arkamikontrolet
New member
Akrabalık bağlantıları, öncelikli olarak kan bağıyla kurulur, akabinde evlilik yoluyla geliştirilir. Aile, beşerler için ne kadar değerliyse akrabalık da aile yarısı üzere görüldüğü için bir o kadar değerlidir. Birçoğunuz tahminen kendi tecrübelerinde tahminen de etrafındaki insanların tecrübelerinde, akrabaların başat bir rolü olduğunu gözlemlemiş olabilir.
Hatta toplumsal medyada birçok vakit, ”akraba terörü” bahisli komikli capslerde bile akrabaların ferdi hayatlara karışma faktörü eleştirilir. bu biçimde gelin, hem sevdiğimiz birebir vakitte yeri geldiğinde kızdığımız bu akrabaların hayatlarımızdaki rolüne geniş bir çerçeveden bakmaya çalışalım.
Öncelikle akrabalık olgusuna sosyolojik açıdan bir bakalım.
Akrabalık, bireylerin günlük ömür içerisinde davranışlarını ve düşüncelerini yönlendiren bir role sahiptir. kimi vakit ne biçimde kurulduğu değerli olmayan akrabalık, sıklıkla yakın alakaları meydana getirir. Bu da onların, sizin aileniz ve özel yaşamınızla ilgili olduklarını gösterir. Akrabalar, insanların bir toplumsal kümeye ilişkin olmalarını sağlar. Ayrıyeten bu kümenin kimliğine de istikamet verdikleri için bireylerin, benliklerinin inşasında önemli bir role sahiptirler.
Bu yakın bağlar (akrabalığı kastediyorum), ekonomik, toplumsal ve kültürel bedellerin, gelecek jenerasyonlara aktarılmasında da tesirlidir. Bu niçinle, bu bağların içerisinde olanlar kimi vakit, birbirlerini denetleme, gözetleme ve karışma üzere hak ve sorumluluklara da sahip olur. Şöyle anlatayım, illaki gözlemlemişsinizdir; ”X şahsını alkol alırken gördüm, bu bizim aile yapımıza uygun değil” diyen bir akraba, ailenin kıymet yapısını muhafaza uğraşı içine giriyordur. Aslında buna karışmaya hakkı olmasa bile bu hususta yorum yapabiliyor zira o sizin akrabanız.
Çünkü bu uyarıyı yapan kişi, bunu yapması gerektiğini hissediyor. Bu karışma içgüdüsü de ailedeki öbür bireyler içerisinde, X şahsını örnek alacak birileri olabileceği düşüncesinden doğuyor. Yani bu müdahaleyi yapan akraba, bağlı olunan grubun (aile yapısı) benimsediği bedellerin korunması gerektiğine inanıyor da diyebiliriz.
Aslında bu yakın bağlantı kurulan insanların yaptıkları müdahaleler, bu örnek üzerinden olumsuz üzere görünse de her vakit bu türlü algılanmamalıdır. Zira kişinin mensup olduğu toplumsal yapının kıymetlerini, inançlarını ve hareketler bütününü müdafaa güdüsü, bununla birlikte ”aidiyet ve itimat duygusunu” da birlikteinde getirir. Bu da şahısların, bu cemaat içerisinde inançta oldukları ve birileri tarafınca korunduklarını hissettikleri manasına gelir.
bir daha bir örnek verelim: örneğin epeyce kıymetli bir imtihana gireceksinizdir, misal matematiği de hiç beceremiyorsunuzdur. Baba tarafınca bir kuzeniniz matematik öğretmenidir ve sizi imtihan günü gelene kadar çalıştırabileceğini biliyorsunuzdur. Gerek siz gerek o bu biçimde bir teklifi yapabilecek samimiyete ve inanç bağlarına sahip olabilirsiniz.
