arkamikontrolet
New member
Yeni bir lisan öğrenirken Google Translate sayesinde söz kelime ne olduğunu çözerek bir lisanı anlayabilirsiniz. Lakin biraz daha derine inip de lisanların kültürel zenginliklerine girdiğiniz vakit işler değişecektir. Kimi yabancı sözler direkt olarak Türkçeye çevrilmez. Birkaç cümle ile açıklama yapmak gerekir zira kelam konusu sözün altında koca bir olay ya da mana yatıyor olabilir.
Türkçede karşılığı olmayan yabancı sözler birçok vakit bir duyguyu anlatırlar. Ciltlerce kitap yazılsa anlatılmayacak birtakım hislerin bu çeşit bir söz ile nasıl anlatıldığını görür görmez hayli şaşıracaksınız. esasen farkında olmasak bile lisanımızda de bu biçimde sayısız sözcük olduğunu söylemek mümkün. Gelin Türkçede direkt bir karşılığı olmayan derin manalara sahip yabancı sözlere ve manalarına yakından bakalım.
Türkçede karşılığı olmayan derin manalı sözler:
Kitaplarda kaçırılmayacak fırsatlar görüyor, takip ettiğiniz hesapların önerdiği kitaplar ilginizi çekiyor ve habire kitap alıyorsunuz. Lakin bunları okumak için bir türlü fırsat bulamıyor ve aldığınız kitapları olduğu üzere kütüphanenize koyuyorsunuz. İtiraf edin, yapıyoruz. İşte bu durum Japonlar tarafınca Tsundoku olarak isimlendiriliyor.
Lagom:
Yeni bir meskene taşınırken nelere gereksiniminiz olduğunu alt alta yazdınız ve onları alarak konutu bir hoş döşediniz. Bir baktınız ne az, ne hayli; tam sonucunda bir dekorasyon yapmışsınız. Yani her şey dozunda. İşte bu durum İsveçliler tarafınca Lagom olarak isimlendiriliyor. Bir nevi minimalizm.
L’esprit de l’eslacier:
Gece başınızı yastığa koyuyor ve o gün canınızı sıkan tartışmayı düşünerek niye lafı gediğine koymadığınız için hayıflanıyorsunuz. Derken aklınıza tam da o an tartıştığınız kişiyi mosmor edecek bir laf geliyor lakin iş işten geçmiş oluyor. İşte bu durum Fransızlar tarafınca L’esprit de l’eslacier olarak isimlendiriliyor..
Mamihlapinatapai:
Biriyle karşılıklı oturuyorsunuz. Bir şey yapılacak, rastgele bir şey. Ne siz ne de karşınızdaki bunu yapmak istemiyor lakin kimse de bir şey söyleyemiyor. İçinizden lütfen yapmayalım diye umarak karşılıklı bakışıyorsunuz. İşte bu durum Güney Amerikalılar tarafınca Yaghan lisanında Mamihlapinatapai olarak isimlendiriliyor.
Gökotta:
Tatil günündesiniz, hiç bir işiniz yok, keyfiniz yerinde. Yatakta dönüp durmak istemiyor ve kalkıyorsunuz. Bir kahve yapıyor ve yeni uyanmış günü karşılayan kuşların sesini dinliyorsunuz. İşte bu durum İsveçliler tarafınca Gökotta olarak isimlendiriliyor.
Fernweh:
Bir his yaşıyorsunuz, hasrete benziyor, bir yere hasret. Lakin orası neresi bilmiyorsunuz. Gitmek, yalnızca oraya gitmek istiyor ve o daha evvel görmediğiniz yeri hasretle özlüyorsunuz. İşte bu durum Almanlar tarafınca Fernweh olarak isimlendiriliyor.
Toska:
Olağan bir an, gündüz ya da gece. Otobüstesiniz ya da meskende oturuyorsunuz. Rastgele bir uyarıcı yok ve siz bir anda fecî bir hüznün pençesine düşüyorsunuz. Göğsünüzde bir baskı, ağır bir ağlama isteği lakin niçinsiz. İşte bu durum Ruslar tarafınca Toska olarak isimlendiriliyor.
