Frida Kahlo’nun Milyonlarca Beşere Örnek Olan Ömrü

arkamikontrolet

New member
Günümüzde ismine özel serilerle pazarlanan mutfak mamüllerinde, yüksek binaların dış cephelerinde, sokak duvarlarında ve toplumsal medyada özlü sözlerle tanıdığımız Frida Kahlo’nun sahip olduğumuz bu bilgilerden epeyce daha derin bir hayat hikayesi var.

Gelin artık daima birlikte Frida Kahlo’yu başka sanatkarlardan ayırıp öne çıkaran, hayatı ve sanatıyla tüm dünyayı kendisine hayran bırakan kıssasına bir göz atalım.

Frida’nın acılar ile dolu hayatı çabucak hemen doğduğu vakit başladı ve kendi tabiriyle yüzsenelerca sürdü.

Frida Kahlo

Magdalena Carmen Frida Kahlo Calderon ya da tüm dünyanın tanıdığı adıyla Frida Kahlo, 1907 yılında bir Kuzey Amerika ülkesi olan Meksika’nın başşehri Mexico’ya bağlı Coyoacan’da Alman asıllı bir baba ile İspanyol ve Meksikalı bir annenin kızı olarak dünyaya geldi.

Her ne kadar dünya kendisini “Frida” olarak bilse de aslında ismi “Frieda” idi ama yaşadığı devirdeki Nazi olaylarına duyduğu nefreti göstermek için Alman kökenli isminden “e” sesini düşürerek “Frida” ismini kullanmaya başladı.

Bazı kaynaklar babasının Alman göçmeni olduğu için Yahudi olabileceğini belirtse de; Alman kaynakları Frida’nın babasının Yahudi değil, Katolik olduğunu deklare etti.

Bir çocuğa göre en acı duyguyu tatmakla kalmayıp acının adeta tabanını sıyırdı: Akran terörü

Frida ve kardeşleri

Frida’nın anne ile babasının keyifli bir evliliği yoktu ve bundan ötürü 3 kız kardeşi ile birlikte kusursuz bir aile ortamında büyümedi lakin babasıyla içindeki sevgi bağı son derece kuvvetliydü. Frida’nın çocukluğunda başlayacak ve yüzsenelerca sürecek olan azabın temeli 6. yaşına bastığında başlayacaktı ve çabucak hemen hiç bir şeyden haberi yoktu.

Frida, altı yaşına bastığında çocuk felcine yakalandı. Bu sebeple sağ bacağı sol bacağına nazaran daha kısa ve daha incedir. Bu durum senelerca akranları tarafınca “Tahta Bacak Frida” olarak çağrılmasına, alay edilmesine ve içine kapanık, asosyal bir çocuk olarak yaşamasına sebep oldu.

Ömür uzunluğu engelli bir hayat sürecek olan Frida, çabucak hemen çocuk yaşta ciddi bir ruhsal buhrana girdi ama hayata direnç göstererek hayatına bir biçimde devam etti.

Eğitim hayatının her kademesi acılar kadar başarılarla da dolu bir öğrenci olarak göze çarpan Frida, ihtilal aşığı olarak tanınıyor.


  • Frida Kahlo, ailesi ve Komünizm tutkusu (babası daima erkek evlat istediği için vakit zaman erkek üzere giyinir, kaş ve bıyıklarını almazdı).
Frida, çocukluk devrinde içine kapanık bir periyot yaşasa da fazlaca yeterli bir eğitim periyodu geçirdi ve lise periyodunda edebiyat başta olmak üzere bir hayli sanat ile ilgilendi. Yatılı öğrencilik senelerında etrafındaki herkese doğum tarihini 6 Temmuz 1907 yerine 7 Temmuz 1910 olarak söylemiş oldu.

Frida’nın, doğum tarihini olduğundan daha farklı söylemesinin sebebi ihtilale duyduğu bağlılıktı. Gerçekten hayatının ilerleyen vakit içinderında verdiği bir röportajda doğum tarihi için “asıl doğum günüm çağdaş Meksika’nın doğum günüdür” sözünü kullanmıştı.

bir daha lise senelerında, okulda faaliyet gösteren Komünist Parti’ye ilişkin öğrenci kümelerine katıldı ve burada sorumluluklar üstlendi. sonrasındasında üniversite eğitimi olarak nitelendirebileceğimiz yeni bir eğitim hayatına yelken açtı.

Çocukluktan beri çektiği acılardan mıdır bilinmez, en büyük hayali tabip olup insanların ağrılarını dindirmekti.


Frida’nın yaşadığı çocuk felci, bacağında bıraktığı fizikî pürüzün yanında ayrıyeten oldukca şiddetli ağrılar da bırakmıştı ve neredeyse ağrı kesici kullanmadığı gün yoktu. Çektiği acılardan da etkilenen Frida, acı çeken insanlara yardımcı olmak gayesiyle tıp eğitimi almak istedi.