Bu noktada kuzeninizle olan bağlantınız, sizin matematikten başarılı olmanız ismine pek olumlu bir fonksiyona sahiptir. Bu durumda akrabalığın, ”şipşak iş halletme” rolü oynadığını da söyleyebiliriz. Zira samimi olsanız da az tanıdığınız birinden bir şey rica etmeniz ve bu ricayı o kişinin yerine getirmesi; bir akrabanızdan aynı şeyi istediğinizde o akrabanızın işi halletmesinden daha düşük bir ihtimaldedir.
Keza bir öbür örnek olarak aile şirketlerini verebiliriz. Bu şahıslar, fazla kalabalık ailelerden oluşmanın getirdiği anlaşmazlıkları veya imece yolu iş halledebilmeyi de her iki türlü deneyimleyebilir. Olumsuz açıdan kardeşler, kuzenler, amcalar, yeğenler birbirine düşer ve şirket batar. Olumlu açıdan her aile üyesi, üstüne düşen işi yerine getirme mecburiyeti hisseder zira yerine getirmezse başka üyeleri derde sokacağını bilir.
Ayrıca işin kolektif halde halledilmesi gerektiği tüm üyeler tarafınca bilinir. Zira tüm bireyler, gelecekte şirketten kalan payların torunlara ve torunların çocuklarına devredilmesi gerektiği misyonunu içselleştirir. Bu bir bakıma onların, boyunlarının borcu üzeredir.
Şimdi bu genel çerçeveyi biraz “geleneksel”den “modern”e yaşanan toplumsal değişme üzerinden özelleştirerek devam edelim:
Film: Gurbet Kuşları (1964) – Göç bahisli bir sinemadır
İnsan, ortasında yaşadığı toplum yapısıyla bir arada değişen ve dönüşen bir varlıktır. Bu niçinle toplumsal yapı değiştikçe kişinin hayat şartları, ekonomik durumu, aile ve akrabalık bağlantıları de değişir. Bizim toplumumuz açısından baktığımızda, kır hayatının hakim olduğu geleneksel dönemden, kentleşmeyle bir arada 1950’li senelerda şehirlere göç olgusunun başladığını ve bunun çağdaş bireyin inşasında kıymetli rol oynadığını söz edebiliriz. Bu geçiş evresinin dönüştürdüğü bağların başında, ailenin ve daha sonrasında akrabalığın olduğunu da söyleyebiliriz.
Özellikle son 10 yıldır, insanların yaşamak istedikleri hayat stilinde kişisellik daha fazla öne çıkmaya başladı. Bu durum, uzun müddettir alışılmış olan kalabalık ailelerin bir ortada yaşama durumunun parçalanmasına niye oldu. Çünkü çağdaş aile yapısı anne, baba ve çocukları kapsayan çekirdek aile yapısıdır. Artık klasik periyotta olduğu üzere bir hanenin ortasında büyükanne, büyükbaba, teyze, amca üzere üyelerin yer aldığı ailelerin sayısı bu sebeple fazlaca da fazla kalmadı.
Ayrıca kişiselliğin ön plana geçmesi, ”kimse, kimsenin ömrüne karışamaz” mottosunu da devreye soktuğu için ”birbirimizin hayatına müdahale edebiliriz” bakış açısının değerli bir yer tuttuğu akrabalık, güzelce reaksiyon görmeye başladı.
Bu yansılara baktığımızda: Dedikodu, kıskançlık, samimiyetsizlik, mecburiyet hissi, haklılık uğraşı, her şeyin en düzgününü ben bilirimcilik, güç savaşları, eski-yeni jenerasyonun çatışması, mal-mülk kavgası ve dahasını bakılırsabiliriz.
