arkamikontrolet
New member
Şayet daha evvel hayvanlar hakkında bir belgesel izlediyseniz toplumsal yapıları olduğunu lakin sistematik savaşlar yerine, önderler içinde hengameler yaptıklarını görmüşsünüzdür. Yani beşerler üzere toplanıp, ordular kurup savaşmazlar. Sahiden o denli mi? 1974 – 1978 yılları içinde şempanzelerin gerilla taktikleri ile birbirine saldırdıkları ve sonunda bütün bir kabilenin yok olduğu Gombe Savaşı, bildiklerimizin gerçek olmadığını gösteriyor.
Sonuçta şempanzelerden bahsediyoruz, yani milyonlarca kişi ölmedi. Lakin o güne kadar görülmemiş bir biçimde beşerlerle ortak davranışları olan bu şempanzelerin sistematik olarak ve gerilla taktikleri uygulayarak savaştıkları görüldü. daha sonraki senelerda emsal olaylar olsa da bilim dünyasının hayvanlara bakış açısını kökten değiştiren Gombe Savaşı nedir, neler yaşandı gelin biraz daha yakından inceleyelim.
Şempanze davranışlarını izlemek için yola çıktılar:
Jane Goodall, bugün Gombe Ulusal Parkı olan Tanzanya’daki Gombe Ormanı’na gitti. Burada yaşayan bir hayli şempanze kümesi vardır. Goodall tarafınca yapılan incelemeler, bugün bile hayvan bilimcilerin çalışmalarına ışık tutmaktadır. Bilhassa yaptığı bir inceleme, bilim dünyasının şempanzelere bakışını kökten değiştirmiştir.
Başkansız kalan bir kabile:
Jane Goodall tarafınca yapılan incelemelere göre bu şempanzeler tabiat dostu, bir küme hippi üzere takılan şirin canlılardı. Ne bir şiddet ne bir cinayet yoktu. olağan olarak, kimi bilim insanları bu raporların yanlış olduğunu ve Goodall’ın çalışmalarına duygusal yaklaştığını söylemiş oldu. Haklılardı lakin Goodall bile neler olduğunu epey geç anlayacaktı.
15 dişi, 15 erkekten oluşan bir şempanze kümesinin önderi olan Leakey 1971 yılında öldü. Ne olacak yeni önder gelsin diyebilirsiniz fakat maymun dünyasında önder olmak kolay değil. Başkanlar tüm dişilerle çiftleşir, kümesi yönlendirir, temel davranışları belirler ve en kıymetlisi küme ortasındaki kuvvetli erkeklerle ittifaklar kurarak idarenin sıkıntısız bir biçimde işlemesini sağlarlar.
İsyan çıkıyor:
Leakey öldükten daha sonra başkan olan Humphrey güzeldi lakin küme ortasındaki öbür erkeklerle ittifak kuramıyordu. Bunun üzerine Charlie ve Hugh isimli iki erkek kardeş, Humphrey’in liderliğine karşı çıktılar. İsyan ile bir arada küme kendi ortasında bölünmeye başladı. Sonunda Kahama olarak isimlendirilen Charlie ve Hugh kümesi öteki bir alana giderek Kasakela olarak isimlendirilen Humphrey kümesini geride bıraktı.
Kahama kümesi 7 erkek 3 dişiden, Kasakela kümesi 8 erkek 12 dişiden oluşuyordu. Yabanî tabiatta bu cins bölünmeler görülebilir, ortada rastgele bir sorun yoktu. Lakin yıllar süren ve sonunda ayrılıkla sonuçlanan bu kümeleşme bildiğimiz bölünmelerden değildi. daha sonrasında yaşanan olaylar gerçek bir maymunlar cehenneminine benziyordu.
Bul ve yok et:
1974 yılında, bir küme Kasakela erkeğinin tek başına yiyecek arayan bir Kahama erkeğini takip ettikleri görüldü. Godi ismi verilen bu genç erkeği tek başına bulan 6 kişilik erkek kümesi onu yakaladı. Kümeden kimileri Godi’nin ellerini ve ayaklarını tutarken öbürleri onu dövmeye başladı. Son olarak başına taşla vurdukları görüldü ve Godi’den tekrar haber alınamadı. Aldığı yaralar niçiniyle öldüğü düşünülüyor.
Olaylar bununla hudutlu kalmadı. daha sonraki yıllar boyunca Kasakela erkekleri, tek başına yiyecek aramaya çıkan Kahama adamlarıni tek tek buldular ve döverek öldürdüler. Bu tam bir gerilla taktiğiydi zira şempanzeler bir epeyce şeyi bir arada yapsalar bile yalnız yemek ararlardı ve Kasakela kümesi bunu biliyordu.
