arkamikontrolet
New member
Hakkında fazlaca bir şey bilmesek de sık sık karşılaştığımız birtakım manzaralar var. Kalabalık bir küme insanın bir borsa binasının yer katındaki büyük bir alanda çılgınlar üzere ellerini kollarını sallayıp birbirlerine bağırdıkları, nereden baksan tansiyon dolu manzaralar de onlardan biri. Bu imaj bilhassa sinemalarda ve dizilerde sık sık karşımıza çıkar. kimi vakit de haberlerde…
Epey gerilimli görünen bu beşerlerle ilgili bildiklerimiz parayla ve paylarla ilgilendikleri, rakamların yeşil ve kırmızıya döndüğü ekranlara bakarak alım ve satım yaptıkları üzere kolay şeyler. Finans alanında daha uzman biriyseniz orası diğer, ancak ben bu hususlarla ilgili hayli fikri olmayan biri olduğunuzu hayal ederek açıklayacağım.
Öncelikle, kim bu beşerler?
Bu fotoğrafta gördüğünüz biraz gergin ve telaşlı görünen beşerler opsiyon, vadeli süreç ya da hisse senedi alım satım süreçleriyle ilgilenen; piyasaları takip edip gerçek anda yanlışsız süreci yapmak üzerine çalışan traderlar ve brokerlardan oluşuyor.
Brokerlar, müşterisi olan şahıslar için piyasa takibi yapıp onların süreçlerini yürüterek süreç başına kurul ile para kazanırken traderlar ise direkt al-sat süreci yapan ve bu süreç kararında kâr ya da ziyan elde edebilen bireyler.
Hep bir arada bir ‘çukurun’ arasında…
İşte bu beşerler, bize bir savaşın arasındalermiş üzere hissettiren görüntüler yakalanırken, aslında olağan bir biçimde işlerini yapıyorlar. Bu nasıl olağanlık söylemiş olduğinizi var iseyıyorum; açıklayayım.
Gördüğümüz bu manzaralar aslında 17. yüzyıldan itibaren borsalarda benimsenen bir cins özel irtibat lisanı diyebiliriz. Yapacakları işlem çeşidi, fiyat, ölçü üzere adımlar için makul el işaretlerini kullanarak ve bunu ekseriyetle bağırışları içeren sesli irtibatla destekleyerek süreci yönetiyorlar. Tüm bunları makul bir vakit zarfında, anlık olarak ve gerçek biçimde yapmaya çalışan bir sürü insanın bir ortada olması da haliyle ortaya bize kaotik gelen bu imgeleri oluşturuyor.
‘Open Outcry’ olarak anılan ve lisanımıza de ‘açık ihale’ olarak çevrilen bu sistemde brokerlar ve traderlar borsanın süreç katında İngilizcede ‘pit'(çukur) olarak isimlendirilen alanlarda alım satım süreçlerini yapıyor, tekliflerini oluşturuyor ve süreci tamamlıyorlar.
Ancak bu alım satım süreçleri canlı olarak gerçekleştirildiğinden ve etrafta emsal süreçler için harekete geçmiş yüzlerce kişi olduğundan kestirim edeceğiniz üzere rekabet de yaşanıyor. Bu da seslerin ve tansiyonun yüksek bulunmasına niye olabiliyor.
Bunu açık artırma ile yürütülen bir müzayedeye benzetebilirsiniz. Örneğin bir trader elindeki muhakkak bir hisseyi muhakkak bir fiyattan satmak istediğini beyan ettikten daha sonra o fiyattan satın alacağını söyleyen bir diğer trader bunu bildirir ve akabinde bu traderlar bir kontrat yaparak süreci tamamlarlar. Bu satacağını beyan etme ve alacağını söyleme süreçleri de bahsetmiş olduğumiz kimi el işaretleri ile tabir edilir.
Bir satış niyeti kelam mevzusuysa avuç içleri dışa dönük olacak biçimde ellerin bedenden uzaklaştırılarak gösterilmesi hareketi yapılır. Bu, o kişinin satacağı pay için tekliflere açık olduğu manasına gelir. Şayet bir satın alma niyeti var ise da tam aksine avuç içleri bedene dönük olacak biçimde işaret yapılır.