Cingulomania:
Birini gerçek manada özlediniz ve imajlı konuşmalar, aramalar, fotoğraflar, görüntüler yetmez hale geldi. Buluştunuz, görüyorsunuz lakin yetmiyor ona sarılma isteğiyle yanıp tutuşuyorsunuz. İşte bu durum İngilizler tarafınca Cingulomania olarak isimlendiriliyor. Lisanımızdaki ‘seni içime sokasım geldi’ hissine benzeri bir durum.
Cafuné:
Romantik bir an. Sevdiğiniz kişi ile bakışırken eliniz yavaşça onun ensesine kayıyor ve yavaşça, sevgiyle saçını okşuyorsunuz. İşte bu durum Portekizliler tarafınca Cafuné olarak isimlendiriliyor.
Deja brew:
Berbat bir sabah, feci akşamdan kalmasınız. Derken dostunuz arıyor ve başlıyor anlatmaya. Gece o denli şeyler hayatışsınız ki büyük kepazelik. Bildiriler atılmış, gerdanlar kırılmış, küfredilmiş, kusulmuş; işte sarhoşken yaşanan utanç verici anların diğerleri tarafınca hatırlatılması kararı yaşanan yeni utanç durumu Hırvatlar tarafınca Deja brew olarak isimlendiriliyor.
Basorexia:
Birinci buluşma, her şey yolunda. Hatta fazla yolunda. Güya yıllardır en mutsuz anlarınızda beklediğiniz aşk sonunda kapıyı çalmış üzere. O denli biri var karşınızda. O an içinizde karşı koyamadığınız istek yükseliyor; onu öpmeliyim. İşte bu durum İngilizler tarafınca Basorexia olarak isimlendiriliyor.
Saudade:
Birini ya da bir şeyi kaybettiğiniz vakit çabucak büyük bir hüzne kapılmayabilirsiniz. Lakin ortadan vakit geçtiğinde artık o birinin ya da bir şeyin sonsuza kadar gittiğini ve tekrar asla sizin olamayacağını anlarsınız. İşte bu durum Portekizliler tarafınca Saudade olarak isimlendiriliyor.
Redamancy:
Birini epeyce seviyorsunuz ancak onun sizi, sizin onu sevdiğiniz kadar sevdiğinden emin değilsiniz. Derken konuşuyorsunuz ve onun da sizi, sizin onu sevdiğiniz kadar sevdiğini öğreniyorsunuz. İşte bu durum İngilizler tarafınca Redamancy olarak isimlendiriliyor.
Sobremesa:
Keyifli bir akşam. yıllardır görmediğiniz arkadaşlarınızla buluştunuz ya da her gün görseniz bile o akşam özel bir yemek planladınız. Yemekten daha sonra masayı toplamadan uzun müddet masada oturup sohbet etmek, İspanyollar tarafınca Sobremesa olarak isimlendiriliyor. Bizdeki sonu gelmez pazar kahvaltılarına emsal bir durum.
Fremdschämen:
Kanalları gezerken bir tartışma programına denk geldiniz ve göz gezdiriyorsunuz. Kelli felli bir hoca aktüel bir husus hakkında bir şey diyor. O denli bir şey diyor ki kendi yüzü kızarmıyor lakin siz dahil o ana şahit olan herkes yerin tabanına geçiyor. özetlemek gerekirse, diğerine ismine utanma durumu. İşte bu durum Almanlar tarafınca Fremdschämen olarak isimlendiriliyor.
Jayus:
dostunuz bir espri yaptı. Berbat, epey berbat bir espri. Dondurucu bir yel esti, mimik kıpırdamıyor ve aniden o espriyi duyan herkes kahkaha atmaya başlıyor. Espri komik olduğu için değil, epeyce makus olduğu için gülüyorlar. İşte bu durum Endonezyalılar tarafınca Jayus olarak isimlendiriliyor.
