Alzheimer Hastalığı

[mimikralicesi]

• 
  Tipik olarak 65 yaş üzeri başlar.
  
  
• 
  Sinsi başlangıçlı ve yavaş ilerleyici seyirlidir.
  
  
• 
  Başlangıçta bellek bozuklukları hafifçetir.
  
  
• 
  sonrasındasında ilerleyici bellek bozukluğu gelişir.
  
  
• 
  Vakit ortasında dikkat ve konsantrasyon, konuşma, manaya, yazma, okuma, gördüğünü algılama, yeri algılama, içgörü, öngörü, tahlil ve planlama yeteneklerinde bozukluklar gelişir.
  
  
• 
  Sonuçta zihinsel bozukluğun şiddeti günlük ömür aktivitelerindeki bağımsızlığı da mahzurlar.
  

AH Görülme sıklığı nedir?

• 
  Dünyada şimdiye kadar yapılan prevalans (belli bir vakit kesitinde bulunan tüm olguların nüfusa oranı) çalışmalarının metaanalizi 65-70 yaşları içinde % 4-5 kadar olan AH’nin her 5 yılda bir katlanarak artıp 90’lı yaşlarda %50’ye kadar ulaştığını ortaya koymaktadır.
  

AH’ Beyinde hangi değişiklikler görülür?

• 
  Beyefendisinin nörodejeneratif yani hücre kaybı ile oluşan hastalıklarındandır. Senil plaklara niye olan amiloid beta peptidi (Aβ), nörofibriler yumaklara niye olan tau (τ) proteini, bu protein bozukluklarına bağlı gelişen nöron ve sinaps kaybı, gliozis ve hudut iletimini sağlayan kolinerjik aksonların kaybı hastalığın oluşum düzeneklerinde yer alır.
  

AH Evreleri nelerdir?

• 
  Fonksiyonel bozukluk eşiği aşıldığında, kendi ortasında yavaşça, orta ve ağır olarak alt evrelere ayrılır
  
  
• 
  Bu eşiğe kadar olan seyir yavaşça kognitif bozukluk olarak isimlendirilir
  
  
• 
  AH klinik belirtilerini vermedilk evvel uzun yıllar süren ve bu sırada yalnızca hastalığın patolojik özelliklerinin evrildiği bir başlangıç evresine sahiptir
  
  
• 
  Tüm AH olgularının %90’ından sorumlu olan tipik hastada aile hikayesi yoktur
  
  
• 
  Erken başlangıç (65 yaş altı erken), süratli seyirli tip AH olgularında ailede AH hikayesi mevcuttur
  

yavaşça Evrede Bulgular nelerdir?

• 
  Hala çalışmaktaysa artık işinde verimliliğini yitirmiştir
  
  
• 
  Yaratıcılık gerektirmeyen tekdüze işler başlangıçta sürdürülebilse de, iş arkadaşları performans düşüklüğünün farkındadırlar ve kısa müddet ortasında emeklilik kaçınılmaz olur
  
  
• 
  Yakın geçmişe ilişkin olayların hatırlanmasındaki kuvvetlik, tıpkı soruların yenidenlanması, söz bulma kuvvetlikleri yakınların dikkatini çeken esas özelliklerdir
  
  
• 
  Hala bildik yerlerde dolaşabilse ve seyahat yapabilse de, yabancı yerlerde kaybolabilir
  
  
• 
  Otomobil kullanırken sinyalizasyona dikkatsizlik, reaksiyonlarda yavaşlama, istikametleri karıştırma üzere kuvvetlikler başlamıştır
  
  
• 
  Banka işleri, fatura ödemeleri üzere mali işlerde yanlışlar olmaktadır
  
  
• 
  Banka kartı, cep telefonu üzere yenilikleri öğrenip kullanmayı başaramaz
  
  
• 
  Hobiler (dikiş-nakış, bahçecilik, sanatsal uğraşılar, yetenek oyunları, vb.) sürdürülemez olmuştur
  
  
• 
  Yemek lezzetinde bozulmalar üzere mutfak işlerinde kuvvetlikler başlamıştır
  
  
• 
  Çamaşır, bulaşık üzere konut işlerini sürdürebilse de, bunlarda eski ihtimamını bir ölçüde yitirmiştir
  
