arkamikontrolet
New member
Daha evvelki içeriklerimizde 1929 yılının evvela birinci dört ayına, akabinde da ikinci dört ayına bir seyahat gerçekleştirmiştik. Bugün ise 1929 yılının son dört ayına giderek seyahatimizi tamamlayacağız.
Vakit seyahatimizde niye 1929 yılını seçtiğimizi bilhassa de ikinci rotamızda daha düzgün anladığınızı düşünüyoruz. Şayet bir daha de hala niye 1929 yılı olduğu konusunda aklınızda soru işaretleri var ise ya da fikrinizin gerçek olup olmadığından emin değilseniz; seyahatimizin sonundaki açıklamaları okuyabilirsiniz. Artık hazırsanız, lütfen kemerlerinizi bağlayınız. Seyahatimizin final kısmı başlıyor…
Seyahatin birinci 2 kısmına aşağıdan ulaşabilirsiniz:
Finali ve son kısma Eylül 1929’dan başlıyoruz:
2 Eylül: Tek rahatsız olduğunuz nokta, kedileri yersek farelerin çoğalması mı Celal Muhtar Beyefendi?
Soldaki haberde, bayanların son vakit içinderda çoğunlukla çorap kullandığı ve çorap için gereğinden çok para harcadıkları anlatılıyor. Sağdaki haberde ise hatırlarsanız evvelki vakit seyahatimizde kedi eti yemek konusu gündeme gelmişti. Tartışma kaldığı yerden devam ediyor. Celal Muhtar Beyefendi, “kedi etini yeriz sorun yok lakin bu biçimde da fareler çoğalır, kediye oranla eşek eti daha âlâ bir tercihtir” diyor.
3 Eylül: Türkiye’nin birinci tescilli hoşu belirli oldu: Feriha Tevfik
Soldaki haberde İzmir’de mevsimlik personel olarak çalışanların memurlardan daha âlâ kazandığı hakkında bir haber hazırlanmış. Hatta bir mevsimlik emekçi; “3 ay çalışıp 9 ay yatıyoruz, memurluktan iyidir” diyor. Öbür haberde ise birinci seyahatimizde başlayan hoşluk yarışının kararı ilan ediliyor.
6 – 7 Eylül: Yüzün hoş olacağına bahtın hoş olsun diye boşuna dememişler
Solda, fırınlara yapılan bir teftişte elde edilen bilgiler paylaşılıyor. Bilgilere bakılırsa birçok ekmek hijyenden uzak ve içerisinde hileli katkı hususları var. Öbür haberde ise yakışıksız bayanların, hoş bayanlardan daha düzgün para kazandığı anlatılmakta (çirkin ya da hoş bayan yorumu bizlere ilişkin değildir, bizler yeryüzünde berbat bir şey olmadığını yalnızca gözlerimizin birtakım şeylere BERBAT baktığını düşünüyoruz).
7 – 10 Eylül: Bayanlara laf atanlar tutuklanacak!
Soldaki haberde Türkiye Hoşları ile Dünya Hoşları içinde karşılaştırma yapılıyor. Sağdaki haberde ise son vakit içinderda artan bayanlara kelamlı taciz olayları hakkında alınan resmi karar aktarılmış.
11 – 14 Eylül: Sahi, paramızın değeri niye daima düşüyor?
Soldaki haberde Ticaret Odası’nın hazırladığı bir rapora nazaran Türk Lirası’nın niye daima paha kaybettiği hakkında bir açıklama paylaşılmış. Ticaret Odası’na nazaran esas iki sebep; bankaların uyguladığı kimi siyasetler ve devletin ithal eser oranı. Sağdaki haberde ise; Amerika’da düzenlenen “en hoş bacak” yarışını kazanan hanımefendiyi görüyorsunuz.
16 – 18 Eylül: 1929 yılında nitekim tombul olmak varmış…
Soldaki haberde Türkiye’nin nüfus mübadelesi (değişimi)’nden beklentisi aktarılırken; sağda ise bir kere daha tombul insan olmanın değeri ve hoşluğundan bahsediliyor. Habere nazaran bir adam, tombul olmasından ötürü kendisine saplanan 7 cm’lik bıçağı hissetmemiş bile.
21 – 28 Eylül: Ticaret Odası’nın data aldığı dükkanlar nerede, halk bilmiyor
Soldaki haberde; dayısı vefat etmiş bir hanımefendiyi görmektesiniz. Habere nazaran; hanımefendinin dayısı hayli zengindir ve ölmedilk evvel dayısı bir vasiyetname bırakır. Vasiyete bakılırsa dayısının tüm serveti hanımefendiye kalacaktır. Natürel evlenmediği sürece… Sağdaki haberde ise bir daha Ticaret Odası’nın bir açıklaması var. Bu kere besin mamüllerinin fiyatlarının fazlaca uygun olduğunu açıklamışlar. Enflasyon hesaplama yolu günümüzden hayli da farklı değil güya.
