Türkiye’deki Kent İsimleri Nereden Geliyor?

arkamikontrolet

New member
Her metrekaresinin taşında, toprağında varlıklı bir biçimde farklı hoşluklar yatan ülkemizin her kentinin de güçlü bir halde farklı bir kültürel hazinesi, farklı bir kültürel kıssası bulunuyor. Bu kültürel hikayeler kentlerimizin isimlerine de yansıyor. Kimi kentlerimizin isimlerinin kıssaları hakkında tarihi dokümanlar bulunurken kimi kentlerimizin isimlerinin öyküleri rivayetten öteye geçmiyor.

Çok değişik tarihi olayları ve öyküleri bulunan kentlerimizin hiç isimlerinin nereden geldiğini düşünmüş müydünüz?

Adana: Uranüs’ün oğulları Adanus ve Sarus’a dayanmaktadır.


Adana’nın ismi bir efsaneye nazaran Yunan mitolojisinden ilah Uranüs’ün oğulları Adanus ve Sarus’a dayanmaktadır. Efsanede bahsedilene nazaran kardeşler Uranüs ve Sarus anlaşamadıkları için Adana’ya savaşarak gelmişlerdir. İki oğul uyuşmazlıklarından dolayı Adana civarında bulunan bölgelerde kendilerine özel iki farklı kent kurmuşlardır. Adanus ismini kendi kentine, Sarus ise ismini Seyhan Irmağı civarında kurduğu kendi kentine vermiştir.

İlerleyen vakit içinderdaysa bölgeye yerleşen Fenikeliler ise kendi tarım tanrıları Adonis’in ismini onurlandırmak için Adana bölgesine Adonis ismini vermişlerdir. Kentin ismi vakit içinde söylene söylene Adana olmuştur.

Başkent Ankara: Galyalılar periyoduna dayanmaktadır.


Ankara isminin nereden geldiğine dair birfazlaca söylenti bulunmaktadır. Bu kadar söylentiye karşın kentin ismiyle ilgili epeyce net bir doküman mevcut değildir. Bu söylentilerden kaynaklarda en çok geçeni ise kentin isminin Galyalılar’a dayanmasıdır. Söylentide Galyalılar periyodunda kurulan kent “durduran” manasına gelen Ankyra ismini almıştır. Tarih ilerledikçe Ankyra isminin manası da değişerek Yunanca “çapa” manasına gelmiştir.

Ankyra ise vakit içinde söylene söylene günümüzde Ankara olmuştur.

Burdur: “Burada dur!” sözünden evrilmiştir.


Yunan mitolojisine bakılırsa Tanrı’nın gazabından kaçan Aşil, Yunanistan’dan kovulur. Burdur’un olduğu yere gerçek seyahate çıkar. Pozisyona yanlışsız yaklaştıkça kendisine gaipten Rumca bir ses gelmektedir. Seste Aşil’e “Ezostas! (Burada dur!) denmektedir. Burada durur ve yaşama sonucu alır. Yaşadığı bölgenin ismi da Ezostas olmuştur.

Selçuklular ise bölgeyi fethettiğinde Ezostas isminin Türkçe manasını öğrenir. Türkçe manası “Burada dur!” olan kentin ismi vakit içinde söylene söylene Burdur haline gelmiştir.

İstanbul: “stin” ve “polis” sözleri Türkçeleşerek İstanbul sözünü oluşturmuştur.


Dünya üzerinde 3 imparatorluğa başkentlik yapmış, iki kıtayı birbirine bağlayan kent İstanbul tarih boyunca farklı isimlerle anıldı. Birinci kez MÖ 667’li senelerda kuran kentin birinci ismi “Byzantion” oldu. Antik Yunanlı yerleşimciler, hükümdarları Byzas’ı onurlandırmak için bu ismi kente verdiler. Kent ilerleyen senelerda Roma İmparatorluğu’nun başşehri ilan edilince “Nova Roma (Yeni Roma)” olarak isimlendirildi ama bu isim halk tarafınca benimsenemedi. I. Konstantin’in vefatıyla, kente I. Konstantin’in ismi eklendi ve “Konstantinopolis (Konstantinin Kenti)” olarak isimlendirildi.

Şehir 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafınca fethedilip Osmanlı’nın başkenti ilan edildikten daha sonra isim değişikliğine gidilmedi. O periyotlarda kentin ismi “Konstantiniyye” olarak da kullanılmıştır. İstanbul sözünün kökeni ise “stin” ve “polis” sözlerinin birleşerek ortaya çıkardığı “şehre doğru” manasından geldiği rivayet edilmektedir. Bu sözler vakit içinde Türkçeleşerek “İstanbul” sözünü oluşmuştur. Ek olarak, kimi yerlerde bir periyot kentin adının İslam’ın bol olduğu kent manasına “İslambol” olarak kullanıldığı da tez edilmektedir.

