Toplumsal Medyada Uydurma Profil ile Dolandırıcılık: Catfishing

arkamikontrolet

New member
Çoğumuz, toplumsal medyadan tanıştığımız neredeyse her yabancıya karşı bir ön yargı besleriz. Aslında bu ön yargı şayet hakikat kullanılırsa, bizi Catfishing üzere bir tehlikeden koruyabilecek en değerli silah.

Bayan erkek farketmeksizin, her insanın düşebileceği bir tuzak olan Catfishing evrakını bugün sizlerle birlikte inceliyoruz. Şayet hazırsanız; gözünüzü dört açın, başlıyoruz!

Catfishing’in çıkış kıssası ve genel tarifi


  • MTV’de yayımlanan Catfish imalinin bir posteri
Catfishing, en genel tarifiyle; kişinin toplumsal medyada hayalî, uydurma ya da kopya bir profil ve karakter oluşturarak, kurban olarak seçtiği kişi ya da bireyleri maddi ya da manevi çıkar sağlayabilecek biçimde aldatmasına verilen isim.

Catfishing sözünün kökeni, 2010 yılında ABD’de yayımlanan Catfish üretimine dayanıyor. Catfish imalinin dünya genelinde yakaladığı popülerlik yardımıyla üretimdeki senaryoya uyan dolandırıcılık tipine Catfishing ismi verilmeye başlandı.

Catfishing’in ömrümüze yerleşmesine sebep olan olay


  • Manti Te’o
Catfishing, teorik olarak aslında toplumsal medyanın doğduğu andan itibaren hayatımızda var olan bir tabirdi ancak tanımlanma süreci aslen Catfish üretimi ve Amerikan futbolu oyuncusu Manti Te’o’nun dahil olduğu Catfishing olayı ile başladı desek daha gerçek olacaktır.

Buradan hareketle Catfishing’i yalnızca Instagram, Facebook ya da Twitter üzere günümüz toplumsal medya platformlarıyla değil; Msn ve Yahoo üzere daha eski toplumsal medya platformlarıyla bile ilişkilendirebiliriz.

Son senelerda bilhassa birtakım ünlülerin Catfishing’e maruz kalması, çeşitli televizyon imallerinde bu mevzunun işlenmesi, BBC üzere büyük medya organlarının bu bahis üzerinde araştırmalar yapması ile Catfishing’i daha sık duymaya başladık ve elbet ki beşerler bu mevzuda daha da önlemli olmaya ihtimam gösteriyorlar diye düşünüyoruz ancak hala neredeyse her gün yeni Catfishing hadiseleri ile müsabakamız maalesef işten bile değil.

Catfishing belirtileri


Catfishing yapan kişi; genelde fazlaca cazibeli bir bayan ya da erkek fotoğrafı kullanmak yerine, kolay bir bayan ya da erkek fotoğrafı kullanır. Birçok örnekte, kullandığı fotoğrafın asıl sahibini tanımaz, tanısa bile kendisine göre yeni bir isim üretir ve bu profile, kendisi dışında karakterler yükler.

Size anlattığı öykülerin içinde genelde kopukluk olur ya da belirli bir vakitten daha sonra tezatlıklar başlar.

Catfishing yapan bir kişi doğal olarak sizinle asla manzaralı bir görüşme gerçekleştiremez. Aslında birden fazla vakit sesli görüşme de gerçekleştiremez lakin kişinin sesli imaj gerçekleştirmiş olması, Catfishing yapmadığı manasına gelmez.

Catfishing’in gayeleri ve en sık bilinen yanlış


Catfishing’in genelde 2 büyük maksadı vardır. Bu iki maksat, karşı taraftan maddi ya da manevi çıkar sağlamaktır. Kişi, yarattığı düzmece profille evvel karşı tarafa bir ölçü itimat aşılar ve hazır olduğunu hissettiği vakitte da karşı taraftan maddi ya da manevi taleplerde bulunmaya başlar.

Catfishing’in nadiren rastlanan sebeplerinden biri öz inanç eksikliğidir. Tahminen de Catfishing’ler içinde en suçsuz olanı budur diyebiliriz. Burada kişi, karşısındaki beşerden maddi ya da manevi bir beklenti içerisinde olmaz. Yalnızca öz inanç eksikliğinden ötürü kendi karakteri ve profili yerine öbür bir karakter ve profile bürünür. Genelde zararsızdır.

Amerika’yı ayağa kaldıran Catfishing örneği: Alicia


  • Alicia, 13 yaşında
Dünyada haberlere çıkmış; sinemalara, dizilere, belgesellere bahis olmuş bir fazlaca Catfishing öyküsü var ama bizler içeriğimizin konsepti gereği yalnızca 2 örneği sizlerle paylaşmak istiyoruz. Bu öykülerden birincisi, Amerika’da yaşanan ve Amerika’yı gerçek manada ayağa kaldıran Alicia örneği.

Alicia, kandırıldığını anladığında her şey için fazlaca geçti


  • Alicia’nın kayıp ilanı
Alicia Kozakiewicz, 1988 doğumlu Amerikalı bir bayan. Alicia’yı içeriğimizde öne çıkaran fark ise; 13 yaşındayken kurbanı olduğu, tahminen de Catfishing örnekleri içerisindeki en dehşetli öyküye sahip olması.

