arkamikontrolet
New member
Tüm ulaşım araçları içinde en süratli seyahat etmemizi sağlayan aracın uçaklar olduğunu söyleyebiliriz. Uçtukları için sürtünmeyi epeyce büyük ölçüde ortadan kaldıran uçaklar, otomobil, gemi üzere araçlara nazaran epey daha yüksek suratlara ulaşabilirler. Pekala, uçakların gittikleri istikamet, suratlarına nasıl tesir eder hiç düşündünüz mü?
Bir uçağa atlayıp dünyanın öbür ucuna gitmek istediğinizi var iseyalım. Uçağınızın doğudan batıya gerçek mu uçmasını isterdiniz yoksa batıdan doğuya yanlışsız mu? Dünya, batıdan doğuya gerçek döndüğü için doğudan batıya gerçek gitmek “varacağınız yeri size yakınlaştıracağı için” daha süratli varırız halinde düşünebilirsiniz. Bu niyet, yanlış bir telaffuz olurdu. Zira uçaklar batıdan doğuya gittiklerinde daha süratli uçarlar. Pekala bunun niçini ne? Haydi gelin artık Dünya’mızın uçaklara kazandırdığı ek sürat yahut yavaşlamanın gerisindeki sebebi öğrenelim.
Dünya dönüyor da havadaki uçaklara ne oluyor?
Biz hissedemiyor olsak da Dünya’mız büyük bir süratle dönüyor. Tam bir çeşidi 24 saatte tamamlayan Dünya’nın dönüşü yalnızca yerküre ile sonlu değil. hem de 100 km’ye kadar uzanan atmosferimiz de Dünya ile birlikte dönüyor. Atmosferin en üst katmanları gezegenimizi biraz daha geriden takip ediyor olsa da bu dönüş atmosfer ve gezegenin ortasındaki öbür her şeyle bir arada gerçekleşiyor. Yani uçaklar hiç bir kuvvet uygulamasalar bile Dünya ile birlikte dönüyorlar. Pekala uçaklar batıdan doğuya hakikat gittiklerinde niye daha süratli uçarlar?
Uçakların daha süratli yahut daha yavaş gitmesini sağlayan güç: Jet akımları
Uçaklar motorlarını çalıştırmak için yakıtla bir arada havayı kullanır. Gelen bu hava, yakıtla birlikte motorları döndürür, ayrıyeten kanatlar da havayla etkileşime girerek uçağın süzülmesini sağlar. Gezegenimizde yeryüzünden 10 ila 30 km aralıkta esen çok kuvvetli rüzgar akımları vardır. Jet akımları olarak isimlendirilen bu rüzgarlar 100 ila 400 km suratlarla eserler. Yerden hissedilemeyen bu akım, uçakların uçtuğu irtifadadır ve uçakların gittiği tarafa bakılırsa daha süratli yahut daha yavaş gitmesine yol açarlar.
şüphesiz bu jet akımlarının Dünya’nın dönüşüyle bir ilgisi var. Şayet Dünya dönmüyor olsaydı rüzgarlar yalnızca kuzey ve güney tarafında oluşur, ekvator ile kutuplar içinde eserdi. Dünya döndüğü için, hava akımlarını kuzey yarımkürede doğuya hakikat, güney yarımkürede de batıya yanlışsız kayar. Dünya’nın kutuplardan basık ekvatordan şişkin bir küremsi yapıda bulunması kararı her bölgenin farklı süratlerde döndüğünü biliyoruz. Bu farklı suratlar niçiniyle jet akımları da kıvrımlı bir biçimde hareket eder.
Pekala uçakların jet akımla ne ilgisi var?
Jet akımlarının uçaklara olan tesirini anlatmak için bunu bir örnekle açıklayacağız. Diyelim ki İzmir – Ankara seferi için gidiş – dönüş bileti aldınız. Yolcu uçakları genelde 800 km/saat süratle sarfiyatlar. İzmir’den Ankara’ya hakikat uçmaya başladınız. 200 km/saat süratle esen bir jet akımı var. Bu akım, siz Ankara’ya uçarken kara suratınızı 1000 km/saat sürate ulaştıracak. İşlerinizi hallettikten daha sonra Ankara’dan İzmir’e geri döndüğünüzde ve tıpkı akıma girdiğinizde uçağınızın kara suratı 600 km/saat sürate düşer. Bu da uçağın seyahat mühletine ve yakıtına tesir edecek.
Uçak; batıdan doğuya yanlışsız giderken rüzgarın tesiriyle daha süratli giderken, doğudan batıya hakikat gittiğinde rüzgara karşı gideceği için daha fazlaca yavaşlayacak. Bugün sizlere uçakların batıdan doğuya hakikat uçarken niye daha süratli gittiğini deklare ettik. Niyetlerinizi yorumlar kısmında bizimle paylaşmayı unutmayın.
