ile yazılıyor.
Akad lisanı, MÖ 2800 ve MS 500 yılları içinde Mezopotamya’da çoğunlukla kullanıldı. MS 500’lü senelerdan daha sonra Aramice lisanı, Akad’ın yerine geçti ve bu lisanlar aslında birbirine pek yakındı. Lakin Aramice’nin kullanması, Akad lisanına nazaran hayli daha kolaydı. Bu niçinle tercih edildi.
Sizler için günümüzde hiç yok denilecek kadar az kullanılan meyyit lisanları bir ortaya topladık. Aslında her ne kadar meyyit lisan olarak nitelendirsek bile, günümüzdeki birçok terim bu lisanlara dayanıyor. Fakat ne yazık ki bu lisanlar, yüzseneler öncesinde kullanılmamaya başlandı ve artık günümüzde yok gibiler. Sizler bu lisanları daha evvel duymuş muydunuz? Şayet duymadıysanız, bu lisanlar hakkında yorumlarınızı bizimle paylaşmayı unutmayın!