Yaşanan bu sistematik taarruzlar sırasında Kahama dişilerinden biri yaşadığı ağır gerilim niçiniyle kendinin ve kümenin yavrularını parçalayarak yediği görüldü. 1977 yılında Charlie ve Sniff ismi verilen son Kahama adamlarınin öldürülmesi ile bir arada sıra dişilere geldi. 3 dişi zorla Kasakela bölgesine gdolayıldü. Bir tanesi karşı çıkınca ısırılarak ve dövülerek öldürüldü. Bütün yavrular yok edildi. Yıl 1978 olduğunda Kahama kümesi büsbütün ortadan kalkmıştı.
Gombe Savaşı niye yaşandı?
Jane Goodall tarafınca şahsen gözlemlenen bu olaylar bütün bilim dünyasını şoke etti. Primatların kimi insan davranışları sergiledikleri biliniyordu lakin bu biçimdesine sistematik bir savaşla birinci defa karşılaşılıyordu. Goodall, uzun müddet boyunca uykularının kaçtığını ve onu en çok rahatsız eden sahnenin, bir Kasakela erkeğinin dövdüğü Kahama erkeğinin kanını içmesi olduğunu söylüyor.
Olay hakkında araştırmalar yapan bilim insanları, bu durumun bir anomali olduğunu söylüyorlar. Kaynakların yetersiz kaldığı durumlarda hayvanların bu çeşit davranışları sergilemelerinin doğal olduğu kararına varıldı. Yani bolluk ve rahmet ortasında yaşayan hiç bir hayvan kümesi bu cins bir davranış sergilemez.
Lakin ‘Temas hipotezi’ olarak isimlendirilen bir durumu da göz arkası etmemek gerekiyor. İnsanlarda da var olan bu durum, kümelerin birbirini biz ve onlar halinde gördüğünü ortaya koyuyor. Primatlarda da bu tıp bir durumun yaşanıyor olması ve kümeye bağlılık görülmesi Gombe Savaşı’nı epey daha hakikat bir biçimde açıklıyor.
Ortalığın maymunlar cehennemine döndüğü şempanzeler içinde yaşanan Gombe Savaşı nedir, neler yaşandı üzere merak edilen soruları yanıtladık ve hayvanlar içinde niye bu biçimde sistematik bir savaş yaşandığından bahsettik. Gombe Savaşı hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Sonuçta şempanzelerden bahsediyoruz, yani milyonlarca kişi ölmedi. Lakin o güne kadar görülmemiş bir biçimde beşerlerle ortak davranışları olan bu şempanzelerin sistematik olarak ve gerilla taktikleri uygulayarak savaştıkları görüldü. daha sonraki senelerda emsal olaylar olsa da bilim dünyasının hayvanlara bakış açısını kökten değiştiren Gombe Savaşı nedir, neler yaşandı gelin biraz daha yakından inceleyelim.
Şempanze davranışlarını izlemek için yola çıktılar:
- Jane Goodall
Jane Goodall, bugün Gombe Ulusal Parkı olan Tanzanya’daki Gombe Ormanı’na gitti. Burada yaşayan bir hayli şempanze kümesi vardır. Goodall tarafınca yapılan incelemeler, bugün bile hayvan bilimcilerin çalışmalarına ışık tutmaktadır. Bilhassa yaptığı bir inceleme, bilim dünyasının şempanzelere bakışını kökten değiştirmiştir.
Başkansız kalan bir kabile:
Jane Goodall tarafınca yapılan incelemelere göre bu şempanzeler tabiat dostu, bir küme hippi üzere takılan şirin canlılardı. Ne bir şiddet ne bir cinayet yoktu. olağan olarak, kimi bilim insanları bu raporların yanlış olduğunu ve Goodall’ın çalışmalarına duygusal yaklaştığını söylemiş oldu. Haklılardı lakin Goodall bile neler olduğunu epey geç anlayacaktı.
15 dişi, 15 erkekten oluşan bir şempanze kümesinin önderi olan Leakey 1971 yılında öldü. Ne olacak yeni önder gelsin diyebilirsiniz fakat maymun dünyasında önder olmak kolay değil. Başkanlar tüm dişilerle çiftleşir, kümesi yönlendirir, temel davranışları belirler ve en kıymetlisi küme ortasındaki kuvvetli erkeklerle ittifaklar kurarak idarenin sıkıntısız bir biçimde işlemesini sağlarlar.