Kaynak: 1, 2, 3
Bir uçağa atlayıp dünyanın öbür ucuna gitmek istediğinizi var iseyalım. Uçağınızın doğudan batıya gerçek mu uçmasını isterdiniz yoksa batıdan doğuya yanlışsız mu? Dünya, batıdan doğuya gerçek döndüğü için doğudan batıya gerçek gitmek “varacağınız yeri size yakınlaştıracağı için” daha süratli varırız halinde düşünebilirsiniz. Bu niyet, yanlış bir telaffuz olurdu. Zira uçaklar batıdan doğuya gittiklerinde daha süratli uçarlar. Pekala bunun niçini ne? Haydi gelin artık Dünya’mızın uçaklara kazandırdığı ek sürat yahut yavaşlamanın gerisindeki sebebi öğrenelim.
Dünya dönüyor da havadaki uçaklara ne oluyor?
Biz hissedemiyor olsak da Dünya’mız büyük bir süratle dönüyor. Tam bir çeşidi 24 saatte tamamlayan Dünya’nın dönüşü yalnızca yerküre ile sonlu değil. hem de 100 km’ye kadar uzanan atmosferimiz de Dünya ile birlikte dönüyor. Atmosferin en üst katmanları gezegenimizi biraz daha geriden takip ediyor olsa da bu dönüş atmosfer ve gezegenin ortasındaki öbür her şeyle bir arada gerçekleşiyor. Yani uçaklar hiç bir kuvvet uygulamasalar bile Dünya ile birlikte dönüyorlar. Pekala uçaklar batıdan doğuya hakikat gittiklerinde niye daha süratli uçarlar?
Uçakların daha süratli yahut daha yavaş gitmesini sağlayan güç: Jet akımları
Uçaklar motorlarını çalıştırmak için yakıtla bir arada havayı kullanır. Gelen bu hava, yakıtla birlikte motorları döndürür, ayrıyeten kanatlar da havayla etkileşime girerek uçağın süzülmesini sağlar. Gezegenimizde yeryüzünden 10 ila 30 km aralıkta esen çok kuvvetli rüzgar akımları vardır. Jet akımları olarak isimlendirilen bu rüzgarlar 100 ila 400 km suratlarla eserler. Yerden hissedilemeyen bu akım, uçakların uçtuğu irtifadadır ve uçakların gittiği tarafa bakılırsa daha süratli yahut daha yavaş gitmesine yol açarlar.
şüphesiz bu jet akımlarının Dünya’nın dönüşüyle bir ilgisi var. Şayet Dünya dönmüyor olsaydı rüzgarlar yalnızca kuzey ve güney tarafında oluşur, ekvator ile kutuplar içinde eserdi. Dünya döndüğü için, hava akımlarını kuzey yarımkürede doğuya hakikat, güney yarımkürede de batıya yanlışsız kayar. Dünya’nın kutuplardan basık ekvatordan şişkin bir küremsi yapıda bulunması kararı her bölgenin farklı süratlerde döndüğünü biliyoruz. Bu farklı suratlar niçiniyle jet akımları da kıvrımlı bir biçimde hareket eder.
Pekala uçakların jet akımla ne ilgisi var?
Jet akımlarının uçaklara olan tesirini anlatmak için bunu bir örnekle açıklayacağız. Diyelim ki İzmir – Ankara seferi için gidiş – dönüş bileti aldınız. Yolcu uçakları genelde 800 km/saat süratle sarfiyatlar. İzmir’den Ankara’ya hakikat uçmaya başladınız. 200 km/saat süratle esen bir jet akımı var. Bu akım, siz Ankara’ya uçarken kara suratınızı 1000 km/saat sürate ulaştıracak. İşlerinizi hallettikten daha sonra Ankara’dan İzmir’e geri döndüğünüzde ve tıpkı akıma girdiğinizde uçağınızın kara suratı 600 km/saat sürate düşer. Bu da uçağın seyahat mühletine ve yakıtına tesir edecek.
Uçak; batıdan doğuya yanlışsız giderken rüzgarın tesiriyle daha süratli giderken, doğudan batıya hakikat gittiğinde rüzgara karşı gideceği için daha fazlaca yavaşlayacak. Bugün sizlere uçakların batıdan doğuya hakikat uçarken niye daha süratli gittiğini deklare ettik. Niyetlerinizi yorumlar kısmında bizimle paylaşmayı unutmayın.
Kaynak: 1, 2, 3