Aslında içerik boyunca söylemiş olduğimiz gibi insanlar en çok aldıkları kararların, akrabaları tarafınca sorgulanıp eleştirilmesine tahammül edemiyor. Bu yalnızca akrabalara yönelen bir tahammülsüzlük değil alışılmış ki. Bu, günümüz beşerinin, aile, arkadaşlık, iş, partner vb. ilgilerde bir kümeye aitmiş üzere görünüp aslında içsel olarak özerk olma isteğinin baskın gelmesinden kaynaklı bir durum. özetlemek gerekirsesı ”benim ömrüm, benim kararlarım” penceresinden bakan beşerler, hiç bir biçimde kendilerine laf söylenmesini istemiyor.
Ancak konu bahis akrabalık olunca aksiyonlarından ve kanılarından yalnızca ve yalnızca kendisi sorumlu olan bu özerk birey daha fazla öfkelenebiliyor. niçini epeyce sıradan: Başta da söz ettiğim gibi akrabalık, yakın ilgilerin bir kesimi yani özel hayat ve aile konularına müdahil olabilen bir yapı. Fizikî olarak bu ilgiler uzak semtlere, uzak ülkelere taşınsa da zihinsel olarak akrabalığı algılama biçimimiz tıpkı, değişmedi.
örneğin daha somutlaştırarak anlatmak gerekirse, akrabalık ilişkilerini inşa eden aileler, başka ayrı çekirdek ailelere bölünüp farklı bir hayat yaşamaya başladı. Hal bu biçimde olunca hepsinin çoluğu çocuğu farklı kıymetler ve kimlikler kazanmış oldu. Çocukların hepsi büyüdü, okudu-okumadı, kariyer sahibi oldu yahut olamadı.
Hal bu biçimde olunca birbirleriyle tıpkı kan veya bir biçimde akrabalık bağına sahip olan bu beşerler, birbirleriyle tıpkı bedellere ve bakış açılarına mensup olmamaya başladı. Özel günlerde, bayramlarda yahut aile toplantılarında zoraki bir ortaya gelmeye başlayan bu şahıslar, bir müddet daha sonra bu mecburi toplaşmalarda bile hengame edip ”senin çocuğun üniversiteyi kazanamadı, benimki kazandı”, ”senin kız meskende mi kaldı?”, ”o o denli değil, bu biçimde” gibisinden güç çekişmelerine girdi.
bu biçimdece bu bireyler içinde, birbirinden hoşlanmama, kıskanma, geriden konuşma üzere daha olumsuz bir bağlantısının doğması da kaçınılmaz oluyor. Bu ve buna misal ayrışmalar, insanların akrabalarına işleri düşmediği takdirde, onları aramamalarına bile yol açabiliyor.
Ki şunu da eklemek gerekiyor: Bilhassa bu beşerler bir ortaya geldikleri zaman, nispeten daha genç kesim, mesleklerinin, evlendikleri yahut sevgili oldukları insanların, okudukları kısımların; teyzelerinin veya amcalarının çocuklarıyla kıyaslanmasına daha fazla reaksiyon gösterebiliyor. Bu durum da yeni jenerasyon dediğimiz gençlerin, eski nesildeki yaşlı bireylerin nasihatlerine ve öğütlerine karşı daha olumsuz bir bakış açısına bürünmelerini sağlıyor.
Çoğu vakit gençler, klasik kıymetlerden uzak, manevi değil maddi bir bakış açısında oldukları için eski kuşak (geleneksel tutumdaki) akrabalarına ”benim annem-babam bana karışmıyor, bu kişi niye bu biçimde diyor?” gibisinden tepkiler verebiliyor. Kuşaklar arası farklar aslına bakarsanız var. Ancak akrabalık ilişkilerinde yaşanan bu tip anlaşamama durumlarında, bu farklar daha da derinleşiyor ve görünür oluyor.
E bu biçimdece daha klasik bir yapıda olan akrabalık, bu tip yaklaşımlar karşısında çözülmeye başlıyor. Evvelden akrabalık bağlarında de olan güven, sevgi ve aidiyet bağları, artık kişinin çekirdek ailesine duyduğu bağlara dönüşüyor. Bundan dolayı akrabalar, çekirdek aileye dahil olamadıklarından ötürü insanların gözünde olmasalar da olur pozisyonuna geçiyor.
