arkamikontrolet
New member
Türkçede kullandığımız çekim eki olan “-iye”, “eşitlik eki” kapsamında sözcüğe “birlik ve birliktelik” manası kattığını düşünürsek Türkiye sözcüğü için biçilmiş bir kaftan üzere adeta. Pekala sahiden durum bu biçimde mi?
Güvenilir köken sözlüklerinde yazan ve Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın anlattığı bilgilerle “Türkiye” sözünün nereden geldiğini açıklamadan evvel “Türk” sözcüğünün geçmişine bir göz atalım.
Türkler farklı coğrafyalarda farklı isimlerle anılmışlardır.
Türkler, tarih öncesi devirden beri epey geniş coğrafyalara yayılarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu coğrafyalarda çeşitli isimlerle anılmışlardır.
Sümer, Kut, Urartu, Elam üzere isimler Türkler yahut Türk kültür çevresiyle ilişkili kavim isimleri olarak ortaya çıkmıştır.
Kavimlerin lisanı Türkçe olsa da “Türk” ismini kullanmamışlardır.
Türk isminin kullanmasından daha sonra da Türgiş, Oğuz, Kıpçak, Uygur vb. isimler da tıpkı çerçeve ortasında yer alır. bahsetmiş olduğumiz kavimlerin kimilerinin lisanı Türkçe ile ilişkili bulunmasına ve hatta birçoğunun lisanının doğrudan Türkçe bulunmasına karşın kavim ismi olarak “Türk” ismi kullanılmamıştır.
“Türk” ismine birinci kere Göktürk periyodundan kalan ulusal kaynaklarda rastlarız. Örneğin; Tigin, Bilge Kağan, Bilge Tonyukuk üzere yazıtlarda “Türk” ismi yer alır. özetlemek gerekirse, bu ismin kullanması Göktürk periyodundan başlayarak kesintisiz bir biçimde kullanılmaya devam etmiştir.
“Türk”ün geçmişini anladık, pekala “Türkiye” sözcüğü nereden geliyor?
Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın aktardığına nazaran, “Türkiye” ismini verenler aslında Türkler değil. Türklere bu ismi coğrafya bilen, milletleri tanıyan, ticaret yapmak zorunda olan, yurtlarından uzak yerlerde tutunan İtalyanlar vermiştir.”
Nişanyan Sözlüğü’ne baktığımızca “Türkiye” isminin kökeninin İtalyanca “Turchia” ya da Fransızca “Turquie” yani “Türk ülkesi” sözcüğünden alıntı olduğunu ve Türk özel isminden türetildiğini gorebiliriz.
“Türkiye” sözcüğünün ekim eki olan “-iye” ile bir alakası olmamakla birlikte Türkler tarafınca Batılılardan ondan sonrasında kullanmaya başlanmıştır.
Anlayacağımız üzere, Türkiye sözcüğündeki “-iye” ekinin Türkçedeki çekim ekiyle bir ilgisi yok. Batılılar tarafınca 13. yüzyıldan itibaren çoğunlukla kullanılmıştır fakat Türkler içinde 19. yüzyılın çeyreğinde yaygın bir biçimde kullanılmaya başlanmıştır.
“Türkistan” üzere Farsça ek alan bir söz değil, Batılıların Türk sözcüğünü alıntılayarak türetmesiyle ortaya çıkmış bir sözcüktür.
Güvenilir köken sözlüklerinde yazan ve Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın anlattığı bilgilerle “Türkiye” sözünün nereden geldiğini açıklamadan evvel “Türk” sözcüğünün geçmişine bir göz atalım.
Türkler farklı coğrafyalarda farklı isimlerle anılmışlardır.
Türkler, tarih öncesi devirden beri epey geniş coğrafyalara yayılarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu coğrafyalarda çeşitli isimlerle anılmışlardır.
Sümer, Kut, Urartu, Elam üzere isimler Türkler yahut Türk kültür çevresiyle ilişkili kavim isimleri olarak ortaya çıkmıştır.
Kavimlerin lisanı Türkçe olsa da “Türk” ismini kullanmamışlardır.
Türk isminin kullanmasından daha sonra da Türgiş, Oğuz, Kıpçak, Uygur vb. isimler da tıpkı çerçeve ortasında yer alır. bahsetmiş olduğumiz kavimlerin kimilerinin lisanı Türkçe ile ilişkili bulunmasına ve hatta birçoğunun lisanının doğrudan Türkçe bulunmasına karşın kavim ismi olarak “Türk” ismi kullanılmamıştır.
“Türk” ismine birinci kere Göktürk periyodundan kalan ulusal kaynaklarda rastlarız. Örneğin; Tigin, Bilge Kağan, Bilge Tonyukuk üzere yazıtlarda “Türk” ismi yer alır. özetlemek gerekirse, bu ismin kullanması Göktürk periyodundan başlayarak kesintisiz bir biçimde kullanılmaya devam etmiştir.
“Türk”ün geçmişini anladık, pekala “Türkiye” sözcüğü nereden geliyor?
Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın aktardığına nazaran, “Türkiye” ismini verenler aslında Türkler değil. Türklere bu ismi coğrafya bilen, milletleri tanıyan, ticaret yapmak zorunda olan, yurtlarından uzak yerlerde tutunan İtalyanlar vermiştir.”
Nişanyan Sözlüğü’ne baktığımızca “Türkiye” isminin kökeninin İtalyanca “Turchia” ya da Fransızca “Turquie” yani “Türk ülkesi” sözcüğünden alıntı olduğunu ve Türk özel isminden türetildiğini gorebiliriz.
“Türkiye” sözcüğünün ekim eki olan “-iye” ile bir alakası olmamakla birlikte Türkler tarafınca Batılılardan ondan sonrasında kullanmaya başlanmıştır.
Anlayacağımız üzere, Türkiye sözcüğündeki “-iye” ekinin Türkçedeki çekim ekiyle bir ilgisi yok. Batılılar tarafınca 13. yüzyıldan itibaren çoğunlukla kullanılmıştır fakat Türkler içinde 19. yüzyılın çeyreğinde yaygın bir biçimde kullanılmaya başlanmıştır.
“Türkistan” üzere Farsça ek alan bir söz değil, Batılıların Türk sözcüğünü alıntılayarak türetmesiyle ortaya çıkmış bir sözcüktür.
- Kaynaklar: Prof. Dr. İlber Ortaylı, Nişanyan, İlhami Durmuş