  
• 
  Okumak ve gazete-TV aracılığıyla aktüaliteye ilgi azalmıştır
  
  
• 
  Giyinmek, yıkanmak, sofra alışkanlıkları ve temel hijyende çabucak hemen bir sorun yoktur
  
  
• 
  İritabilite, duygulanımda küntleşme ve inkar eğilimi ile kendiliğindenliğin azalması haricinde davranışsal belirtiler yoktur ve toplumsal uygunluk düzgün korunmuştur
  
  
• 
  Uyku kalitesi bozulmaya başlar
  
  
• 
  Cinsel ilgi ve iştah bozulur
  
  
• 
  Eksikliklerin farkedilmesinin de katkısıyla kimi olgularda depresyon belirtileri ön planda olabilir. Lakin depresyon çoğunlukla acı sözü üzere afektif belirtilerden epeyce, isteksizlik üzere motivasyonel belirtilerle kendini gösterir
  

Orta Evrede Bulgular nelerdir?

• 
  Orta demans evresine ulaşıldığında, hasta mesken haricindeki bağımsızlığını artık tümüyle yitirmiştir
  
  
• 
  Nezaretle sokağa çıkabilse de, yalnız kaldığı takdirde yolunu bulamaz
  
  
• 
  Oburlarının konutunda odaları karıştırabilir
  
  
• 
  Yeni öğrenme artık çabucak hiç mümkün olamamaktadır
  
  
• 
  Manaya, okuma ve yazma giderek bozulur; kainatın sonlarına yanlışsız imzası tanınmaz olabilir
  
  
• 
  Birinci derece yakınları hakkındaki bilgiyi ekseriyetle korusa da, torunlarının sayısı, isimleri, okulları üzere ayrıntıları karıştırmaktadır
  
  
• 
  Meskendeki fonksiyonelliği son derece yüzeyselleşmiştir. Lakin sofrayı toplamaya yahut zerzevat doğramaya yardım seviyesinde olabilir
  
  
• 
  Giyinme sırasında mevsime ya da günün saatine uygun giysiyi seçmede zorlanma, giysilerin sırasını karıştırma (gömleğin üzerine iç çamaşırı gibi), düğmeleri yanlış ilikleme üzere kuvvetlikler başlar
  
  
• 
  Sofrada evvela bıçağı kullanamaz olduğunda yemeklerinin öncesinden kesilmesi gerekir
  
  
• 
  Giderek döküp saçarak yemek barizleşir. Çatal-bıçağı karıştırmak, sıvıları çatalla almaya çalışmak üzere yanılgılar görülebilir
  
  
• 
  Yıkanmakta evvela sıcağı soğuğu ayarlamakla başlayan yardım ihtiyacı ortaya çıkar
  
  
• 
  Seyrek gece idrar kaçırmaları olur. Tuvalet mekaniği, elini yüzünü yıkamak üzere fonksiyonları kendi başına yapabilir
  
  
• 
  Davranışsal belirtiler artık vurgulanmaya başlamıştır. Hırsızlık, terkedilme ve sadakatsizlik hezeyanları olabilir
  
  
• 
  Yalnız kalmaktan ürker ve yakınını (eşi, çocuğu) daima gözünün önünde ister
  
  
• 
  Doktor vizitleri üzere yaklaşan randevular aşikar bir beklenti anksiyetesine yol açabilir
  
  
• 
  Uyku-uyanıklık ritminde bozulma artık barizleşmiştir. Gece sık uyanmalar ve gündüz sık uyuklamalarla geçer
  

Ağır Evrede Bulgular nelerdir?

• 
  Yakınını (eşi, çocuğu) ana-babasıyla karıştırabilir, aynadaki kendi yüzünü tanıyamayabilir
  
  
• 
  Giyinmek, yıkanmak, yemek üzere temel günlük hayat aktiviteleri artık tam bir nezaret gerekmektedir
  
  
• 
  Son devirlerde yutma kuvvetliğü de ortaya çıkar
  
  
• 
  Söz hazinesi son derece yoksullaşmıştır
  
  
• 
  Son devirlerde tüm konuşma yeteneği yitirilir
  
  
• 
  Hareket etmek giderek zorlaşır ve sonlara hakikat giderek oturmak dahi mümkün olmaz hale gelir
  
  
• 
  Televizyondaki bireyleri konut ortasındaymış üzere sanıp konuşmak, aynadaki kendi hayaliyle yabancıymış üzere konuşmak gözlenebilir
  
  
• 
  Hareketin korunduğu sırada hedefsiz dolaşma, istifçilik, hedefsiz yinelayıcı hareketler izlenebilir
  
  
• 
  Tuvalet mekaniğinde bozulmalar (idrar ya da gaita daha sonrası uygun biçimde temizlenme, sifonu çekme sorunları), idrar kaçırma giderek barizleşir
  
  
• 
  Epileptik nöbetler ortaya çıkabilir
  

AH Risk Faktörleri nelerdir?