Age-otori:
‘Abi yanları al, üstten de biraz al lakin hayli kısaltma.’ ya da ‘Şekerim fazla kısaltma, aslına bakarsan kahkülle hiç hoş olmuyorum.’ diye açık açık kederinizi anlatmanıza karşın kuaförünüz inatla başına iyisi yapıyor ve mutsuz bir biçimde dükkandan ayrılıyorsunuz. İşte bu durum Japonlar tarafınca Age-otori olarak isimlendiriliyor.
Wanderlust:
Döviz düşmüş, iktisat canlamış, hiç bir maddi korkunuz yok. Gitmek, yalnızca gitmek ve dünyayı gezmek istiyorsunuz fakat o denli evvelinde rezervasyonlu, biletli falan değil. Havalimanına gidip birinci uçağa atlamak ya da en yakın trene binmek istiyorsunuz. İşte bu durum Almanlar tarafınca Wanderlust olarak isimlendiriliyor.
Litost:
‘Üniversitede keşke Avrupa’ya gitseydim. Daima bir çadır tatili yapalım diyoruz ancak hiç yapamıyoruz. Gerçek aşkı arayalım derken ömür bitiyor. Bitmişim ben ya, ne yapacağım bu saatten daha sonra. Aptal başım ben bunu nasıl da yapmadım vaktinde.’ bu ve bunun üzere kişinin kendini sapıkça yargılayarak devamlı azap etmesi durumu Çekler tarafınca Litost olarak isimlendiriliyor.
Ya’ aburnee:
Halk içinde yaygın bir duadır, Allah’ım benim ömrümden al ona ver. Sevdiğiniz birinin yokluğunu tahayyül bile edemediğinizde ondan evvel ölmeyi samimiyetle dilersiniz. İşte bu durum Araplar tarafınca Ya’ aburnee olarak isimlendiriliyor.
Türkçeye çevrilemeyen, lisanımızda karşılığı olmayan fakat kendi ortasında oldukça derin manalara sahip yabancı sözleri listeledik ve ne manaya geldiklerinden bahsettik. Bu cins lisanımıza çevrilmeyen fakat derin manası olan yabancı sözcükleri yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Türkçede karşılığı olmayan yabancı sözler birçok vakit bir duyguyu anlatırlar. Ciltlerce kitap yazılsa anlatılmayacak birtakım hislerin bu çeşit bir söz ile nasıl anlatıldığını görür görmez hayli şaşıracaksınız. esasen farkında olmasak bile lisanımızda de bu biçimde sayısız sözcük olduğunu söylemek mümkün. Gelin Türkçede direkt bir karşılığı olmayan derin manalara sahip yabancı sözlere ve manalarına yakından bakalım.
Türkçede karşılığı olmayan derin manalı sözler:
- Tsundoku
- Lagom
- L’esprit de l’eslacier
- Mamihlapinatapai
- Gökotta
- Fernweh
- Toska
- Cingulomania
- Cafuné
- Deja brew
- Basorexia
- Saudade
- Redamancy
- Sobremesa
- Fremdschämen
- Jayus:
- Age-otori:
- Wanderlust
- Litost
- Ya’ aburnee
Kitaplarda kaçırılmayacak fırsatlar görüyor, takip ettiğiniz hesapların önerdiği kitaplar ilginizi çekiyor ve habire kitap alıyorsunuz. Lakin bunları okumak için bir türlü fırsat bulamıyor ve aldığınız kitapları olduğu üzere kütüphanenize koyuyorsunuz. İtiraf edin, yapıyoruz. İşte bu durum Japonlar tarafınca Tsundoku olarak isimlendiriliyor.
Lagom:
Yeni bir meskene taşınırken nelere gereksiniminiz olduğunu alt alta yazdınız ve onları alarak konutu bir hoş döşediniz. Bir baktınız ne az, ne hayli; tam sonucunda bir dekorasyon yapmışsınız. Yani her şey dozunda. İşte bu durum İsveçliler tarafınca Lagom olarak isimlendiriliyor. Bir nevi minimalizm.