Parmakların dokundukları yer ise sürecin ölçüsünü gösterir. 1’den 9’a kadar olan sayılar için çeneye dokunulurken ölçü 10’un katları olduğunda alna dokunulur. 100’ün katları için ise bir yumrukla alna dokunulur. Bu çeşitten bir epeyce el işaretinin kullanıldığı süreçlere sesli beyanlar eşlik eder.
Bu sistem, aslında artık ‘ölmek üzere olan bir gelenek’ gibi
Her ne kadar yüzlerce yıldır kullanılan ve ikonikleşmiş bir sistem olsa da, artık insanlardan fazlaca daha süratli ve ucuza bu süreçleri yapan bilgisayarlar var. İşlemlerin dijitalleşmesiyle bir arada son birkaç on yılda açık ihale sistemini bu ‘çukurlarda’ yapan borsa ve şirket sayısı giderek azalıyor.
Günümüzde en kıymetli ve ikonik borsalardan pek birçoklarında artık süreçler dijital olarak ilerliyor ve bu kaotik ortam artık yok. 2010’lu senelerda giderek sayıları azaldı. Lakin bir daha de sistemin devam ettiği yerler de var. Üstelik, devam etmesi gerektiğini savunanlar da var. Biraz delice gelebilir fakat kendilerince mantıklı münasebetleri de var.
Bu çok yorucu ve boğucu görünen sistemin avantajlarını şöyleki özetliyorlar;
Kaynaklar: Investopedia, Business Insider, Corporate Finance Institute, Bilgi ve Bağlantı Teknolojileri Tabirler Sözlüğü
Epey gerilimli görünen bu beşerlerle ilgili bildiklerimiz parayla ve paylarla ilgilendikleri, rakamların yeşil ve kırmızıya döndüğü ekranlara bakarak alım ve satım yaptıkları üzere kolay şeyler. Finans alanında daha uzman biriyseniz orası diğer, ancak ben bu hususlarla ilgili hayli fikri olmayan biri olduğunuzu hayal ederek açıklayacağım.
Öncelikle, kim bu beşerler?
Bu fotoğrafta gördüğünüz biraz gergin ve telaşlı görünen beşerler opsiyon, vadeli süreç ya da hisse senedi alım satım süreçleriyle ilgilenen; piyasaları takip edip gerçek anda yanlışsız süreci yapmak üzerine çalışan traderlar ve brokerlardan oluşuyor.
Brokerlar, müşterisi olan şahıslar için piyasa takibi yapıp onların süreçlerini yürüterek süreç başına kurul ile para kazanırken traderlar ise direkt al-sat süreci yapan ve bu süreç kararında kâr ya da ziyan elde edebilen bireyler.
Hep bir arada bir ‘çukurun’ arasında…
İşte bu beşerler, bize bir savaşın arasındalermiş üzere hissettiren görüntüler yakalanırken, aslında olağan bir biçimde işlerini yapıyorlar. Bu nasıl olağanlık söylemiş olduğinizi var iseyıyorum; açıklayayım.
Gördüğümüz bu manzaralar aslında 17. yüzyıldan itibaren borsalarda benimsenen bir cins özel irtibat lisanı diyebiliriz. Yapacakları işlem çeşidi, fiyat, ölçü üzere adımlar için makul el işaretlerini kullanarak ve bunu ekseriyetle bağırışları içeren sesli irtibatla destekleyerek süreci yönetiyorlar. Tüm bunları makul bir vakit zarfında, anlık olarak ve gerçek biçimde yapmaya çalışan bir sürü insanın bir ortada olması da haliyle ortaya bize kaotik gelen bu imgeleri oluşturuyor.
‘Open Outcry’ olarak anılan ve lisanımıza de ‘açık ihale’ olarak çevrilen bu sistemde brokerlar ve traderlar borsanın süreç katında İngilizcede ‘pit'(çukur) olarak isimlendirilen alanlarda alım satım süreçlerini yapıyor, tekliflerini oluşturuyor ve süreci tamamlıyorlar.