İsyan çıkıyor:
Leakey öldükten daha sonra başkan olan Humphrey güzeldi lakin küme ortasındaki öbür erkeklerle ittifak kuramıyordu. Bunun üzerine Charlie ve Hugh isimli iki erkek kardeş, Humphrey’in liderliğine karşı çıktılar. İsyan ile bir arada küme kendi ortasında bölünmeye başladı. Sonunda Kahama olarak isimlendirilen Charlie ve Hugh kümesi öteki bir alana giderek Kasakela olarak isimlendirilen Humphrey kümesini geride bıraktı.
Kahama kümesi 7 erkek 3 dişiden, Kasakela kümesi 8 erkek 12 dişiden oluşuyordu. Yabanî tabiatta bu cins bölünmeler görülebilir, ortada rastgele bir sorun yoktu. Lakin yıllar süren ve sonunda ayrılıkla sonuçlanan bu kümeleşme bildiğimiz bölünmelerden değildi. daha sonrasında yaşanan olaylar gerçek bir maymunlar cehenneminine benziyordu.
Bul ve yok et:
1974 yılında, bir küme Kasakela erkeğinin tek başına yiyecek arayan bir Kahama erkeğini takip ettikleri görüldü. Godi ismi verilen bu genç erkeği tek başına bulan 6 kişilik erkek kümesi onu yakaladı. Kümeden kimileri Godi’nin ellerini ve ayaklarını tutarken öbürleri onu dövmeye başladı. Son olarak başına taşla vurdukları görüldü ve Godi’den tekrar haber alınamadı. Aldığı yaralar niçiniyle öldüğü düşünülüyor.
Olaylar bununla hudutlu kalmadı. daha sonraki yıllar boyunca Kasakela erkekleri, tek başına yiyecek aramaya çıkan Kahama adamlarıni tek tek buldular ve döverek öldürdüler. Bu tam bir gerilla taktiğiydi zira şempanzeler bir epeyce şeyi bir arada yapsalar bile yalnız yemek ararlardı ve Kasakela kümesi bunu biliyordu.
Yaşanan bu sistematik taarruzlar sırasında Kahama dişilerinden biri yaşadığı ağır gerilim niçiniyle kendinin ve kümenin yavrularını parçalayarak yediği görüldü. 1977 yılında Charlie ve Sniff ismi verilen son Kahama adamlarınin öldürülmesi ile bir arada sıra dişilere geldi. 3 dişi zorla Kasakela bölgesine gdolayıldü. Bir tanesi karşı çıkınca ısırılarak ve dövülerek öldürüldü. Bütün yavrular yok edildi. Yıl 1978 olduğunda Kahama kümesi büsbütün ortadan kalkmıştı.
Gombe Savaşı niye yaşandı?
Jane Goodall tarafınca şahsen gözlemlenen bu olaylar bütün bilim dünyasını şoke etti. Primatların kimi insan davranışları sergiledikleri biliniyordu lakin bu biçimdesine sistematik bir savaşla birinci defa karşılaşılıyordu. Goodall, uzun müddet boyunca uykularının kaçtığını ve onu en çok rahatsız eden sahnenin, bir Kasakela erkeğinin dövdüğü Kahama erkeğinin kanını içmesi olduğunu söylüyor.
Olay hakkında araştırmalar yapan bilim insanları, bu durumun bir anomali olduğunu söylüyorlar. Kaynakların yetersiz kaldığı durumlarda hayvanların bu çeşit davranışları sergilemelerinin doğal olduğu kararına varıldı. Yani bolluk ve rahmet ortasında yaşayan hiç bir hayvan kümesi bu cins bir davranış sergilemez.
Lakin ‘Temas hipotezi’ olarak isimlendirilen bir durumu da göz arkası etmemek gerekiyor. İnsanlarda da var olan bu durum, kümelerin birbirini biz ve onlar halinde gördüğünü ortaya koyuyor. Primatlarda da bu tıp bir durumun yaşanıyor olması ve kümeye bağlılık görülmesi Gombe Savaşı’nı epey daha hakikat bir biçimde açıklıyor.
Ortalığın maymunlar cehennemine döndüğü şempanzeler içinde yaşanan Gombe Savaşı nedir, neler yaşandı üzere merak edilen soruları yanıtladık ve hayvanlar içinde niye bu biçimde sistematik bir savaş yaşandığından bahsettik. Gombe Savaşı hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.