L’esprit de l’eslacier:
Gece başınızı yastığa koyuyor ve o gün canınızı sıkan tartışmayı düşünerek niye lafı gediğine koymadığınız için hayıflanıyorsunuz. Derken aklınıza tam da o an tartıştığınız kişiyi mosmor edecek bir laf geliyor lakin iş işten geçmiş oluyor. İşte bu durum Fransızlar tarafınca L’esprit de l’eslacier olarak isimlendiriliyor..
Mamihlapinatapai:
Biriyle karşılıklı oturuyorsunuz. Bir şey yapılacak, rastgele bir şey. Ne siz ne de karşınızdaki bunu yapmak istemiyor lakin kimse de bir şey söyleyemiyor. İçinizden lütfen yapmayalım diye umarak karşılıklı bakışıyorsunuz. İşte bu durum Güney Amerikalılar tarafınca Yaghan lisanında Mamihlapinatapai olarak isimlendiriliyor.
Gökotta:
Tatil günündesiniz, hiç bir işiniz yok, keyfiniz yerinde. Yatakta dönüp durmak istemiyor ve kalkıyorsunuz. Bir kahve yapıyor ve yeni uyanmış günü karşılayan kuşların sesini dinliyorsunuz. İşte bu durum İsveçliler tarafınca Gökotta olarak isimlendiriliyor.
Fernweh:
Bir his yaşıyorsunuz, hasrete benziyor, bir yere hasret. Lakin orası neresi bilmiyorsunuz. Gitmek, yalnızca oraya gitmek istiyor ve o daha evvel görmediğiniz yeri hasretle özlüyorsunuz. İşte bu durum Almanlar tarafınca Fernweh olarak isimlendiriliyor.
Toska:
Olağan bir an, gündüz ya da gece. Otobüstesiniz ya da meskende oturuyorsunuz. Rastgele bir uyarıcı yok ve siz bir anda fecî bir hüznün pençesine düşüyorsunuz. Göğsünüzde bir baskı, ağır bir ağlama isteği lakin niçinsiz. İşte bu durum Ruslar tarafınca Toska olarak isimlendiriliyor.
Cingulomania:
Birini gerçek manada özlediniz ve imajlı konuşmalar, aramalar, fotoğraflar, görüntüler yetmez hale geldi. Buluştunuz, görüyorsunuz lakin yetmiyor ona sarılma isteğiyle yanıp tutuşuyorsunuz. İşte bu durum İngilizler tarafınca Cingulomania olarak isimlendiriliyor. Lisanımızdaki ‘seni içime sokasım geldi’ hissine benzeri bir durum.
Cafuné:
Romantik bir an. Sevdiğiniz kişi ile bakışırken eliniz yavaşça onun ensesine kayıyor ve yavaşça, sevgiyle saçını okşuyorsunuz. İşte bu durum Portekizliler tarafınca Cafuné olarak isimlendiriliyor.
Deja brew:
Berbat bir sabah, feci akşamdan kalmasınız. Derken dostunuz arıyor ve başlıyor anlatmaya. Gece o denli şeyler hayatışsınız ki büyük kepazelik. Bildiriler atılmış, gerdanlar kırılmış, küfredilmiş, kusulmuş; işte sarhoşken yaşanan utanç verici anların diğerleri tarafınca hatırlatılması kararı yaşanan yeni utanç durumu Hırvatlar tarafınca Deja brew olarak isimlendiriliyor.
Basorexia:
Birinci buluşma, her şey yolunda. Hatta fazla yolunda. Güya yıllardır en mutsuz anlarınızda beklediğiniz aşk sonunda kapıyı çalmış üzere. O denli biri var karşınızda. O an içinizde karşı koyamadığınız istek yükseliyor; onu öpmeliyim. İşte bu durum İngilizler tarafınca Basorexia olarak isimlendiriliyor.
Saudade:
Birini ya da bir şeyi kaybettiğiniz vakit çabucak büyük bir hüzne kapılmayabilirsiniz. Lakin ortadan vakit geçtiğinde artık o birinin ya da bir şeyin sonsuza kadar gittiğini ve tekrar asla sizin olamayacağını anlarsınız. İşte bu durum Portekizliler tarafınca Saudade olarak isimlendiriliyor.