Bir öteki konu: Başta da dediğim üzere akrabalık, yakın bağlantılarda olunan kişiler üzerinde kimi hakların ve sorumlulukların olması demek. Bu da akrabalarınızın, her hususta yorum yapma hakları olduğunu gösteriyor. Evvelce sıhhat, meslek, eğitim üzere her bahiste, muhakkak bir akrabaya müracaattan iş yapılmazken, şimdinin insanı buna muhtaçlık duymuyor. Misal, kendisini güzel hissetmeyen birisi, teyze kızına kederini anlatmaktansa bir psikoloğa gidebiliyor.
Sağlık meseleleri konusunda evvelden olduğu üzere beşerler, akraba tavsiyesi üzerine sıhhat bahislerinde teşebbüslerde pek bulunmuyor. Örneğin gidip bitkisel bilmem ne kürünü alıp tüketmiyorlar, direkt sıhhati ilgilendiren problemleri hekimlere soruyorlar. Ancak tüm bunların olması, akrabalarınızın, yaşamınızın rastgele bir alanıyla ilgili yorum yapmayacakları manasına gelmiyor.
Tüm bu verdiğimiz örnekler olağan olarak çoğaltılabilir. Lakin ben buraya bir parantez açmak ve sonuca o biçimde varmak istiyorum. Artık baktığınız vakit, ”bu anlattıklarınızın hepsi klasik devirde yok muydu?” sorusunu sormanız olası. Natürel ki de vardı lakin daha farklı, o periyoda has halde yaşanıyordu. Hatta bunların her daim olduğuna dair delilleri, dedelerinizin, ninelerinizin ve anne – babalarınızın anlattığı yaşam öykülerinde bulabilirsiniz.
Fakat şimdiki en kıymetli fark, toplumsal medya üzere bir mecranın ömrümüze girmesi oldu. Bu sayede yaşamda evvel normal kabul edilen biroldukça durum, anormal görülmeye başladı. Misal evvelde akrabalar içinde küskünlükler, dargınlıklar olduğunda insanlar bunu olağan karşılıyor, kendi ortalarında hallediyordu. Toplumsal medyaya yazmıyorlardı. Şimdilerde toplumsal medyada her özelimizi daha fazla anlatıyor ve daha fazla görünür oluyoruz. Bu niçinle de kimi şeylere dair âlâ yahut kötü olarak belirlediğimiz kanılarımız, çarçabuk kalıp yargılara dönüşebiliyor.
Bu yargılar da tüm toplumsal medya kullanıcılarının önüne gelebilecek biçimde sirkülasyona giriyor ve yayılıyor. bu biçimdece her insanın ferdi sandığı yaşanmışlıklar, aslında toplumsal bir deneyim olarak karşımıza çıkıyor.
Yani akrabalarını eleştiren insanların, genelde tıpkı şikayetlerle toplumsal medya paylaşımları yapmaları, bizim toplumumuzda akrabalığın ortak bir temelde tanımlandığını gösteriyor. En nihayetinde genel tecrübeler aksiyse, beşerler akrabalığı olumsuz bir ilişkiler ağı olarak görmeye başlıyor. Biz de bunun üzerine Twitter’dan akrabalığa dair birkaç paylaşımı derlemek istedik.
İşte Twitter’daki akrabalık temalı eleştirel paylaşımlar…
Editör Notu: Akrabaların, insanların özel hayatları hakkında yaptıkları yorumlar, kimi vakit hudut ihlaline yol açsa da onlar her daim yorum yapmaya devam edecek. Zira akrabalık ilgileri gereği yorum yapmaya hakları vardır. Biz bu yazıda toplumun bu soruna genel olarak bakış açısını anlatmak istedik. Lakin daima olumsuzlara odaklanmak yerine akrabalığın olumlu taraflarına odaklanmak, olumsuz taraflarını içselleştirmemek gerektiğini söylemek isteriz. bu biçimdelikle bağlantılarda yıkıcı olmak yerine yapan olmak mümkün olabilir.
