Damarın iltihabi hastalığıdır. Otoimmün niçinlere bağlı olarak organ ve dokuların beslenmesi ve işlevlerini yapabilmesi için gerekli olan sirkülasyonun sağlanmasında nazaranvli olan damarlarda gelişen iltihaplanma ile bu dokularda hasarın meydana gelmesidir. Vaskülitler kimi vakit tek bir organ yahut dokuda hudutlu kalabilirler, mesela deride sonlu lökositoklastik vaskülitler üzere. Ya da yaygın olarak hem atar, hem toplar damarların hem büyük çaplı hem kapiller düzeydekilerinin etkilenmesi ile bir fazlaca organda yetmezlik yaparak hayati tehdit edebilirler mesela: Wegener granülomatozu, Churge-Strauss vasküliti, Poliarteritis Nodoza, Takayasu’ vasküliti üzere.
Çok çeşitli bulgular verebilirler: el ve ayaklarda uyuşma, deride döküntü, nefes darlığı, öksürük, idrarla yahut gaytayla kanama, beğenilen kızarıklık, ani görme kaybı, ani felç, ödem.. üzere
Vaskülit yol açar?
Vaskülit gelişmeninde genetik faktörlerin epey değerli olduğu bilinmektedir. Lakin yatkın olan genlerin birden hastalık gelişmesine denen olacak proteinleri üretmeye başlamaları epigenetik faktörler dediğimiz çevresel faktörler, sigara, Hepatit B ve C virüs enfeksiyonu üzere faktörlere bağlıdır. bu biçimdea kadar faaliyet göstermeyen gen bölgesi epigenetik faktörle tetiklenerek çalışmaya başlar ve ürettiği protein yapılar bağışıklık sistemimiz tarafınca yabancı olarak algılandığı için ortadan kaldırılmaya çalışılır ve bu da inflamasyonun başlamasına ve iltihabın gelişmesine yol açar.
Vaskülit kimlerde görülür?
Her cinsiyette her yaş gurubunda görülebilir. Kimi tipleri muhakkak yaşlarda yahut cinsiyette daha fazla görülebilir. Örneğin Kawasaki Hastalığı’nın çocukluk yaş gurubunda daha fazla görülmesi, Temporal arteritin ise daha ileri yaş gurubunda görülmesi üzere.
Vaskülit teşhisi nasıl yapılır?
Güzel bir hikaye alma ve muayene temel teşhis prosedürüdür. Bunu destekleyecek kan analizleri , ileri görüntüleme tetkikleri ve doku biyopsisi gerekebilir. Bu analizler hem vasküliti sınıflandırmak birebir vakitte etkilediği organ ve sistemleri belirlemek için gereklidir. Tedavimiz bu bilgilere göre şekillenecektir.
Vaskülit sınıflandırması genelde etkilenen damar büyüklüğüne göre yapılır. Büyük damar vaskülitleri: temporal arterit ve Takayasu, orta damar vaskülitleri: poliarteritis nodoza, Kawasaki hastalığı, küçük damar vaskülitleri: ANCA bağlı vaskülitler (Wegener Granülamatozu, Churge Strauss Sendromu, mkroskopikpolianjiit gibi), başka romatizmal hastalıklar ve kansere sekonder gelişen vaskülitler, tüm damar tiplerini tutan vaskülitler: Behçet hastalığı, tek organ bölgesinde kalan vaskülitler: izole santral hudut sistemi vasküliti…gibi.
Vaskülitler nasıl tedavi edilir?
Vaskülit tanısı konur konmaz birinci verilecek casus kortizon preparatlarıdır. Hastalığın ilerlemesi ve organ-doku hasarı gelişmesini en süratli engelleyecek ilaçlardır. Vaskülit tiplendirmesi yapıldıktan ve etkilenen organ-doku dağılımı belirlendikten daha sonra DMARD dediğimiz uzun tesirli casuslardan biri yahut birkaçı seçilebilir. Cerrahi müdahale az da olsa birtakım vaskülit gelişen olgularda gerekebilir.