28 – 30 Eylül: Taksiciler kısa ara yolcusu kabul etmiyor
Soldaki haberde kısa uzaklık diye yolcu olmayan taksicilerin cezalandırılacağı anlatılırken; sağda ise layığıyla tamamlanmış birinci Türk sinemasından (Ankara Postası) bahsediliyor.
Ekim 1929
1 Ekim: Erkekler, kendinizi kollayınız!
Soldaki haberde, dünyada o devirde arkası arkasına bayan haklarını koruyan hatta bayana verilen bedelden rahatsız olan erkekler Viyana’da bir kongre düzenledi Bu kongre için basılan davetlerde de özetlemek gerekirse “kadınlardan sakın ve tehlikede olan haklarınızı koruyun” iletisi verildi. Öbür haberde ise İspanyol bir genç, cafede otururken arkadaşlarına bir kelam verir. Der ki; “piyango bana çıksın, her dileğinizi yerine getireceğim”. Günün sonunda piyango gence çıkar ve arkadaşlarının değerli dileklerini yerine getirmekten kendisine üç kuruş para kalır.
2 – 7 Ekim: Henry Ford, bayanlar hakkında öngörüde bulunmuş ancak…
Soldaki haberde anlatılan olay özetlemek gerekirse şudur: Bir bayan, görkemli bir baloya pahalı küpelerini takarak masraf. Baloda tüm gözler küpelerinden ötürü üzerindedir. Balodan daha sonra bayan küpelerinin pahasını öğrenmek için bir kuyumcuya masraf ve küpelerin kıymeti beklediğinden çok çıkar. Meskene geldiğinde eşiyle durumu paylaşınca, eşi küpelerini alır ve kasaya koyar. Bayan da küpeleri takmak istediğini söyler. Eşi “istersen sana küpelerin kıymetinde çek yazayım, çekleri tak, küpeleri kaybetmeni göze alamam” der. Öbür haberde ise, hepimizin tanıdığı Henry Ford, “kadınlar iş ömrüne ayak uyduramaz, birkaç seneye konutlarına geri dönerler, merak etmeyin” halinde bir açıklama yapıyor.
7 – 15 Ekim: İngiliz Lirası yükseliyor lakin memurun maaşı yükselmiyor, memur ne yapsın?
Soldaki haberde Amerikalı yeni evli bir çiftin, boşanmak için mahkemeye sunduğu münasebet anlatılıyor. Habere bakılırsa; erkek, her akşam işten konuta geldiğinde eşini yanağından öper ve “şekerim” diyerek boynuna sarılır. Bayan, şeker sevmemektedir ve eşine “bana şekerim deme” diyerek ikazda bulunmuştur. Adam ise bayanın bu ikazına karşın “şekerim” demeye devam etmiştir hatta gün ortasında bile “şekerim” diyerek seslenmektedir. En sonunda canına tak eden bayan, boşanmak için dava açar. Mahkeme çabucak hemen başlamadı. Şayet sonuçlanırsa sizlerle paylaşacağız. Sağdaki haberde ise, “İngiliz Lirası yükselince her şeyin zamlandığı ancak halkın maaşlarının tıpkı olduğu” hatırlatılıyor.
9 – 10 Ekim: Kedi – eşek eti üzücü fikirler değildi; vergi indirimi de nereden çıktı?
Soldaki haberde, gelen artırımlardan daha sonra süt mamüllerine karıştırılan su ölçüsünün artık fazla olduğu ve üreticileri insafa davet edildiğini görüyoruz. Sağdaki haberde ise; kedi eti ve eşek eti tekliflerinden daha sonra nihayet mantıklı bir teklif geldi. Et meblağlarının düşmesi için kasaplarda vazifeli memurların sayısı düşürülecek ve etlerden alınan vergilerde de önemli bir düşüş yapılacak.
17 – 19 Ekim: Erkekler ikram alsa da almasa da yaranamıyor
Soldaki haberde Fransız çiftin boşanmak için açtığı davada mahkemeye sunulan münasebet oldukça gündem olmuştur. Habere göre; beyefendi bir tüccardır ve elindeki malları satmak için Fransa’nın her kentini gezmektedir. Her gittiği kentten de eşine, gittiği kente özel bir armağan getirir ancak bayan armağanları beğenmez ve adama der ki “sen bana armağan getirme, parasını ver, ben beğendiğimi alırım”. Adam bu laflara pek kırılır ancak tekrar armağan getirmeyeceğine dair de kelam verir. bir daha bir gün mallarını satmak için bir kente sarfiyat ve dayanamayıp o kente özel armağanlar alır ancak eşine yemin ettiği için armağanları eşine veremez. Eşine vermek yerine de eşinin okul arkadaşına armağan eder. Bu durumu öğrenen bayan, huduttan küplere biner ve boşanma davası açar. Mahkeme, çifti bu sebepten boşayamayacağını ve çiftin barışması gerektiğine karar vermiştir. Öbür haberde ise, hayat sigortası başlatan şahısların mevti ile meşgul olan bir memurun kıssası anlatılıyor.
