arkamikontrolet
New member
İnsanlık var olduğu birinci günden beri ortasında yaşadığı dünyayı anlamaya çalışmış ve bunun için de ideolojiyi ortaya çıkarmıştır. İdeoloji, sayısız alt kola ayrılan son derece geniş bir alan. Lakin varlık ideolojisi başka ismiyle ontoloji, Yunan filozof Aristoteles’in de dediği üzere birinci ideoloji olarak kabul edilir zira ontolojinin incelediği alan aslında her şeyin temeli olduğu düşünülen varlık teriminin ta kendisidir.
Varlık var mıdır üzere sıkıntı bir soruyla incelemelerine başlayan ontoloji, çabucak sonrasında varlık teriminin ne olduğu üzerinden bir epeyce farklı soru sorar. Aristoteles ile başlasa da birinci tarifi 17. yüzyılda yapılmıştır. bir süre unutulduktan daha sonra daha sonraki senelerda bir daha canlandırılmış ve üzerine sayısız fikir üretilmiştir. Gelin her insanın anlayacağı biçimde ontoloji nedir, neyi inceler gibi merak edilen soruları tüm bilgileriyla inceleyelim.
İçindekiler
Ontoloji nedir?
Ontoloji neyi inceler?
Ontoloji hangi soruları sorar? Ontolojik sorular:
Ontolojinin varlığa yaklaşımları
Ontolojinin sorularına cevap vererek kurulan akımlar
Ontolojinin ‘Varlık nedir?’ sorusuna verilen yanıtlar
Varlık oluştur:
Varlık ideadır
Varlık maddedir
Varlık hem idea birebir vakitte maddedir
Varlık fenomendir:
özetlemek gerekirse ontoloji tarihi
Ontolojik sorular soran ve incelemeler yapan filozoflar:
Temelden başlayalım, ontoloji nedir?
Varlıkbilim ve varlık ideolojisi olarak da isimlendirilen ontoloji, varlık kavramını inceleyen ve onun hakkında sorular soran bir felsefi disiplin olarak tanımlanabilir. Varlık, varoluş, varlığın varlığı, varlığın yokluğu üzere kavramlar, bu disiplinin temel tartışma hususlarını oluşturur. Milattan evvel 384 – 322 yılları içinde yaşadığı kestirim edilen Antik Yunan filozofu Aristoteles, ontoloji için birinci ideoloji tarifini kullanmıştır.
Aristoteles’in bir varlık bilimi olarak da tanımladığı ontoloji, varlık kategorizasyonu üzerine incelemeler yapar. Bilim ve ideoloji pencerelerinden bakarak varlık kavramı üzerine sorular sorar. Varlığın vakit ile var olduğu üzere teoriler üzerinden bahsin metafizikten ayrılmasını açıklar. Yani varlık teriminin farklı açılardan incelendiği ve tam olarak ne olduğunun incelenmesi için sorular sorulan bir disiplindir.
Ontoloji hangi soruları sorar? Ontolojik sorular:
Ontoloji disiplini varlığa bilimsel ve felsefi olmak üzere iki açıdan yaklaşır. Bilime nazaran varlık olgusaldır ve bunlar incelenir. Aslında bilimin varlık var mıdır sorusu ile ilgisi yoktur zira bir ön kabul olarak varlık vardır. İdeolojiden farklı olarak bilim, varlığı bir bütün olarak değil kesim modül inceler.
Felsefenin varlığa yaklaşımı ise hayli farklıdır. Zira varlık var mıdır sorusunun yanı sıra var ise da bilinebilir mi gibi sorular sorar. Bilim üzere bu soruları çözmek için bir metot izlemez ve düşünme yoluyla karşılık arar. İdeoloji için varlık bir bütündür ve kozmosu manaya uğraşı ile ortaya çıkmıştır.