Hatta toplumsal medyada birçok vakit, ”akraba terörü” bahisli komikli capslerde bile akrabaların ferdi hayatlara karışma faktörü eleştirilir. bu biçimde gelin, hem sevdiğimiz birebir vakitte yeri geldiğinde kızdığımız bu akrabaların hayatlarımızdaki rolüne geniş bir çerçeveden bakmaya çalışalım.
Öncelikle akrabalık olgusuna sosyolojik açıdan bir bakalım.
Akrabalık, bireylerin günlük ömür içerisinde davranışlarını ve düşüncelerini yönlendiren bir role sahiptir. kimi vakit ne biçimde kurulduğu değerli olmayan akrabalık, sıklıkla yakın alakaları meydana getirir. Bu da onların, sizin aileniz ve özel yaşamınızla ilgili olduklarını gösterir. Akrabalar, insanların bir toplumsal kümeye ilişkin olmalarını sağlar. Ayrıyeten bu kümenin kimliğine de istikamet verdikleri için bireylerin, benliklerinin inşasında önemli bir role sahiptirler.
Bu yakın bağlar (akrabalığı kastediyorum), ekonomik, toplumsal ve kültürel bedellerin, gelecek jenerasyonlara aktarılmasında da tesirlidir. Bu niçinle, bu bağların içerisinde olanlar kimi vakit, birbirlerini denetleme, gözetleme ve karışma üzere hak ve sorumluluklara da sahip olur. Şöyle anlatayım, illaki gözlemlemişsinizdir; ”X şahsını alkol alırken gördüm, bu bizim aile yapımıza uygun değil” diyen bir akraba, ailenin kıymet yapısını muhafaza uğraşı içine giriyordur. Aslında buna karışmaya hakkı olmasa bile bu hususta yorum yapabiliyor zira o sizin akrabanız.
Çünkü bu uyarıyı yapan kişi, bunu yapması gerektiğini hissediyor. Bu karışma içgüdüsü de ailedeki öbür bireyler içerisinde, X şahsını örnek alacak birileri olabileceği düşüncesinden doğuyor. Yani bu müdahaleyi yapan akraba, bağlı olunan grubun (aile yapısı) benimsediği bedellerin korunması gerektiğine inanıyor da diyebiliriz.
Aslında bu yakın bağlantı kurulan insanların yaptıkları müdahaleler, bu örnek üzerinden olumsuz üzere görünse de her vakit bu türlü algılanmamalıdır. Zira kişinin mensup olduğu toplumsal yapının kıymetlerini, inançlarını ve hareketler bütününü müdafaa güdüsü, bununla birlikte ”aidiyet ve itimat duygusunu” da birlikteinde getirir. Bu da şahısların, bu cemaat içerisinde inançta oldukları ve birileri tarafınca korunduklarını hissettikleri manasına gelir.
bir daha bir örnek verelim: örneğin epeyce kıymetli bir imtihana gireceksinizdir, misal matematiği de hiç beceremiyorsunuzdur. Baba tarafınca bir kuzeniniz matematik öğretmenidir ve sizi imtihan günü gelene kadar çalıştırabileceğini biliyorsunuzdur. Gerek siz gerek o bu biçimde bir teklifi yapabilecek samimiyete ve inanç bağlarına sahip olabilirsiniz.
Bu noktada kuzeninizle olan bağlantınız, sizin matematikten başarılı olmanız ismine pek olumlu bir fonksiyona sahiptir. Bu durumda akrabalığın, ”şipşak iş halletme” rolü oynadığını da söyleyebiliriz. Zira samimi olsanız da az tanıdığınız birinden bir şey rica etmeniz ve bu ricayı o kişinin yerine getirmesi; bir akrabanızdan aynı şeyi istediğinizde o akrabanızın işi halletmesinden daha düşük bir ihtimaldedir.