21 Ekim: İngiliz Lirası yükselmeye devam ediyor
Soldaki haberde Amerika’da gerçekleştirilen en süratli duş müsabakasından bahsediliyor. Sağdaki haberde ise bir sefer daha “İngiliz Lirası’nın yükselmesinden ötürü fiyatlara artırım geldiğini fakat maaşların sabit olduğu” hatırlatılıyor.
22 Ekim: Tasarruf, tasarruf ve tasarruf…
26 – 29 Ekim: Lütfen terbiyesizlik yapmayınız!
Soldaki haberde; konutlardan dışarıya çöp atmanın ne kadar makus bir şey olduğu açık bir biçimde söz edilmiş. İnsan, “keşke bu biçimde ikazlar artık de olsa” demeden edemiyor. Soldaki haberde ise, bayanların saç bakımı için geliştirilen yeni aygıtlardan bahsediliyor.
Kasım 1929
1 – 7 Kasım: Ortada hiç bir sebep yokken, makarna fiyatları 8 kuruş birden fırladı!
Soldaki haberde Amerika’da polisler için icat edilen ve günümüzde de kullanılan çelik yelekler hakkında bilgi veriliyor. Sağdaki haberde ise, hiç bir münasebet olmaksızın makarna fiyatlarına yapılan artırımın öne sürülen sebebi araştırılıyor.
8 Kasım: Buğday fiyatı düşmesine karşın, ekmek meblağları niye düşmüyor?
Soldaki haberde, köpeklerin birçok hırsızlık olaylarını engellediği ve bu yüzden bekçi köpeklerine ağır talep olduğu anlatılıyor. Sağda ise, buğday meblağlarının düşmesine karşın ekmek fiyatlarının hala artırımlı olması tartışılıyor.
12 – 13 Kasım: Yeni Meclis binasının inşası birinci defa lisana geliyor
Soldaki haberde Avrupa’da bayan güreşinin ilgi gördüğü anlatılırken; sağda ise yeni Meclis binasının nerede yapılabileceği varsayımları konuşuluyor.
14 – 15 Kasım: Kahrolsun otlakçılık!
Soldaki haberde, “lokantada arkadaşınızla birlikte otursanız bile yalnızca kendi hesabınızı ödeyin, bu sayede büteçnizi denetim edebilirsiniz” bildirisi verilirken; sağdaki haber ise bir çok değişiktir. Habere göre; Amerikalı genç bayan bir trafik kazası geçirmiş ve burnu kırılmıştır. Estetlk ameliyat kararında genç bayanın burnu, eski burnundan farklı bir hale gelmiş, toplum nezdinde daha güzel bir burna kavuşmuştur lakin ortada bir sorun vardır. Genç hanımın eşi, ben seni eski burnunla sevdim, bu burnunla değil diyerek eşine kanılarını aktarır. Bayan da, eşinin söylemiş olduklerini haklı bularak doktora sarfiyat ve burnunu eski haline getirmesini yoksa kendisine tazminat davası açacağını söyler. Olay, mahkeme nezdinde takip edilmektedir. Genç bayan, ikinci ameliyat için de ameliyat fiyatı ödeyecektir lakin şayet birinci halindeki burnuna kavuşmazsa bu sefer tazminat yolu açılabilir.
17 Kasım: Yapacağını değil, yaptığını söyleyen vali
Soldaki haberde, 50 bin dolar masraf ederek özel bir uçakla havada doğum yapan hanımın öyküsü anlatılıyor. Sağda ise Kastamonu Valisi’nden “Yapacağını değil, yaptığını anlatan vali” olarak bahsediliyor. O denli ki halk, daima vaatlerde bulunan valilerden sıkılmış üzere duruyor.
20 Kasım: bir daha, yeni, bir daha diş macunları…
Soldaki haberde bir daha diş macunu reklamlarının arttığını görmekteyiz. Sağda ise; definelerin yerlerini bulduğu argüman edilen bir hanımın kıssası anlatılıyor.
25 – 26 Kasım: Borsada kaybedenler intiharı tercih ediyorlar
Soldaki haberde Amerika’da borsa üzerinden yüklü meblağlarda para kaybeden şahısların buhrana girdiği ve intihar ettiği anlatılıyor. Sağda ise; İngiliz Lirası’nın yükselmeye devam edeceği anlatılıyor.
26 – 27 Kasım: İngiliz Lirası yükselmeye devam ediyor
28 – 29 Kasım: Hoşluk müsabakasına katılmak ve ulusal görev?
