Belgrad Antlaşması Ne Vakit Yapıldı? Nedeni, Ehemmiyeti, Sonuçlar

arkamikontrolet

New member
13. yüzyılın sonunda kurulan Osmanlı Devleti yıllar ortasında genişleyerek büyük bir imparatorluk haline geldi. Sıkıntı periyotlar geçirse bile asırlar boyunca dünyanın en kuvvetli devleti olmayı başardı. Fakat her imparatorluğun bir sonu vardır. Osmanlı İmparatorluğu 18. yüzyılda gerileme devrine girdi. bu vakitte süratle toprak kaybetti ve dünyanın gözünde adım adım sonunda hasta adam olarak anılacağı bir müddetç başladı.

Gerileme periyodunda bile olsa Osmanlı, bu vakitte tarihli son çıkarlı antlaşma olan Belgrad Antlaşması’nı imzaladı. Belgrad Antlaşması hem Osmanlı tıpkı vakitte dünya tarihi için son derece kıymetlidir zira bu antlaşma ile birlikte bir hayli ülkenin siyasetinde ve memleketler arası siyasette değişimler yaşandı. Gelin Belgrad Antlaşması nedir, ne vakit yapıldı üzere sorular üzerinden değerine ve neticelerina yakından bakalım.


İçindekiler

Belgrad Antlaşması nedir?
Belgrad Antlaşması ne vakit yapıldı?
Belgrad Antlaşması hangi padişah periyodunda imzalandı?
Belgrad Antlaşması hangi ülkeler içinde yapıldı?
Belgrad Antlaşması’nın değeri nedir?
Belgrad Antlaşması’nın niçinleri
Belgrad Antlaşması’nın özellikleri ve unsurları
Belgrad Antlaşması’nın sonuçları


Temelden başlayalım, Belgrad Antlaşması nedir?

Belgrad Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu’nun gerileme periyodu yaşadığı sırada 1739 yılında Rusya ve Avusturya ile imzalanan bir barış antlaşmadır. Sultan I. Mahmud periyodunda imzalanan bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu’nun imzalamış olduğu son çıkarlı antlaşma olarak kabul edilir. ondan sonrasında yapılacak tüm antlaşmalarda Osmanlı ya toprak kaybetmiş ya da imtiyazlar vermiştir.

Belgrad Antlaşması ne vakit yapıldı?

Belgrad Antlaşması evvel 18 Eylül 1739 tarihinde Avusturya Arşidüklüğü ile, ondan sonrasında ise 3 Ekim 1739 tarihinde Rusya İmparatorluğu ile imzalanmıştır. Belgrad Antlaşması, 1699 Karlofça Antlaşması ile başlayan ve 1792 Yaş Antlaşmasına kadar süren Osmanlı İmparatorluğu’nun gerileme devri sırasında imzalanmıştır. Bu açıdan son derece kıymetli olarak kabul edilir.

Belgrad Antlaşması hangi padişah periyodunda imzalandı?

1699 Karlofça Antlaşması ile başlayan Osmanlı İmparatorluğu’nun gerileme periyodu, Lale Evresi olarak da isimlendirilir. Bu süreçte İşverene Halil İsyanı üzere iç isyanlar ve komşu ülkelerle bir epeyce savaş yaşanmıştır. bu vakitte III. Ahmed tahttan indirilmiş ve yerine I. Mahmud tahta çıkarılmıştır. Sultan I. Mahmud hem iç isyanları bastırmış tıpkı vakitte Belgrad Antlaşması’nı imzalayarak dış siyasi istikrarları düzenlemiştir.


Belgrad Antlaşması hangi ülkeler içinde yapıldı?

Belgrad Antlaşması imzalanmadan evvelki periyotta Osmanlı İmparatorluğu gerçek bir kabus yaşıyordu. Rusya ve Avusturya birleşmiş, Osmanlı’nın Avrupa’da bulunan topraklarına saldırıyordu. bu vakitte İzvornik, Banyaluka, Eflak, Özi, Kırım, Azak üzere bir fazlaca kent Ruslar ve Avusturyalılar tarafınca işgal edilmişti.

Rusya’da II. Petro öldükten daha sonra tahta geçen Anna İvanovna boş durmuyor, Osmanlı’nın doğu hududunda yüzyılardır uğraş etmekte olduğu İran’ı kışkırtarak Osmanlı’nın farklı cephelerde savaşmasına niye oluyordu. Tüm bu karmaşayı durduracak barış antlaşması olan Belgrad Antlaşması evvel 18 Eylül 1739 tarihinde Avusturya Arşidüklüğü ile, çabucak sonrasında ise 3 Ekim 1739 tarihinde Rusya İmparatorluğu ile imzalanmıştır.

Pekala, Belgrad Antlaşması’nın kıymeti nedir?

1699 Karlofça Antlaşması ile başlayan ve 1792 Yaş Antlaşmasına kadar süren Osmanlı İmparatorluğu’nun gerileme periyodu boyunca Avrupa başta olmak üzere bir epeyce bölgede toprak kaybı yaşanıyordu ve yaşanmaya devam edecekti. çabucak hemen kaybedilmeyen yerlerde bile daima isyanlar çıkıyor ve idare zorlanıyordu.