Ontolojinin sorularına cevap vererek kurulan akımlar:
Ontolojinin birinci ve en temel sorusu varlık var mıdır formundadır ve varlık teriminin incelenmesini sağlar. normal olarak varlık felsefecileri bu soruya net bir cevap vermezler ama bu soruya karşılık vererek kurulan felsefi akımlar vardır.
19. yüzyılda ortaya çıkan ve Rusya’da gelişen nihilizm akımına bakılırsa varlık yoktur. Birebir biçimde Antik Çin devrinde ortaya çıkan taoizm akımı da varlığın aslında yok olduğunu söyler. Realizm yani gerçekçilik ise varlık vardır ön kabulu ile onun akıl haricinde bağımsız bir yapı olduğunu savunur. şüphesiz bu akımlar da vakit ortasında bir hayli alt akım ve disipline bölünmüşlerdir.
Ontolojinin ‘Varlık nedir?’ sorusuna verilen cevaplar:
Varlığın bir oluş olduğunu söyleyen birinci kişi Antik Yunan filozofu Heraklitos’tur ve bunu ‘Aynı derede iki defa yıkanılmaz.’ örneği ile açıklamıştır. Varlığın bir oluş olması demek, daima değişmesi ve hiç bir şeyin eskisi üzere kalmadığı manasına gelir.
Varlık ideadır:
Varlığın bir idea olduğunu söyleyen söyleyenler Sokrates, Platon, Aristoteles ve Hegel’dir. Bu kanıyı savunan idealizm ve düalizm akımları vardır. Varlığın bir idea olması demek, onun bir fikir olduğu yani zihinden bağımsız bir dünyanın olmadığı manasına gelir.
Varlık husustur:
Varlığın bir unsur olduğunu söyleyen bireyler Demokritos, Hobbes, Karl Marx ve La Mattire’dir. Bu kanıyı savunan materyalizm akımı vardır. Varlığın bir unsur olması demek, asıl gerçeğin fizikî husus olması ve şuurun bile husus etkileşimleri kararı ortaya çıkması manasına gelir.
Varlık hem idea tıpkı vakitte husustur:
Varlığın hem idea tıpkı vakitte unsur olduğunu söyleyen kişi Descartes’tir. Buna göre akıl düşünür, unsur ise yer kaplar. Descartes’in başka tüm fikirleri bu niyet üzerine temellendirilmiştir. Bunu savunan şahıslar kartezyen olarak isimlendirilir.
Varlık fenomendir:
Varlığın bir fenomen olduğunu söyleyen kişi 1859 – 1938 yılları içinde hayatış ve fenomenoloji okulunun kurucusu Alman filozof Edmund Husserl’dir. Varlığın bir fenomen olması demek sadece bir görüngü yani gözlenebilen ve duyularla algılanabilen bir şey olması manasına gelir.
Ontoloji birinci defa Aristoteles tarafınca ortaya atılsa bile felsefi olarak tanımlanması ve isimlendirilmesi 1606 yılında Alman filozof Jacob Lorhardus tarafınca gerçekleştirilmiştir. Bu görüş 18. yüzyılda David Hume ve Immanuel Kant tarafınca sert bir biçimde eleştirilmiştir.
Christian Wolff tarafınca genel bir metafizik konusu olarak görülen ontoloji, Edmund Husserl tarafınca bir fenomen olarak değerlendirilmiştir. bir süre pek incelenmeyen ontoloji, 1908 – 2000 yılları içinde hayatış Amerikalı filozof Willard Van Orman Quine tarafınca felsefi disiplin statüsüne getirilmiştir.
Ontolojik sorular soran ve incelemeler yapan filozoflar:
Varlık var mıdır üzere sıkıntı bir soruyla incelemelerine başlayan ontoloji, çabucak sonrasında varlık teriminin ne olduğu üzerinden bir epeyce farklı soru sorar. Aristoteles ile başlasa da birinci tarifi 17. yüzyılda yapılmıştır. bir süre unutulduktan daha sonra daha sonraki senelerda bir daha canlandırılmış ve üzerine sayısız fikir üretilmiştir. Gelin her insanın anlayacağı biçimde ontoloji nedir, neyi inceler gibi merak edilen soruları tüm bilgileriyla inceleyelim.