Keza bir öbür örnek olarak aile şirketlerini verebiliriz. Bu şahıslar, fazla kalabalık ailelerden oluşmanın getirdiği anlaşmazlıkları veya imece yolu iş halledebilmeyi de her iki türlü deneyimleyebilir. Olumsuz açıdan kardeşler, kuzenler, amcalar, yeğenler birbirine düşer ve şirket batar. Olumlu açıdan her aile üyesi, üstüne düşen işi yerine getirme mecburiyeti hisseder zira yerine getirmezse başka üyeleri derde sokacağını bilir.
Ayrıca işin kolektif halde halledilmesi gerektiği tüm üyeler tarafınca bilinir. Zira tüm bireyler, gelecekte şirketten kalan payların torunlara ve torunların çocuklarına devredilmesi gerektiği misyonunu içselleştirir. Bu bir bakıma onların, boyunlarının borcu üzeredir.
Şimdi bu genel çerçeveyi biraz “geleneksel”den “modern”e yaşanan toplumsal değişme üzerinden özelleştirerek devam edelim:
Film: Gurbet Kuşları (1964) – Göç bahisli bir sinemadır
İnsan, ortasında yaşadığı toplum yapısıyla bir arada değişen ve dönüşen bir varlıktır. Bu niçinle toplumsal yapı değiştikçe kişinin hayat şartları, ekonomik durumu, aile ve akrabalık bağlantıları de değişir. Bizim toplumumuz açısından baktığımızda, kır hayatının hakim olduğu geleneksel dönemden, kentleşmeyle bir arada 1950’li senelerda şehirlere göç olgusunun başladığını ve bunun çağdaş bireyin inşasında kıymetli rol oynadığını söz edebiliriz. Bu geçiş evresinin dönüştürdüğü bağların başında, ailenin ve daha sonrasında akrabalığın olduğunu da söyleyebiliriz.
Özellikle son 10 yıldır, insanların yaşamak istedikleri hayat stilinde kişisellik daha fazla öne çıkmaya başladı. Bu durum, uzun müddettir alışılmış olan kalabalık ailelerin bir ortada yaşama durumunun parçalanmasına niye oldu. Çünkü çağdaş aile yapısı anne, baba ve çocukları kapsayan çekirdek aile yapısıdır. Artık klasik periyotta olduğu üzere bir hanenin ortasında büyükanne, büyükbaba, teyze, amca üzere üyelerin yer aldığı ailelerin sayısı bu sebeple fazlaca da fazla kalmadı.
Ayrıca kişiselliğin ön plana geçmesi, ”kimse, kimsenin ömrüne karışamaz” mottosunu da devreye soktuğu için ”birbirimizin hayatına müdahale edebiliriz” bakış açısının değerli bir yer tuttuğu akrabalık, güzelce reaksiyon görmeye başladı.
Bu yansılara baktığımızda: Dedikodu, kıskançlık, samimiyetsizlik, mecburiyet hissi, haklılık uğraşı, her şeyin en düzgününü ben bilirimcilik, güç savaşları, eski-yeni jenerasyonun çatışması, mal-mülk kavgası ve dahasını bakılırsabiliriz.
Aslında içerik boyunca söylemiş olduğimiz gibi insanlar en çok aldıkları kararların, akrabaları tarafınca sorgulanıp eleştirilmesine tahammül edemiyor. Bu yalnızca akrabalara yönelen bir tahammülsüzlük değil alışılmış ki. Bu, günümüz beşerinin, aile, arkadaşlık, iş, partner vb. ilgilerde bir kümeye aitmiş üzere görünüp aslında içsel olarak özerk olma isteğinin baskın gelmesinden kaynaklı bir durum. özetlemek gerekirsesı ”benim ömrüm, benim kararlarım” penceresinden bakan beşerler, hiç bir biçimde kendilerine laf söylenmesini istemiyor.