Soldaki haberde, havada yakıt ikmali yaparak 20 gün aralıksız uçan uçaktan bahsediliyor. Sağda ise, hoşluk yarışına katılmanın ulusal bir misyon olduğu anlatılmış.
Aralık 1929
9 Aralık: Türk Lirası’nın kıymetini yükseltmek için Yerli Malı Kanunu çıkarıldı
Soldaki haberde; Türk Lirası’nın kıymetinin yükselebilmesi için yerli malı mamüllerin tercih edilmesi teşvik ediliyor. Sağda ise, çiğ çiğ balık ve et yiyen adamın haberi anlatılıyor.
9 – 12 Aralık: Hanımlar, “bize niye esmer beyefendi mi sarışın beyefendi mi seversiniz diye sormuyorsunuz” diyorlar
Soldaki haber gereğince açık. Sağda ise düzmece bilet basım haberi var.
23 Aralık: Gaye tez olsun
Soldaki haberde, Amerika’da son günlerde moda olan bir bahis tipinden bahsediliyor. Habere bakılırsa Amerikalılar, bir gün öncedenden yarının hava durumu üzerine önemli meblağlarla teze giriyorlar. Sağdaki haberde ise; tavuklar garip davranınca evvela cinler tarafınca çarpıldığı düşünülmüş sonrasındasında ise içki içtikleri için sarhoş olduğu ortaya çıkmış.
23 Aralık: Bayanların seçme ve seçilme hakkı üzerine bir gelişme!
23 – 29 Aralık: Ah Hakim Beyefendi, bu söylenecek laf mı yani…
Soldaki haberde anlatılan olayın özetle şudur: Amerikalı bir terzi, diktiği yeni dizaynları birinci olarak eşine giydirir ve eşinin heybetli yerlere kendi dizaynları ile gitmesini ister ancak bayan artık daima yeni elbiseler giymekten sıkılmıştır. Bayan en sonunda eşinden ayrılmak üzere boşanma davası açar ve mahkemede de fikirlerini açıklar. Hakim, bayana hak verir ve çifti boşar lakin mahkeme devam ederken bayana “keşke benim eşim de sizin üzere olsa, benim eşim benden daima yeni elbiseler ister” der ve bu kelam eşinin kulağına kadar sarfiyat. Hakimin eşi, bu durumu münasebet göstererek eşine boşanma davası açar ve boşanır. Öteki haberde ise Manş Tüneli’nden bahsediliyor.
29 Aralık: Çay yoksa ıhlamur için!
Soldaki haberde, İrlandalıların yarışlardan evvel atları okutup üflettiği anlatılıyor. Sağda ise; çaylarda çoğunlukla hile çıkmasından ötürü devletin artık “çay yerine ıhlamur için” tavsiyesi anlatılıyor.
29 Aralık: Hakikat kelama ne denir
31 Aralık: Yerli malını teşvik eden bir ihtar…
niye 1929
Vakit seyahatimizde 1929 yılını seçmemizin birden çok niçini vardı. Sizlerin de dikkatini çektiği üzere bu sebepleri sıralamamızı isterseniz; tıpkı 2021 yılında olduğu üzere 1929 yılında da daima döviz kurlarının yükselmiş olması, dövizin yükselmesiyle besin mamüllerine gelen artırımlar, döviz orta ara düşse bile geri çekilmeyen artırımlar, buğday yok diye ekmeğe gelen abartı artırımlar ve buğday temin edilince geri çekilmeyen artırımlar, halk bu artırımlara dayanamazken “hayat değerli değildir” diyen devlet vazifelileri, kısa aralık diye yolcu almayan taksiciler, et değerli diye eşek ve kedi etinin önerilmesi, bayanların toplumsal hayata ahenk sürecinde yaşadığı zorluklar, reklam oyunları…
Sizce de 1929 yılı ziyadesiyle 2021 yılına benzemiyor mu? Ya da öteki bir deyişle esasen hepimiz 2021 yılında ülkecek 1929 yılına gitmemiş miyiz? Bizler bu 3 kısımlık içerik dizisiyle sizlere yalnızca 1929 yılını hatırlatmış olduk. olağan olarak vakit seyahatimizde sizlere tuhaf gördüğümüz günümüzle alakasız kimi haberleri de göstermek istedik lakin genel olarak 2021 yılından fazlaca da uzağa gidemedik aslında. Şayet isterseniz farketmediğiniz ayrıntılar için vakit seyahatine buradan yeniden başlayabilirsiniz.
Bitirirken…
Sizce 2021 yılına bu kadar hayli benzeyen öteki bir sene var mı? Sizler de 1929 yılının bir kopyasını yaşadığımızı düşünüyor musunuz? Şayet yeni bir vakit seyahati planlıyor olsaydık hangi seneye gitmek isterdiniz? Bu ve öteki tüm fikirlerinizi yorumlarda belirtebilirsiniz.