Denizli: Denizli’de deniz var mı?


Denizli’nin isminin Loadikya ovasının ortasında bulunan bir gölden geldiği tez ediliyor. Savlara nazaran; eski vakit içinderda bu göl ve Menderes ırmağı sal taşımacılığı hedefiyle kullanılmıştır. Bölgede yaşayan beşerler ise o devrin şartlarındagöle; deniz dedikleri için birinci ismi Ladik olan kentin adı Denizli’ye evrilmiştir.

Bu sav ise yıllardır sorulan tanınan soru “Denizli’de deniz var mı?”‘nın karşılığı olacak nitelikte.

İzmir: Ana Tanrıça Kaynağı’ndan geldiği düşünülmektedir.


İzmir sözünün kökeni “Smyrna” sözüne dayanmaktadır. Kente, Smyrna ismi verilmedilk evvel geçen tarihi süreçte bölgede yaşayan halkın Zmirra, Smira, Lesmira olarak bölgeye hitap ettiği rivayet edilmektedir. Smyrna, sözünün kökenine bakıldığında bu ismin verilmesinin altında bölgede bulunan, devrin halkı tarafınca kutsal ilan edilen bir yerin tesirli olduğu düşünülmektedir. Hitit kökenli olduğu düşünülen Smyrna sözünün kökeninin ise “Ana Tanrıça Kaynağı” veya Ana Tanrıça anlamlarıyla bağdaştığı düşünülmektedir.

Gazi kentimiz Gaziantep: Pınar kenti


Kurtuluş Savaşı’nda
halkın gösterdiği kahramanca mücadeleden dolayı TBMM Meclisi tarafınca “Gazi”lik unvanı verilen Gaziantep’in birinci isminin “Hantap” olduğu söylenmektedir.

Hititlerce kurulan Hantap kenti, Hz. Ömer periyodunda feth edildikten daha sonra ismi pınar şehri manasına gelen “Ayntab” olarak değişmiştir. Türkler bölgeye yerleşince kente Antep ismini vermişlerdir. Kurtuluş Savaşı’nda halkın gösterdiği kahramanca çaba ile TBMM tarafınca “Gazi” unvanı verilen kentin ismi Gaziantep olmuştur.

Kayseri: Roma İmparatoru’nun unvanı, Kaisareia’dan gelmiştir.


Kayseri’nin kuruluş tarihi milattan önceki periyoda yatmaktadır. Bu kente birinci sefer Kanisti ismi verilmiştir. Asurluların da bölgeye yerleşmesiyle kentin ismi Mazaka olmuştur. Mazus sözünün Frig lisanındaki Zeus’tan geldiği düşünülmektedir. O periyotta bulunan paralardan yola çıkarak da Mazus sözün bu manayla işaret ettiği ortaya çıkmıştır.

Kayseri isminin kökeni ise MS 17. yüzyıla dayanmaktadır. Periyodun Kapodakya Hükümdarı Roma İmporaratoru onurlandırılmak için unvanı “Kaisareia” şehre verilmiştir. Bölgede öbür uygarlıklarında varolmasıyla Kaisareia ismi söylene söylene günümüze Kayseri olarak gelmiştir.

Ek olarak bir öteki rivayete nazaran kentin isminin Roma İmparatoru Sezar’ın Şehri manasına gelen “Caesarea“nın Türkçeleşmiş hali olduğu düşünülmektedir.

Sivas: “Sebaste(Augustus Şehri)”den geldiği düşünülüyor.


Sivas’ta yaşayan her uygarlık şimdi kenti farklı biçimde isimlendirmiştir. Bunlardan kimileri; Sebaste, Sipas, Megalopolis, Kabira’dır. Günümüzde kullanılan Sivas isminin kökeni hakkında farklı savlar bulunmaktadır. Bu savlar içinde halk içinde en popüleri “Sebaste” (Augustus Şehri)’dir. Romalılar tarafınca ele geçirildikten daha sonra Pontus hükümdarına bırakılan kentin ismini Pontus Hükümdarı Polemon’un eşi Pitodori’nin verdiği rivayet edilmektedir. Bu rivayete nazaran Pitodori, Roma Hükümdarı Augustus’u onurlandırmak için kente onun ismi “Augustus Şehri” Yunanca manasıyla “Sebaste” ismini vermiştir. Sebastian sözünün de Sivaslı manasına geldiği sav edilmektedir.

Sebaste ismiyse vakit içinde söylene söylene Sivas’a dönüşmüştür. Sebastian ismiyle de kontağı vardır.

Bu kent isimlerinin öykülerinden en hayli ilginizi çeken hangisi? Sizin kentinizin isminin öyküsü ne?
 
Üst