Değiştirilemeyen risk faktörleri

• 
  İleri yaş
  
  
• 
  Genetik (Ailede AH olması)
  

Değiştirilebilir risk faktörleri

• 
  Beslenme yetersizliği yahut makûs beslenme
  
  
• 
  Obezite
  
  
• 
  Sigara
  
  
• 
  Ağır Alkol alımı
  
  
• 
  Uyku Bozukluğu
  
  
• 
  Toplumsal izolasyon
  
  
• 
  Depresyon
  
  
• 
  Zihinsel Aktivite azlığı
  
  
• 
  Fizikî Aktivite azlığı
  
  
• 
  Düşük Eğitim
  
  
• 
  İşitme Kaybı
  
  
• 
  Diyabetes Mellitus
  
  
• 
  Hipertansiyon
  
  
• 
  Yüksek Kolesterol
  
  
• 
  İnme Hikayesi
  
  
• 
  Baş Travması
  
  
• 
  Hipotiroidi
  
  
• 
  Elektro-manyetik alan (EMF) maruziyeti
  
  
• 
  Hava Kirliliği
  

AH’ dan korunmak için neler yapılmalı ?

• 
  Çocuklukta düzgün eğitim
  
  
• 
  Bilhassa çocukken ve gençken okumak
  
  
• 
  Okumak, sanatsal faaliyette bulunmak, oyun oynamak üzere zihinsel zktivitede bulunmak
  
  
• 
  Hipertansiyon denetimi (Sistolik tansiyonun 130 altında olması)
  
  
• 
  İşitme sorunu var ise tedavisinin yapılması, çok gürültüye maruz kalınmaması
  
  
• 
  Hava kirliliğinden uzak kalmak
  
  
• 
  Sigara içmemek ve pasif içici olmamak
  
  
• 
  Baş travmasından kaçınmak
  
  
• 
  Çok alkol almamak
  
  
• 
  Çok kilo almamak
  
  
• 
  Haftada 2 defa tempolu yürüme, terleten aerobik idman ve dans üzere fizikî antrenman yapmak
  
  
• 
  Akdeniz Diyeti ile beslenmek (Tahıllar, sebzeler, meyveler, peynir, süt, bilhassa balık, zeytinyağından varlıklı bir diyet)
  
  
• 
  Diyabet var ise tedavisi
  
  
• 
  Akraba ve arkadaş münasebetlerinin zenginliği, sinema, lokanta, klüp, dernek faaliyetleri hedefli sokağa çıkma üzere toplumsal alaka ortasında olmak.
  

AH Tanısı nasıl konur?

• 
  Yerleşmiş biyokimyasal biyobelirteçler şimdilik yalnızca BOS (beyin omurilik sıvısı) biyobelirteçleri olsa da, başta kan ve plazma olmak üzere, erişimi daha kolay olan beden sıvıları da aday biyobelirteçler açısından ağır bir biçimde çalışılmaktadır.
  

• 
  Nörogörüntüleme biyobelirteçleri MRG (Manyetik Rezonans Görüntüleme) ile yapısal görüntüleme ve PET (Pozitron emisyon tomografisi) ile metabolik görüntüleme .
  

AH Tedavisinde hangi ilaçlar kullanılır?

Kolinesteraz inhibitörleri ve orta evrede eklenen Memantin hastalığı yavaşlatan ilaç tedavileridir.

Depresyon, mani ve anksiyete üzere duygudurum bozuklukları tedavisi

Hezeyan ve halüsinasyon üzere psikotik belirtilerin tedavisi

Ajitasyon ve saldırganlığın tedavisi

İmpulsivite ve dürtü denetim kusurlarının tedavisi

Uykusuzluk tedavisi yapılmalıdır.