Kaynak: Vakit yolcuğumuzdaki tüm gazete haberleri Akşam ve Cumhuriyet Gazeteleri’ne ilişkin olmakla bir arada; Gaste Arşivi aracılığıyla temin edilmiştir.
Vakit seyahatimizde niye 1929 yılını seçtiğimizi bilhassa de ikinci rotamızda daha düzgün anladığınızı düşünüyoruz. Şayet bir daha de hala niye 1929 yılı olduğu konusunda aklınızda soru işaretleri var ise ya da fikrinizin gerçek olup olmadığından emin değilseniz; seyahatimizin sonundaki açıklamaları okuyabilirsiniz. Artık hazırsanız, lütfen kemerlerinizi bağlayınız. Seyahatimizin final kısmı başlıyor…
Seyahatin birinci 2 kısmına aşağıdan ulaşabilirsiniz:
Finali ve son kısma Eylül 1929’dan başlıyoruz:
2 Eylül: Tek rahatsız olduğunuz nokta, kedileri yersek farelerin çoğalması mı Celal Muhtar Beyefendi?
Soldaki haberde, bayanların son vakit içinderda çoğunlukla çorap kullandığı ve çorap için gereğinden çok para harcadıkları anlatılıyor. Sağdaki haberde ise hatırlarsanız evvelki vakit seyahatimizde kedi eti yemek konusu gündeme gelmişti. Tartışma kaldığı yerden devam ediyor. Celal Muhtar Beyefendi, “kedi etini yeriz sorun yok lakin bu biçimde da fareler çoğalır, kediye oranla eşek eti daha âlâ bir tercihtir” diyor.
3 Eylül: Türkiye’nin birinci tescilli hoşu belirli oldu: Feriha Tevfik
Soldaki haberde İzmir’de mevsimlik personel olarak çalışanların memurlardan daha âlâ kazandığı hakkında bir haber hazırlanmış. Hatta bir mevsimlik emekçi; “3 ay çalışıp 9 ay yatıyoruz, memurluktan iyidir” diyor. Öbür haberde ise birinci seyahatimizde başlayan hoşluk yarışının kararı ilan ediliyor.
6 – 7 Eylül: Yüzün hoş olacağına bahtın hoş olsun diye boşuna dememişler
Solda, fırınlara yapılan bir teftişte elde edilen bilgiler paylaşılıyor. Bilgilere bakılırsa birçok ekmek hijyenden uzak ve içerisinde hileli katkı hususları var. Öbür haberde ise yakışıksız bayanların, hoş bayanlardan daha düzgün para kazandığı anlatılmakta (çirkin ya da hoş bayan yorumu bizlere ilişkin değildir, bizler yeryüzünde berbat bir şey olmadığını yalnızca gözlerimizin birtakım şeylere BERBAT baktığını düşünüyoruz).
7 – 10 Eylül: Bayanlara laf atanlar tutuklanacak!
Soldaki haberde Türkiye Hoşları ile Dünya Hoşları içinde karşılaştırma yapılıyor. Sağdaki haberde ise son vakit içinderda artan bayanlara kelamlı taciz olayları hakkında alınan resmi karar aktarılmış.
11 – 14 Eylül: Sahi, paramızın değeri niye daima düşüyor?
Soldaki haberde Ticaret Odası’nın hazırladığı bir rapora nazaran Türk Lirası’nın niye daima paha kaybettiği hakkında bir açıklama paylaşılmış. Ticaret Odası’na nazaran esas iki sebep; bankaların uyguladığı kimi siyasetler ve devletin ithal eser oranı. Sağdaki haberde ise; Amerika’da düzenlenen “en hoş bacak” yarışını kazanan hanımefendiyi görüyorsunuz.
16 – 18 Eylül: 1929 yılında nitekim tombul olmak varmış…
Soldaki haberde Türkiye’nin nüfus mübadelesi (değişimi)’nden beklentisi aktarılırken; sağda ise bir kere daha tombul insan olmanın değeri ve hoşluğundan bahsediliyor. Habere nazaran bir adam, tombul olmasından ötürü kendisine saplanan 7 cm’lik bıçağı hissetmemiş bile.
21 – 28 Eylül: Ticaret Odası’nın data aldığı dükkanlar nerede, halk bilmiyor
Soldaki haberde; dayısı vefat etmiş bir hanımefendiyi görmektesiniz. Habere nazaran; hanımefendinin dayısı hayli zengindir ve ölmedilk evvel dayısı bir vasiyetname bırakır. Vasiyete bakılırsa dayısının tüm serveti hanımefendiye kalacaktır. Natürel evlenmediği sürece… Sağdaki haberde ise bir daha Ticaret Odası’nın bir açıklaması var. Bu kere besin mamüllerinin fiyatlarının fazlaca uygun olduğunu açıklamışlar. Enflasyon hesaplama yolu günümüzden hayli da farklı değil güya.