Redamancy:
Birini epeyce seviyorsunuz ancak onun sizi, sizin onu sevdiğiniz kadar sevdiğinden emin değilsiniz. Derken konuşuyorsunuz ve onun da sizi, sizin onu sevdiğiniz kadar sevdiğini öğreniyorsunuz. İşte bu durum İngilizler tarafınca Redamancy olarak isimlendiriliyor.
Sobremesa:
Keyifli bir akşam. yıllardır görmediğiniz arkadaşlarınızla buluştunuz ya da her gün görseniz bile o akşam özel bir yemek planladınız. Yemekten daha sonra masayı toplamadan uzun müddet masada oturup sohbet etmek, İspanyollar tarafınca Sobremesa olarak isimlendiriliyor. Bizdeki sonu gelmez pazar kahvaltılarına emsal bir durum.
Fremdschämen:
Kanalları gezerken bir tartışma programına denk geldiniz ve göz gezdiriyorsunuz. Kelli felli bir hoca aktüel bir husus hakkında bir şey diyor. O denli bir şey diyor ki kendi yüzü kızarmıyor lakin siz dahil o ana şahit olan herkes yerin tabanına geçiyor. özetlemek gerekirse, diğerine ismine utanma durumu. İşte bu durum Almanlar tarafınca Fremdschämen olarak isimlendiriliyor.
Jayus:
dostunuz bir espri yaptı. Berbat, epey berbat bir espri. Dondurucu bir yel esti, mimik kıpırdamıyor ve aniden o espriyi duyan herkes kahkaha atmaya başlıyor. Espri komik olduğu için değil, epeyce makus olduğu için gülüyorlar. İşte bu durum Endonezyalılar tarafınca Jayus olarak isimlendiriliyor.
Age-otori:
‘Abi yanları al, üstten de biraz al lakin hayli kısaltma.’ ya da ‘Şekerim fazla kısaltma, aslına bakarsan kahkülle hiç hoş olmuyorum.’ diye açık açık kederinizi anlatmanıza karşın kuaförünüz inatla başına iyisi yapıyor ve mutsuz bir biçimde dükkandan ayrılıyorsunuz. İşte bu durum Japonlar tarafınca Age-otori olarak isimlendiriliyor.
Wanderlust:
Döviz düşmüş, iktisat canlamış, hiç bir maddi korkunuz yok. Gitmek, yalnızca gitmek ve dünyayı gezmek istiyorsunuz fakat o denli evvelinde rezervasyonlu, biletli falan değil. Havalimanına gidip birinci uçağa atlamak ya da en yakın trene binmek istiyorsunuz. İşte bu durum Almanlar tarafınca Wanderlust olarak isimlendiriliyor.
Litost:
‘Üniversitede keşke Avrupa’ya gitseydim. Daima bir çadır tatili yapalım diyoruz ancak hiç yapamıyoruz. Gerçek aşkı arayalım derken ömür bitiyor. Bitmişim ben ya, ne yapacağım bu saatten daha sonra. Aptal başım ben bunu nasıl da yapmadım vaktinde.’ bu ve bunun üzere kişinin kendini sapıkça yargılayarak devamlı azap etmesi durumu Çekler tarafınca Litost olarak isimlendiriliyor.
Ya’ aburnee:
Halk içinde yaygın bir duadır, Allah’ım benim ömrümden al ona ver. Sevdiğiniz birinin yokluğunu tahayyül bile edemediğinizde ondan evvel ölmeyi samimiyetle dilersiniz. İşte bu durum Araplar tarafınca Ya’ aburnee olarak isimlendiriliyor.
Türkçeye çevrilemeyen, lisanımızda karşılığı olmayan fakat kendi ortasında oldukça derin manalara sahip yabancı sözleri listeledik ve ne manaya geldiklerinden bahsettik. Bu cins lisanımıza çevrilmeyen fakat derin manası olan yabancı sözcükleri yorumlarda paylaşabilirsiniz.