İçindekiler
Ontoloji nedir?
Ontoloji neyi inceler?
Ontoloji hangi soruları sorar? Ontolojik sorular:
Ontolojinin varlığa yaklaşımları
Ontolojinin sorularına cevap vererek kurulan akımlar
Ontolojinin ‘Varlık nedir?’ sorusuna verilen yanıtlar
Varlık oluştur:
Varlık ideadır
Varlık maddedir
Varlık hem idea birebir vakitte maddedir
Varlık fenomendir:
özetlemek gerekirse ontoloji tarihi
Ontolojik sorular soran ve incelemeler yapan filozoflar:
Temelden başlayalım, ontoloji nedir?
Varlıkbilim ve varlık ideolojisi olarak da isimlendirilen ontoloji, varlık kavramını inceleyen ve onun hakkında sorular soran bir felsefi disiplin olarak tanımlanabilir. Varlık, varoluş, varlığın varlığı, varlığın yokluğu üzere kavramlar, bu disiplinin temel tartışma hususlarını oluşturur. Milattan evvel 384 – 322 yılları içinde yaşadığı kestirim edilen Antik Yunan filozofu Aristoteles, ontoloji için birinci ideoloji tarifini kullanmıştır.
- Aristoteles
Aristoteles’in bir varlık bilimi olarak da tanımladığı ontoloji, varlık kategorizasyonu üzerine incelemeler yapar. Bilim ve ideoloji pencerelerinden bakarak varlık kavramı üzerine sorular sorar. Varlığın vakit ile var olduğu üzere teoriler üzerinden bahsin metafizikten ayrılmasını açıklar. Yani varlık teriminin farklı açılardan incelendiği ve tam olarak ne olduğunun incelenmesi için sorular sorulan bir disiplindir.
Ontoloji hangi soruları sorar? Ontolojik sorular:
- Varlık nedir?
- Bir obje ne vakit yok olur ya da ne vakit değişir?
- Varoluş nedir?
- Varoluş bir özellik midir?
- Fiziksel objeler nedir?
- Doğru nedir?
- Fiziksel bir objenin varlığını kanıtlamak mümkün mü?
- Bilgi kuramı nedir?
- Nesneler içinde nasıl bir bağ vardır?
- Edmund Husserl
Ontoloji disiplini varlığa bilimsel ve felsefi olmak üzere iki açıdan yaklaşır. Bilime nazaran varlık olgusaldır ve bunlar incelenir. Aslında bilimin varlık var mıdır sorusu ile ilgisi yoktur zira bir ön kabul olarak varlık vardır. İdeolojiden farklı olarak bilim, varlığı bir bütün olarak değil kesim modül inceler.
Felsefenin varlığa yaklaşımı ise hayli farklıdır. Zira varlık var mıdır sorusunun yanı sıra var ise da bilinebilir mi gibi sorular sorar. Bilim üzere bu soruları çözmek için bir metot izlemez ve düşünme yoluyla karşılık arar. İdeoloji için varlık bir bütündür ve kozmosu manaya uğraşı ile ortaya çıkmıştır.
Ontolojinin sorularına cevap vererek kurulan akımlar:
Ontolojinin birinci ve en temel sorusu varlık var mıdır formundadır ve varlık teriminin incelenmesini sağlar. normal olarak varlık felsefecileri bu soruya net bir cevap vermezler ama bu soruya karşılık vererek kurulan felsefi akımlar vardır.
19. yüzyılda ortaya çıkan ve Rusya’da gelişen nihilizm akımına bakılırsa varlık yoktur. Birebir biçimde Antik Çin devrinde ortaya çıkan taoizm akımı da varlığın aslında yok olduğunu söyler. Realizm yani gerçekçilik ise varlık vardır ön kabulu ile onun akıl haricinde bağımsız bir yapı olduğunu savunur. şüphesiz bu akımlar da vakit ortasında bir hayli alt akım ve disipline bölünmüşlerdir.