28 – 30 Eylül: Taksiciler kısa ara yolcusu kabul etmiyor
Soldaki haberde kısa uzaklık diye yolcu olmayan taksicilerin cezalandırılacağı anlatılırken; sağda ise layığıyla tamamlanmış birinci Türk sinemasından (Ankara Postası) bahsediliyor.
Ekim 1929
1 Ekim: Erkekler, kendinizi kollayınız!
Soldaki haberde, dünyada o devirde arkası arkasına bayan haklarını koruyan hatta bayana verilen bedelden rahatsız olan erkekler Viyana’da bir kongre düzenledi Bu kongre için basılan davetlerde de özetlemek gerekirse “kadınlardan sakın ve tehlikede olan haklarınızı koruyun” iletisi verildi. Öbür haberde ise İspanyol bir genç, cafede otururken arkadaşlarına bir kelam verir. Der ki; “piyango bana çıksın, her dileğinizi yerine getireceğim”. Günün sonunda piyango gence çıkar ve arkadaşlarının değerli dileklerini yerine getirmekten kendisine üç kuruş para kalır.
2 – 7 Ekim: Henry Ford, bayanlar hakkında öngörüde bulunmuş ancak…
Soldaki haberde anlatılan olay özetlemek gerekirse şudur: Bir bayan, görkemli bir baloya pahalı küpelerini takarak masraf. Baloda tüm gözler küpelerinden ötürü üzerindedir. Balodan daha sonra bayan küpelerinin pahasını öğrenmek için bir kuyumcuya masraf ve küpelerin kıymeti beklediğinden çok çıkar. Meskene geldiğinde eşiyle durumu paylaşınca, eşi küpelerini alır ve kasaya koyar. Bayan da küpeleri takmak istediğini söyler. Eşi “istersen sana küpelerin kıymetinde çek yazayım, çekleri tak, küpeleri kaybetmeni göze alamam” der. Öbür haberde ise, hepimizin tanıdığı Henry Ford, “kadınlar iş ömrüne ayak uyduramaz, birkaç seneye konutlarına geri dönerler, merak etmeyin” halinde bir açıklama yapıyor.
7 – 15 Ekim: İngiliz Lirası yükseliyor lakin memurun maaşı yükselmiyor, memur ne yapsın?
Soldaki haberde Amerikalı yeni evli bir çiftin, boşanmak için mahkemeye sunduğu münasebet anlatılıyor. Habere bakılırsa; erkek, her akşam işten konuta geldiğinde eşini yanağından öper ve “şekerim” diyerek boynuna sarılır. Bayan, şeker sevmemektedir ve eşine “bana şekerim deme” diyerek ikazda bulunmuştur. Adam ise bayanın bu ikazına karşın “şekerim” demeye devam etmiştir hatta gün ortasında bile “şekerim” diyerek seslenmektedir. En sonunda canına tak eden bayan, boşanmak için dava açar. Mahkeme çabucak hemen başlamadı. Şayet sonuçlanırsa sizlerle paylaşacağız. Sağdaki haberde ise, “İngiliz Lirası yükselince her şeyin zamlandığı ancak halkın maaşlarının tıpkı olduğu” hatırlatılıyor.
9 – 10 Ekim: Kedi – eşek eti üzücü fikirler değildi; vergi indirimi de nereden çıktı?
Soldaki haberde, gelen artırımlardan daha sonra süt mamüllerine karıştırılan su ölçüsünün artık fazla olduğu ve üreticileri insafa davet edildiğini görüyoruz. Sağdaki haberde ise; kedi eti ve eşek eti tekliflerinden daha sonra nihayet mantıklı bir teklif geldi. Et meblağlarının düşmesi için kasaplarda vazifeli memurların sayısı düşürülecek ve etlerden alınan vergilerde de önemli bir düşüş yapılacak.
17 – 19 Ekim: Erkekler ikram alsa da almasa da yaranamıyor
Soldaki haberde Fransız çiftin boşanmak için açtığı davada mahkemeye sunulan münasebet oldukça gündem olmuştur. Habere göre; beyefendi bir tüccardır ve elindeki malları satmak için Fransa’nın her kentini gezmektedir. Her gittiği kentten de eşine, gittiği kente özel bir armağan getirir ancak bayan armağanları beğenmez ve adama der ki “sen bana armağan getirme, parasını ver, ben beğendiğimi alırım”. Adam bu laflara pek kırılır ancak tekrar armağan getirmeyeceğine dair de kelam verir. bir daha bir gün mallarını satmak için bir kente sarfiyat ve dayanamayıp o kente özel armağanlar alır ancak eşine yemin ettiği için armağanları eşine veremez. Eşine vermek yerine de eşinin okul arkadaşına armağan eder. Bu durumu öğrenen bayan, huduttan küplere biner ve boşanma davası açar. Mahkeme, çifti bu sebepten boşayamayacağını ve çiftin barışması gerektiğine karar vermiştir. Öbür haberde ise, hayat sigortası başlatan şahısların mevti ile meşgul olan bir memurun kıssası anlatılıyor.