Ancak konu bahis akrabalık olunca aksiyonlarından ve kanılarından yalnızca ve yalnızca kendisi sorumlu olan bu özerk birey daha fazla öfkelenebiliyor. niçini epeyce sıradan: Başta da söz ettiğim gibi akrabalık, yakın ilgilerin bir kesimi yani özel hayat ve aile konularına müdahil olabilen bir yapı. Fizikî olarak bu ilgiler uzak semtlere, uzak ülkelere taşınsa da zihinsel olarak akrabalığı algılama biçimimiz tıpkı, değişmedi.
örneğin daha somutlaştırarak anlatmak gerekirse, akrabalık ilişkilerini inşa eden aileler, başka ayrı çekirdek ailelere bölünüp farklı bir hayat yaşamaya başladı. Hal bu biçimde olunca hepsinin çoluğu çocuğu farklı kıymetler ve kimlikler kazanmış oldu. Çocukların hepsi büyüdü, okudu-okumadı, kariyer sahibi oldu yahut olamadı.
Hal bu biçimde olunca birbirleriyle tıpkı kan veya bir biçimde akrabalık bağına sahip olan bu beşerler, birbirleriyle tıpkı bedellere ve bakış açılarına mensup olmamaya başladı. Özel günlerde, bayramlarda yahut aile toplantılarında zoraki bir ortaya gelmeye başlayan bu şahıslar, bir müddet daha sonra bu mecburi toplaşmalarda bile hengame edip ”senin çocuğun üniversiteyi kazanamadı, benimki kazandı”, ”senin kız meskende mi kaldı?”, ”o o denli değil, bu biçimde” gibisinden güç çekişmelerine girdi.
bu biçimdece bu bireyler içinde, birbirinden hoşlanmama, kıskanma, geriden konuşma üzere daha olumsuz bir bağlantısının doğması da kaçınılmaz oluyor. Bu ve buna misal ayrışmalar, insanların akrabalarına işleri düşmediği takdirde, onları aramamalarına bile yol açabiliyor.
Ki şunu da eklemek gerekiyor: Bilhassa bu beşerler bir ortaya geldikleri zaman, nispeten daha genç kesim, mesleklerinin, evlendikleri yahut sevgili oldukları insanların, okudukları kısımların; teyzelerinin veya amcalarının çocuklarıyla kıyaslanmasına daha fazla reaksiyon gösterebiliyor. Bu durum da yeni jenerasyon dediğimiz gençlerin, eski nesildeki yaşlı bireylerin nasihatlerine ve öğütlerine karşı daha olumsuz bir bakış açısına bürünmelerini sağlıyor.
Çoğu vakit gençler, klasik kıymetlerden uzak, manevi değil maddi bir bakış açısında oldukları için eski kuşak (geleneksel tutumdaki) akrabalarına ”benim annem-babam bana karışmıyor, bu kişi niye bu biçimde diyor?” gibisinden tepkiler verebiliyor. Kuşaklar arası farklar aslına bakarsanız var. Ancak akrabalık ilişkilerinde yaşanan bu tip anlaşamama durumlarında, bu farklar daha da derinleşiyor ve görünür oluyor.
E bu biçimdece daha klasik bir yapıda olan akrabalık, bu tip yaklaşımlar karşısında çözülmeye başlıyor. Evvelden akrabalık bağlarında de olan güven, sevgi ve aidiyet bağları, artık kişinin çekirdek ailesine duyduğu bağlara dönüşüyor. Bundan dolayı akrabalar, çekirdek aileye dahil olamadıklarından ötürü insanların gözünde olmasalar da olur pozisyonuna geçiyor.