Ontolojinin ‘Varlık nedir?’ sorusuna verilen cevaplar:
- Karl Marx
Varlığın bir oluş olduğunu söyleyen birinci kişi Antik Yunan filozofu Heraklitos’tur ve bunu ‘Aynı derede iki defa yıkanılmaz.’ örneği ile açıklamıştır. Varlığın bir oluş olması demek, daima değişmesi ve hiç bir şeyin eskisi üzere kalmadığı manasına gelir.
Varlık ideadır:
Varlığın bir idea olduğunu söyleyen söyleyenler Sokrates, Platon, Aristoteles ve Hegel’dir. Bu kanıyı savunan idealizm ve düalizm akımları vardır. Varlığın bir idea olması demek, onun bir fikir olduğu yani zihinden bağımsız bir dünyanın olmadığı manasına gelir.
Varlık husustur:
Varlığın bir unsur olduğunu söyleyen bireyler Demokritos, Hobbes, Karl Marx ve La Mattire’dir. Bu kanıyı savunan materyalizm akımı vardır. Varlığın bir unsur olması demek, asıl gerçeğin fizikî husus olması ve şuurun bile husus etkileşimleri kararı ortaya çıkması manasına gelir.
Varlık hem idea tıpkı vakitte husustur:
Varlığın hem idea tıpkı vakitte unsur olduğunu söyleyen kişi Descartes’tir. Buna göre akıl düşünür, unsur ise yer kaplar. Descartes’in başka tüm fikirleri bu niyet üzerine temellendirilmiştir. Bunu savunan şahıslar kartezyen olarak isimlendirilir.
Varlık fenomendir:
Varlığın bir fenomen olduğunu söyleyen kişi 1859 – 1938 yılları içinde hayatış ve fenomenoloji okulunun kurucusu Alman filozof Edmund Husserl’dir. Varlığın bir fenomen olması demek sadece bir görüngü yani gözlenebilen ve duyularla algılanabilen bir şey olması manasına gelir.
- Willard Van Orman Quine
Ontoloji birinci defa Aristoteles tarafınca ortaya atılsa bile felsefi olarak tanımlanması ve isimlendirilmesi 1606 yılında Alman filozof Jacob Lorhardus tarafınca gerçekleştirilmiştir. Bu görüş 18. yüzyılda David Hume ve Immanuel Kant tarafınca sert bir biçimde eleştirilmiştir.
Christian Wolff tarafınca genel bir metafizik konusu olarak görülen ontoloji, Edmund Husserl tarafınca bir fenomen olarak değerlendirilmiştir. bir süre pek incelenmeyen ontoloji, 1908 – 2000 yılları içinde hayatış Amerikalı filozof Willard Van Orman Quine tarafınca felsefi disiplin statüsüne getirilmiştir.
Ontolojik sorular soran ve incelemeler yapan filozoflar:
- Aristoteles
- David Malet Armstrong
- Kindî
- Birûni
- Alain Badiou
- Gustav Bergmann
- Patricia Churchland
- Paul Churchland
- Gilles Deleuze
- René Descartes
- Jean Gebser
- Georg Wilhelm Friedrich Hegel
- Martin Heidegger
- Heraklitos
- Edmund Husserl
- Roman Ingarden
- Saul Kripke
- Gottfried Leibniz
- Friedrich Nietzsche
- William of Ockham
- Parmenides
- Platon
- Plotinus
- Hilary Putnam
- W. V. Quine
- Bertrand Russell
- Gilbert Ryle
- Jean-Paul Sartre
- Barry Smith
- Baruch Spinoza
- P. F. Strawson
- Pierre Teilhard de Chardin
- Ludwig Wittgenstein
- Emmanuel Levinas
- Rene Descartes