Ancak bu alım satım süreçleri canlı olarak gerçekleştirildiğinden ve etrafta emsal süreçler için harekete geçmiş yüzlerce kişi olduğundan kestirim edeceğiniz üzere rekabet de yaşanıyor. Bu da seslerin ve tansiyonun yüksek bulunmasına niye olabiliyor.
Bunu açık artırma ile yürütülen bir müzayedeye benzetebilirsiniz. Örneğin bir trader elindeki muhakkak bir hisseyi muhakkak bir fiyattan satmak istediğini beyan ettikten daha sonra o fiyattan satın alacağını söyleyen bir diğer trader bunu bildirir ve akabinde bu traderlar bir kontrat yaparak süreci tamamlarlar. Bu satacağını beyan etme ve alacağını söyleme süreçleri de bahsetmiş olduğumiz kimi el işaretleri ile tabir edilir.
Bir satış niyeti kelam mevzusuysa avuç içleri dışa dönük olacak biçimde ellerin bedenden uzaklaştırılarak gösterilmesi hareketi yapılır. Bu, o kişinin satacağı pay için tekliflere açık olduğu manasına gelir. Şayet bir satın alma niyeti var ise da tam aksine avuç içleri bedene dönük olacak biçimde işaret yapılır.
Parmakların dokundukları yer ise sürecin ölçüsünü gösterir. 1’den 9’a kadar olan sayılar için çeneye dokunulurken ölçü 10’un katları olduğunda alna dokunulur. 100’ün katları için ise bir yumrukla alna dokunulur. Bu çeşitten bir epeyce el işaretinin kullanıldığı süreçlere sesli beyanlar eşlik eder.
Bu sistem, aslında artık ‘ölmek üzere olan bir gelenek’ gibi
Her ne kadar yüzlerce yıldır kullanılan ve ikonikleşmiş bir sistem olsa da, artık insanlardan fazlaca daha süratli ve ucuza bu süreçleri yapan bilgisayarlar var. İşlemlerin dijitalleşmesiyle bir arada son birkaç on yılda açık ihale sistemini bu ‘çukurlarda’ yapan borsa ve şirket sayısı giderek azalıyor.
Günümüzde en kıymetli ve ikonik borsalardan pek birçoklarında artık süreçler dijital olarak ilerliyor ve bu kaotik ortam artık yok. 2010’lu senelerda giderek sayıları azaldı. Lakin bir daha de sistemin devam ettiği yerler de var. Üstelik, devam etmesi gerektiğini savunanlar da var. Biraz delice gelebilir fakat kendilerince mantıklı münasebetleri de var.
Bu çok yorucu ve boğucu görünen sistemin avantajlarını şöyleki özetliyorlar;
- İşlemleri yürüten bu güruhun birbirlerini görmeleri, yüz sözleri, mimikler ve ses tonu üzere türlü bilgiyle süreçle ilgili daha ‘özel’ bilgiler edinmelerini sağlıyor. Daha spesifik olarak, traderlar ve brokerlar, elektronik ticarette görülemeyen açgözlülük ve endişe üzere hisler ararlar ve süreçle ilgili çıkarımlar yaparlar.
- Ayrıca ‘pitlerde’ duyulan gürültü ve görülen hareketler, piyasanın hareketlerini izlemek, oynaklığını hesaplamak üzere avantajlar sunar.
- Elektronik ticarette yer kısıtlaması olmadığından her yerden erişim imkanı var.
- Elektronik ticarette saniyeler ortasında birkaç tıkla süreçler tamamlanırken açık ihalede dakikalar ve büyük kalabalıklar içinde bağlantı gayretleri kelam konusu.
- Son olarak da, elektronik ticarette her şey kayıt altında. Bu da yanlış tutulan notlar, kaybolan kağıtlar üzere sıkça yaşanan sıkıntıların önüne geçmek için mükemmel bir imkan demek.
Kaynaklar: Investopedia, Business Insider, Corporate Finance Institute, Bilgi ve Bağlantı Teknolojileri Tabirler Sözlüğü