Taban Fiyatın Fazla Artması Yeterli mi, Makûs mü?

arkamikontrolet

New member
Aslında enflasyona kıyasla artış ölçüsü hâlâ az, alım gücü geçen sene bu periyoda kıyasla epeyce daha düşük ve düşmeye de devam ediyor lakin bir daha de beklenenin üzerinde bir artırım yapıldığı söylenebilir.

bayağı vatandaş bu artırımın yalnızca olumlu tarafını görmeye meyilli lakin Ay’ın karanlık tarafı da bulunuyor. Ekonomist ve Daktilo1984 Genel Yayın Direktörü Enes Özkan, akıllarda beliren bu kıymetli soruyu bizim için yanıtladı:

“Aslında minimum fiyat enflasyon karşısında fazlaca fazla artmadı fakat bir daha de büyük bir artış yaşandı.”


“Bu kadar fazla artmasının olumlu tarafı, işini kaybetmeyecek olanlar için en azından enflasyon karşısında birkaç ay da olsa bir rahatlama sağlayacak olması lakin burada birkaç ay vurgusu değerli, yalnızca birkaç ay rahatlayacaklar. daha sonrasında bir daha bu enflasyon ve dolar kurundaki sıçrayış niçiniyle yani şu anki hallerine geri dönecekler büyük ihtimalle.”

“Olumsuz tesiri ise, Türkiye’de fazlaca fazla mikro işletme olduğu için personel çıkarmalarını tetikleyebilecek olması.”


“Türkiye aslında küçük esnaf cenneti, hayli fazla insan bir-iki kişi çalıştırıyor yanında. Bu esnafların epeyce büyük bir kısmı yanındaki personellerden büyük ihtimalle bir personel çıkaracak. Bu da işsizliği artırabilir.

“Diğer olumsuz tesiri ise halihazırda emekçi çıkartamayacak olan esnaf, kobi yahut büyük sanayi kuruluşlarının üzerinde yeni bir maliyet baskısı oluşturacak olması.”


“Yani 100 emekçi çalıştıran bir fabrikayı düşünürseniz, üzerine yıllık yaklaşık 3 trilyona yakın yeni bir maliyet binecek. Bunun için de mamüllerine artırım yapmak zorunda kalacak. Şayet ihracat yapıyorsa bu tahminen hayli etkilemeyecek mahallî pazarı lakin tüm eserler ihraç edilmiyor ve Türkiye’de tüketiliyorsa enflasyona sebep olacak.”

“Öte yandan temel olumsuz tesiri de şu; kimsenin maaşının düşük olması gerektiğini savunmuyorum ama üretken olmayan bir iktisatta bu derece yüksek artırımlar yalnızca enflasyonu getirir.”


“Bunun da ana niçini şu, taban fiyat aslına bakarsan Türkiye’de neredeyse ortalama fiyat. Türkiye’de çalışan insanların yarısından fazlası taban fiyatla çalışıyor. Taban fiyata yapılan bu artırım, onların üst düzeylerinde maaş alan insanların maaşlarında da üst istikametli bir baskı oluşturacak. Yani her insanın maaşında bu oranlarda yahut buna misal oranlarda artış istenci oluşacak.

Bu da bir daha patronlar nezdinde bir baskı oluşturacak ancak öte yandan piyasadaki verimlilik artmadan yaşanan bu gelir artışı büyük oranda enflasyona sebep olacak. Enflasyona sebep pek da yeniden maaşların güncellenmesi gerekecek. Bu bu biçimde bir kısır döngüye dönüşebilir.”

“Burada patronlar şayet verimliliği artıramadan bu artırımları yapmak zorunda kalacaklarsa ve bu bir kısır döngüye dönüşecekse büyük ihtimalle fazlaca büyük teşviklere, kredilere gereksinim duyacaklar.”


“Bu süreçte de kamu tahminen patronları fonlamak için çeşitli sistemler geliştirecektir. Natürel kamunun elindeki en sıradan kullanabildiği araç nakdî genişleme. Yani para basıp, piyasaya dağıtıp, çeşitli epeyce uygun faizli yahut neredeyse sıfır faizli krediler olabilir, farklı teşvik sistemleri olabilir.

bu biçimdece bunları dağıtıp onların emekçi masraflarını karşılamasını bekleyecekler. Bu da kamunun daha fazla borçlanmasına, piyasada paranın daha hayli çoğalmasına ve enflasyonun bir daha yenidendan artmasına sebep olacak. Yani minimum fiyat artışı temelde bu biçimde bir mekanizmayı tetikleyebilir.”

Kaynak: Ekonomist ve Daktilo1984 Genel Yayın Direktörü Enes Özkan
 
Üst