Alicia, 13 yaşındayken yani 2001 yılında; bu biçimdelarda tanınan bir toplumsal ağ olan Yahoo üzerinden Scoot Tyree isminde bir kişi ile tanıştı. Tıpkı kendisi üzere 13 yaşında olan Scoot ile bir sene kadar sohbet ettiler.

Bir yıl kadar süren dostluğun akabinde Scoot, 2002’in yılbaşı akşamında yüz yüze tanışmak üzere Alicia’yı ikna etti ve buluşmaya karar verdiler. Alicia, buluşmaya gittiğinde 14 yaşlarında birisi yerine 38 yaşında bir adamla karşılaştı, kandırıldığını o an anlayabildi. Kaçmak istediğinde Scoot onu otomobiline bindirdi ve zavallı Alicia, karşı koyamadı.

Alicia için 4 gün boyunca devam eden bir kâbus ve tedavinin akabinde topluma ışık olması


  • Günümüzde Alicia ve toplumsal sorumluluk projesi
Alicia’yı kaçırdıktan daha sonra bodrumda 4 gün esir tutan Scoot, 4 gün boyunca Alicia’ya tecavüz etti, azaplar yaptı ve hatta bu anları internet üzerinden de paylaştı. FBI’ın olaya müdahil olmasıyla birlikte 4. gün sonunda 4 Ocak 2002’de Alicia kurtarıldı.

Alicia’nın olayı ABD’de fazlaca büyük yankı uyandırdı ve tekrar bu biçimde bir olay yaşanmaması için kânunlar çıkarıldı. Çıkarılan kânuna da Alicia’nın ismi verildi. Alicia, yaşadığı travmadan ötürü ruhsal olarak takviye aldı ve aldığı dayanaklarla birlikte daha da kuvvetli bir biçimde ayağa kalktı.

tekrar Alicia üzere hadiseler yaşanmaması için Alicia Projesi ismi altında bir teşebbüs başlatıldı ve bu teşebbüsle bugün hala bir epey kayıp çocuk bulunarak ailelerine teslim ediliyor, çocuklar ve aileler Catfishing konusunda bilgilendiriliyor.

Terör örgütüne bile Catfishing yaşattılar


  • Benzeri bir öyküyü anlatan Profile (2018) isimli üretimde Amy Whittaker rolüyle Valene Kane
Catfishing deyince aklımıza genelde kandırılan saf bayanlar, saf erkekler ya da çabucak hemen hayatın gerçekleriyle tanışamamış çocuklar gelebilir. Bu çok doğal lakin ustalıkla planlanmış Catfishing planları, kimi vakit terör örgütlerini bile ağlarına düşürebiliyor.

2015 yılında 3 bayan, internet üzerinden radikal islamcı terör örgütü IŞİD ile irtibata geçti ve örgüte katılmak istediklerini belirtti. bir süre konuşmanın akabinde örgütün itimadını kazandılar ve örgütten iştirak için onay aldılar.

Onay aldıktan daha sonra bayanların bir sorunu mevcuttu. Suriye’ye gidebilmek için ulaşıma harcayabilecekleri paraları yoktu ve bu durumu örgüte ilettiler. Bunun üzerine örgüt, bayanlara kişi başı 1100 dolardan toplam 3300 dolarlık ödeme yaptı. Ödeme teslim alındıktan daha sonra ortada iddia edeceğiniz üzere ne 3 bayan vardı, ne örgüte katılmak isteyen birileri, ne de kullandıkları internet hesapları

Yanlışsız kullanılırsa toplum faydasına işler de çıkabiliyor


Catfishing’in şu ana kadar yalnızca olumsuz taraflarını anlatmış olsak da, vakit zaman emniyet üniteleri tarafınca suçluları yakalamak için kullanıldığı da biliniyor.

Bilhassa internet üzerinden uyuşturucu satan ve pedofili cürmü işleyen bireyleri yakalamanın en faal yolu Catfishing sistemiyle onları suçüstü yakalamak olarak biliniyor. Hatta NBC’nin Dateline programında Catfishing formülüyle yakalanan hatalıların kıssasına de yer verildiği görülüyor.

Tuhaf Catfishing öyküleri için…


Dünya üzerinde Alicia’nın yaşadığı olay kadar üzücü, IŞİD örneği kadar tuhaf bir fazlaca Catfishing kıssası mevcut. Kaice Woody ve Carly Ryan cinayetleri, Megan Meier’in intihar olayı üzere dikkat cazibeli bir fazlaca Catfishing öyküsünü sizlerle paylaşmamızı ister misiniz?

Şayet daha fazla ve tuhaf Catfishing öykülerini öğrenmek istiyorsanız yorumlarda bizlere iletebilirsiniz. Bu ortada yaşadığınız bir Catfishing deneyiminiz var ise da yorumlarda bizlerle paylaşabilirsiniz.

Kaynaklar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8 / 9 / 10 / 11 / 12 / 13 / 14 / 15 / 16 / 17 /
 
Üst