1739 Belgrad Antlaşması ise kayıpsız olarak imzalanan bir barış antlaşmasıydı. Ruslar aldıklarını geri vermiş, geri çekilmiş ve Karadeniz’de Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliğini kabul etmişlerdi. Bu açıdan bakıldığı vakit tüm tarihçiler, Belgrad Antlaşması’nın Osmanlı İmparatorluğu tarafınca imzalanan son yararlı antlaşma olduğu konusunda hemfikirler. çabucak sonrasında yapılacak tüm antlaşmalarda Osmanlı ya toprak kaybetmiş ya da imtiyazlar vermiştir.


Belgrad Antlaşması’nın niçinleri:

İnsan düşünmeden edemiyor, Osmanlı madem o kadar toprak kaybetmiş ve gerileme dönemindeymiş de nasıl yararlı bir antlaşma imzalamış? Bu durumun, Osmanlı İmparatorluğu’nun son bir çırpınışı olduğunu söyleyebiliriz. Bu kadarına da katlanamayan Osmanlı, son gücüyle kaybettiği topraklara girmiş ve Avusturya ordusunu bozguna uğratmıştır.

Bozguna uğrayan Avusturya ile antlaşma sağlansa da Rusya çabucak barışa yanaşmamıştır. Bu noktada Fransa devreye girmiş ve Avusturya da telkinlerde bulunmuştur. Sonunda Rusya da barış baskınlarına dayanamayarak durumu kabul etmiş ve Belgrad Antlaşması’nı imzalamıştır. Yani Belgrad Antlaşması biraz Osmanlı’nın gücü biraz da Fransa’nın arabuluculuğu yardımıyla imzalanmıştır.

Belgrad Antlaşması’nın özellikleri ve unsurları:

  • Birinci hususta dostluktan ve intikam alınmaması gerektiğinden bahsedilmiştir.
  • İkinci unsurda sonlarından bahsedilmiştir.
  • Üçüncü husus, Azak Kalesi hakkındadır.
  • Dördüncü hususta karşılıklı vatandaş haklarına yer verilmiştir.
  • Beşinci hususta iki tarafın halklarından bahsedilmiştir.
  • Altıncı hususta Kabarte’ye yer verilmiştir.
  • Yedinci unsurda esirlerden bahsedilmiştir.
  • Sekizinci unsurda sığınma taleplerine yer verilmiştir.
  • Dokuzuncu unsurda ticaret kuralları belirlenmiştir.
  • Onuncu hususta mahallî halklardan bahsedilmiştir.
  • On birinci unsurda din erkeklerindan ve kutsal yerlerden bahsedilmiştir.
  • On ikinci unsurda imparatorluk unvanlarına yer verilmiştir.
  • On üçüncü hususta imza heyetinden bahsedilmiştir.
  • On dördüncü unsurda elçi kabullerinden bahsedilmiştir.
  • On beşinci unsurda tasdik hususu ele alınmıştır.
  • Sonuçta, antlaşmanın özeti yer almaktadır.
Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya Arşidüklüğü ve Rusya İmparatorluğu içinde 1739 yılında imzalanan Belgrad Antlaşması 15 husustan ve bir sonuçtan oluşuyordu. Genel olarak kısaca Belgrad Antlaşması’nın hususları ve özellikleri üstteki üzere diyebiliriz.


Belgrad Antlaşması’nın sonuçları:

  • Rusya, işgal ettiği Eflak ve Kırım’dan çıktı.
  • Azak Kalesi, yıkılmak koşuluyla Ruslara bırakıldı.
  • Ruslar, Karadeniz’de ticaret ve savaş gemisi bulundurmamayı kabul etti.
  • Rus Çarı, protokol sırasına nazaran Avusturya ve Fransa hükümdarına denk sayıldı.
  • Kabartay, tarafsız bölge olarak kabul edildi.
  • Azak Kalesi, Rusya ve Osmanlı İmparatorluğu içindeki hudut olarak kabul edildi.
  • Avusturya; Sırbistan, Belgrad, Eflak ve Bosna’yı iade etti.
  • Fransa’ya verilen kapitülasyonlar sınırsız olarak uzatıldı.
Belgrad Antlaşması kararı Karadeniz son defa bir Türk gölü olarak kabul edilmiştir. Rusya ve Osmanlı içinde tarihteki en uzun barış sağlanmıştır. Rusların sıcak denizlere inme hayali bir daha suya düşmüştür. Osmanlı, batılı devletlerin gözündeki pozisyonunu güçlendirmiştir. Antlaşmanın tahminen de tek berbat yanı, Fransa’ya verilen kapitülasyonların süresiz uzatılması ve Kudüs’teki kutsal toprakların Fransız kontrolüne bırakılmasıdır. Kapitülasyonlar, Osmanlı’nın dışa bağımlılığının önünü açmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu’nun son çıkarlı antlaşması olarak kabul edilen Belgrad Antlaşması nedir, ne vakit yapıldı üzere sorular üzerinden niçinlerini ve sonuçlarını inceledik. daha sonrasında yaşanan dağılma periyoduna karşın Osmanlı’nın imzaladığı bu antlaşma, son derece değerli bir muvaffakiyet olarak kabul edilmektedir. Fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
 
Üst