21 Ekim: İngiliz Lirası yükselmeye devam ediyor
Soldaki haberde Amerika’da gerçekleştirilen en süratli duş müsabakasından bahsediliyor. Sağdaki haberde ise bir sefer daha “İngiliz Lirası’nın yükselmesinden ötürü fiyatlara artırım geldiğini fakat maaşların sabit olduğu” hatırlatılıyor.
22 Ekim: Tasarruf, tasarruf ve tasarruf…
26 – 29 Ekim: Lütfen terbiyesizlik yapmayınız!
Soldaki haberde; konutlardan dışarıya çöp atmanın ne kadar makus bir şey olduğu açık bir biçimde söz edilmiş. İnsan, “keşke bu biçimde ikazlar artık de olsa” demeden edemiyor. Soldaki haberde ise, bayanların saç bakımı için geliştirilen yeni aygıtlardan bahsediliyor.
Kasım 1929
1 – 7 Kasım: Ortada hiç bir sebep yokken, makarna fiyatları 8 kuruş birden fırladı!
Soldaki haberde Amerika’da polisler için icat edilen ve günümüzde de kullanılan çelik yelekler hakkında bilgi veriliyor. Sağdaki haberde ise, hiç bir münasebet olmaksızın makarna fiyatlarına yapılan artırımın öne sürülen sebebi araştırılıyor.
8 Kasım: Buğday fiyatı düşmesine karşın, ekmek meblağları niye düşmüyor?
Soldaki haberde, köpeklerin birçok hırsızlık olaylarını engellediği ve bu yüzden bekçi köpeklerine ağır talep olduğu anlatılıyor. Sağda ise, buğday meblağlarının düşmesine karşın ekmek fiyatlarının hala artırımlı olması tartışılıyor.
12 – 13 Kasım: Yeni Meclis binasının inşası birinci defa lisana geliyor
Soldaki haberde Avrupa’da bayan güreşinin ilgi gördüğü anlatılırken; sağda ise yeni Meclis binasının nerede yapılabileceği varsayımları konuşuluyor.
14 – 15 Kasım: Kahrolsun otlakçılık!
Soldaki haberde, “lokantada arkadaşınızla birlikte otursanız bile yalnızca kendi hesabınızı ödeyin, bu sayede büteçnizi denetim edebilirsiniz” bildirisi verilirken; sağdaki haber ise bir çok değişiktir. Habere göre; Amerikalı genç bayan bir trafik kazası geçirmiş ve burnu kırılmıştır. Estetlk ameliyat kararında genç bayanın burnu, eski burnundan farklı bir hale gelmiş, toplum nezdinde daha güzel bir burna kavuşmuştur lakin ortada bir sorun vardır. Genç hanımın eşi, ben seni eski burnunla sevdim, bu burnunla değil diyerek eşine kanılarını aktarır. Bayan da, eşinin söylemiş olduklerini haklı bularak doktora sarfiyat ve burnunu eski haline getirmesini yoksa kendisine tazminat davası açacağını söyler. Olay, mahkeme nezdinde takip edilmektedir. Genç bayan, ikinci ameliyat için de ameliyat fiyatı ödeyecektir lakin şayet birinci halindeki burnuna kavuşmazsa bu sefer tazminat yolu açılabilir.
17 Kasım: Yapacağını değil, yaptığını söyleyen vali
Soldaki haberde, 50 bin dolar masraf ederek özel bir uçakla havada doğum yapan hanımın öyküsü anlatılıyor. Sağda ise Kastamonu Valisi’nden “Yapacağını değil, yaptığını anlatan vali” olarak bahsediliyor. O denli ki halk, daima vaatlerde bulunan valilerden sıkılmış üzere duruyor.
20 Kasım: bir daha, yeni, bir daha diş macunları…
Soldaki haberde bir daha diş macunu reklamlarının arttığını görmekteyiz. Sağda ise; definelerin yerlerini bulduğu argüman edilen bir hanımın kıssası anlatılıyor.
25 – 26 Kasım: Borsada kaybedenler intiharı tercih ediyorlar
Soldaki haberde Amerika’da borsa üzerinden yüklü meblağlarda para kaybeden şahısların buhrana girdiği ve intihar ettiği anlatılıyor. Sağda ise; İngiliz Lirası’nın yükselmeye devam edeceği anlatılıyor.
26 – 27 Kasım: İngiliz Lirası yükselmeye devam ediyor
28 – 29 Kasım: Hoşluk müsabakasına katılmak ve ulusal görev?
Soldaki haberde, havada yakıt ikmali yaparak 20 gün aralıksız uçan uçaktan bahsediliyor. Sağda ise, hoşluk yarışına katılmanın ulusal bir misyon olduğu anlatılmış.