Bir öteki konu: Başta da dediğim üzere akrabalık, yakın bağlantılarda olunan kişiler üzerinde kimi hakların ve sorumlulukların olması demek. Bu da akrabalarınızın, her hususta yorum yapma hakları olduğunu gösteriyor. Evvelce sıhhat, meslek, eğitim üzere her bahiste, muhakkak bir akrabaya müracaattan iş yapılmazken, şimdinin insanı buna muhtaçlık duymuyor. Misal, kendisini güzel hissetmeyen birisi, teyze kızına kederini anlatmaktansa bir psikoloğa gidebiliyor.
Sağlık meseleleri konusunda evvelden olduğu üzere beşerler, akraba tavsiyesi üzerine sıhhat bahislerinde teşebbüslerde pek bulunmuyor. Örneğin gidip bitkisel bilmem ne kürünü alıp tüketmiyorlar, direkt sıhhati ilgilendiren problemleri hekimlere soruyorlar. Ancak tüm bunların olması, akrabalarınızın, yaşamınızın rastgele bir alanıyla ilgili yorum yapmayacakları manasına gelmiyor.
Tüm bu verdiğimiz örnekler olağan olarak çoğaltılabilir. Lakin ben buraya bir parantez açmak ve sonuca o biçimde varmak istiyorum. Artık baktığınız vakit, ”bu anlattıklarınızın hepsi klasik devirde yok muydu?” sorusunu sormanız olası. Natürel ki de vardı lakin daha farklı, o periyoda has halde yaşanıyordu. Hatta bunların her daim olduğuna dair delilleri, dedelerinizin, ninelerinizin ve anne – babalarınızın anlattığı yaşam öykülerinde bulabilirsiniz.
Fakat şimdiki en kıymetli fark, toplumsal medya üzere bir mecranın ömrümüze girmesi oldu. Bu sayede yaşamda evvel normal kabul edilen biroldukça durum, anormal görülmeye başladı. Misal evvelde akrabalar içinde küskünlükler, dargınlıklar olduğunda insanlar bunu olağan karşılıyor, kendi ortalarında hallediyordu. Toplumsal medyaya yazmıyorlardı. Şimdilerde toplumsal medyada her özelimizi daha fazla anlatıyor ve daha fazla görünür oluyoruz. Bu niçinle de kimi şeylere dair âlâ yahut kötü olarak belirlediğimiz kanılarımız, çarçabuk kalıp yargılara dönüşebiliyor.
Bu yargılar da tüm toplumsal medya kullanıcılarının önüne gelebilecek biçimde sirkülasyona giriyor ve yayılıyor. bu biçimdece her insanın ferdi sandığı yaşanmışlıklar, aslında toplumsal bir deneyim olarak karşımıza çıkıyor.
Yani akrabalarını eleştiren insanların, genelde tıpkı şikayetlerle toplumsal medya paylaşımları yapmaları, bizim toplumumuzda akrabalığın ortak bir temelde tanımlandığını gösteriyor. En nihayetinde genel tecrübeler aksiyse, beşerler akrabalığı olumsuz bir ilişkiler ağı olarak görmeye başlıyor. Biz de bunun üzerine Twitter’dan akrabalığa dair birkaç paylaşımı derlemek istedik.
İşte Twitter’daki akrabalık temalı eleştirel paylaşımlar…
Editör Notu: Akrabaların, insanların özel hayatları hakkında yaptıkları yorumlar, kimi vakit hudut ihlaline yol açsa da onlar her daim yorum yapmaya devam edecek. Zira akrabalık ilgileri gereği yorum yapmaya hakları vardır. Biz bu yazıda toplumun bu soruna genel olarak bakış açısını anlatmak istedik. Lakin daima olumsuzlara odaklanmak yerine akrabalığın olumlu taraflarına odaklanmak, olumsuz taraflarını içselleştirmemek gerektiğini söylemek isteriz. bu biçimdelikle bağlantılarda yıkıcı olmak yerine yapan olmak mümkün olabilir.
- Görsel Kaynakları: The Atlantic, RIT Reporter, Fatherly, Fatherly 2, Today