Vaskülit başlığı altındaki hastalıkların tesir edebileceği organ sistem tutulumları fazlaca geniş olduğu için hastaların yakından takip edilmeleri, ilaçları nizamlı kullanmaları, doktora müracaattan ilaç dozu azaltmamaları yahut tümden ilaçları kesmemeleri epeyce değerlidir. Sağlıklı yaşamaları için gerekli olan ve önerilen tüm ömür değişikliklerini yerine getirmeleri fazlaca değerlidir.
Çok çeşitli bulgular verebilirler: el ve ayaklarda uyuşma, deride döküntü, nefes darlığı, öksürük, idrarla yahut gaytayla kanama, beğenilen kızarıklık, ani görme kaybı, ani felç, ödem.. üzere
Vaskülit yol açar?
Vaskülit gelişmeninde genetik faktörlerin epey değerli olduğu bilinmektedir. Lakin yatkın olan genlerin birden hastalık gelişmesine denen olacak proteinleri üretmeye başlamaları epigenetik faktörler dediğimiz çevresel faktörler, sigara, Hepatit B ve C virüs enfeksiyonu üzere faktörlere bağlıdır. bu biçimdea kadar faaliyet göstermeyen gen bölgesi epigenetik faktörle tetiklenerek çalışmaya başlar ve ürettiği protein yapılar bağışıklık sistemimiz tarafınca yabancı olarak algılandığı için ortadan kaldırılmaya çalışılır ve bu da inflamasyonun başlamasına ve iltihabın gelişmesine yol açar.
Vaskülit kimlerde görülür?
Her cinsiyette her yaş gurubunda görülebilir. Kimi tipleri muhakkak yaşlarda yahut cinsiyette daha fazla görülebilir. Örneğin Kawasaki Hastalığı’nın çocukluk yaş gurubunda daha fazla görülmesi, Temporal arteritin ise daha ileri yaş gurubunda görülmesi üzere.
Vaskülit teşhisi nasıl yapılır?
Güzel bir hikaye alma ve muayene temel teşhis prosedürüdür. Bunu destekleyecek kan analizleri , ileri görüntüleme tetkikleri ve doku biyopsisi gerekebilir. Bu analizler hem vasküliti sınıflandırmak birebir vakitte etkilediği organ ve sistemleri belirlemek için gereklidir. Tedavimiz bu bilgilere göre şekillenecektir.
Vaskülit sınıflandırması genelde etkilenen damar büyüklüğüne göre yapılır. Büyük damar vaskülitleri: temporal arterit ve Takayasu, orta damar vaskülitleri: poliarteritis nodoza, Kawasaki hastalığı, küçük damar vaskülitleri: ANCA bağlı vaskülitler (Wegener Granülamatozu, Churge Strauss Sendromu, mkroskopikpolianjiit gibi), başka romatizmal hastalıklar ve kansere sekonder gelişen vaskülitler, tüm damar tiplerini tutan vaskülitler: Behçet hastalığı, tek organ bölgesinde kalan vaskülitler: izole santral hudut sistemi vasküliti…gibi.
Vaskülitler nasıl tedavi edilir?
Vaskülit tanısı konur konmaz birinci verilecek casus kortizon preparatlarıdır. Hastalığın ilerlemesi ve organ-doku hasarı gelişmesini en süratli engelleyecek ilaçlardır. Vaskülit tiplendirmesi yapıldıktan ve etkilenen organ-doku dağılımı belirlendikten daha sonra DMARD dediğimiz uzun tesirli casuslardan biri yahut birkaçı seçilebilir. Cerrahi müdahale az da olsa birtakım vaskülit gelişen olgularda gerekebilir.
Vaskülit başlığı altındaki hastalıkların tesir edebileceği organ sistem tutulumları fazlaca geniş olduğu için hastaların yakından takip edilmeleri, ilaçları nizamlı kullanmaları, doktora müracaattan ilaç dozu azaltmamaları yahut tümden ilaçları kesmemeleri epeyce değerlidir. Sağlıklı yaşamaları için gerekli olan ve önerilen tüm ömür değişikliklerini yerine getirmeleri fazlaca değerlidir.