Aralık 1929
9 Aralık: Türk Lirası’nın kıymetini yükseltmek için Yerli Malı Kanunu çıkarıldı
Soldaki haberde; Türk Lirası’nın kıymetinin yükselebilmesi için yerli malı mamüllerin tercih edilmesi teşvik ediliyor. Sağda ise, çiğ çiğ balık ve et yiyen adamın haberi anlatılıyor.
9 – 12 Aralık: Hanımlar, “bize niye esmer beyefendi mi sarışın beyefendi mi seversiniz diye sormuyorsunuz” diyorlar
Soldaki haber gereğince açık. Sağda ise düzmece bilet basım haberi var.
23 Aralık: Gaye tez olsun
Soldaki haberde, Amerika’da son günlerde moda olan bir bahis tipinden bahsediliyor. Habere bakılırsa Amerikalılar, bir gün öncedenden yarının hava durumu üzerine önemli meblağlarla teze giriyorlar. Sağdaki haberde ise; tavuklar garip davranınca evvela cinler tarafınca çarpıldığı düşünülmüş sonrasındasında ise içki içtikleri için sarhoş olduğu ortaya çıkmış.
23 Aralık: Bayanların seçme ve seçilme hakkı üzerine bir gelişme!
23 – 29 Aralık: Ah Hakim Beyefendi, bu söylenecek laf mı yani…
Soldaki haberde anlatılan olayın özetle şudur: Amerikalı bir terzi, diktiği yeni dizaynları birinci olarak eşine giydirir ve eşinin heybetli yerlere kendi dizaynları ile gitmesini ister ancak bayan artık daima yeni elbiseler giymekten sıkılmıştır. Bayan en sonunda eşinden ayrılmak üzere boşanma davası açar ve mahkemede de fikirlerini açıklar. Hakim, bayana hak verir ve çifti boşar lakin mahkeme devam ederken bayana “keşke benim eşim de sizin üzere olsa, benim eşim benden daima yeni elbiseler ister” der ve bu kelam eşinin kulağına kadar sarfiyat. Hakimin eşi, bu durumu münasebet göstererek eşine boşanma davası açar ve boşanır. Öteki haberde ise Manş Tüneli’nden bahsediliyor.
29 Aralık: Çay yoksa ıhlamur için!
Soldaki haberde, İrlandalıların yarışlardan evvel atları okutup üflettiği anlatılıyor. Sağda ise; çaylarda çoğunlukla hile çıkmasından ötürü devletin artık “çay yerine ıhlamur için” tavsiyesi anlatılıyor.
29 Aralık: Hakikat kelama ne denir
31 Aralık: Yerli malını teşvik eden bir ihtar…
niye 1929
Vakit seyahatimizde 1929 yılını seçmemizin birden çok niçini vardı. Sizlerin de dikkatini çektiği üzere bu sebepleri sıralamamızı isterseniz; tıpkı 2021 yılında olduğu üzere 1929 yılında da daima döviz kurlarının yükselmiş olması, dövizin yükselmesiyle besin mamüllerine gelen artırımlar, döviz orta ara düşse bile geri çekilmeyen artırımlar, buğday yok diye ekmeğe gelen abartı artırımlar ve buğday temin edilince geri çekilmeyen artırımlar, halk bu artırımlara dayanamazken “hayat değerli değildir” diyen devlet vazifelileri, kısa aralık diye yolcu almayan taksiciler, et değerli diye eşek ve kedi etinin önerilmesi, bayanların toplumsal hayata ahenk sürecinde yaşadığı zorluklar, reklam oyunları…
Sizce de 1929 yılı ziyadesiyle 2021 yılına benzemiyor mu? Ya da öteki bir deyişle esasen hepimiz 2021 yılında ülkecek 1929 yılına gitmemiş miyiz? Bizler bu 3 kısımlık içerik dizisiyle sizlere yalnızca 1929 yılını hatırlatmış olduk. olağan olarak vakit seyahatimizde sizlere tuhaf gördüğümüz günümüzle alakasız kimi haberleri de göstermek istedik lakin genel olarak 2021 yılından fazlaca da uzağa gidemedik aslında. Şayet isterseniz farketmediğiniz ayrıntılar için vakit seyahatine buradan yeniden başlayabilirsiniz.
Bitirirken…
Sizce 2021 yılına bu kadar hayli benzeyen öteki bir sene var mı? Sizler de 1929 yılının bir kopyasını yaşadığımızı düşünüyor musunuz? Şayet yeni bir vakit seyahati planlıyor olsaydık hangi seneye gitmek isterdiniz? Bu ve öteki tüm fikirlerinizi yorumlarda belirtebilirsiniz.
Kaynak: Vakit yolcuğumuzdaki tüm gazete haberleri Akşam ve Cumhuriyet Gazeteleri’ne ilişkin olmakla bir arada; Gaste Arşivi aracılığıyla temin edilmiştir.