2000 kişi kontenjanı bulunan ve yalnızca 35 kız öğrencinin imtihanları geçerek girmeye hak kazandığı üst seviye bir eğitim kurumunda tıp eğitimine başlayan Frida, öğretmenleri tarafınca da epey başarılı bir tabip adayı olarak gösteriliyordu. Gösteriliyordu diyoruz zira tıp eğitimini tamamlayamadı.

hayatının en hoş senelerında çocuk felcinden daha sonra bir cehennem daha yaşadı ama bu kuvvetli kızın kolay kolay ölmeye niyeti yoktu.


Çocukluk devrinin en hoş senelerını çocuk felcinden ötürü yaşayamayan Frida, gençlik devrinde tüm pürüzüne karşın cıvıl cıvıl bir genç kızdı ancak sıkıntılar asla peşini bırakmadı.

Lise eğitiminin son günlerinde bayan bir öğretmeni tarafınca cinsel istismara maruz kalan Frida, bu olayı içine gömüp önüne umutla bakarken; erkek arkadaşı ile birlikte her gün olduğu üzere meskene dönmek için okul servisine binmişti.

Okul servisinin tramvayla çarpışması üzerine ortalık adeta can pazarına döndü. Frida’nın bir hayli yakın arkadaşı bu kazada ömrünü kaybetti. etrafında vücutları parçalanmış en yakın arkadaşlarını görürken, kendisi de ölümcül biçimde yara aldı. Tramvayın demir kesimleri Frida’nın vücuduna saplanmıştı.

Kaybettiği savaş yok: Şanssız Frida, ömrün türlü türlü kamçısına karşın bir sefer daha savaştı ve iki yılın akabinde bu savaşı da kazandı.


18 yaşındayken en sevdiği insanları kaybettiği bu ölümcül kazada kalçasına demir saplanmış ve leğen kemiğinden çıkmıştı. İki ay hastanede ağır bir tedavi süreci yaşayan Frida, hastane kayıtlarına bakılırsa tam 32 ameliyat geçirdi. Bu kazada bedenine yalnızca demir saplanmamış, omurgası dahil bir fazlaca kemiği de kırılmıştı. Hayati tehlikeyi atlattıktan daha sonra stabil durumundan ötürü tedavisine meskende devam edildi.

aslına bakarsan engelli olan ve ağrılarla boğuşan Frida’nın ağrıları bu kazadan daha sonra daha da arttı. Lisana kolay tam 2 yıl boyunca konutta yatarak tedavi gördü. Bu süreçte dışarıya çıkamadı ve epey istediği tıp eğitiminden de mecburi olarak vazgeçti.

Tarifsiz bir acı ile kavrulan ve harmanlanan Frida, acılarla birlikte kendisini resme vermeye başladı.


Zor çocukluk periyodu ve engelli ömrünün üzerine bu yeni acı, Frida’nın hayatını daha da berbat bir hale getirmişti ve ailesi kendisini daha düzgün hissetmesi için fotoğraf ile ilgilenmesini tavsiye etti.

İki yıl adeta hapsolduğu odadaki aynaya bakarak otoportreler (kendi portresi) çizdi. Bu ayna için yıllar daha sonra “ömrümün en hoş senelerındaki gündüz ve gecelerin celladı” olarak bahsetmişti. Her gün bu aynada kendi yüzüne baktığı için ünlü ressam Pablo Picasso, Frida’yı göstererek “biz onun üzere insan yüzleri çizmeyi asla bilmiyoruz” diyerek övmüştü.

Ölümcül kazadan ikinci defa engelli olarak kurtulan Frida, iki yılın akabinde hapsolduğu odadan kendi adımlarıyla çıktı


1925 yılındaki kazanın akabinde Frida, 1927 yılında yürümeye başladı ve bir defa daha hayata karşı galip geldi lakin artık ağrıları eski senelera bakılırsa daha fazla olacaktı. bir daha de bu ortasındaki yaşama sevincini kırmadı ve fotoğraf çizmeye devam etti.

Okuldaki temaslarını da kullanarak sanatçı ve siyasetçilerle tanışan Frida, bir hayli değerli insanın dahil olduğu toplantılara katıldı. Hatta bu toplantılarda Küba Komünist Partisi’nin kurucusu Julio Antonio Mella da vardı. Hem Mella’nın tesiri tıpkı vakitte aslına bakarsan ihtilale olan bağlılığı ve okul senelerındaki gençlik yapılanmalarındaki sorumluluğu ile birlikte 1929 yılında Meksika’daki Komünist Parti’ye katıldı.

Komünist Parti’de resmi olarak evlilik yaşayacağı Rivera ile tanıştı ve bu aşkın meyvesi olarak yeni eserler yarattı.

Frida ve Rivera

Parti macerasında tıpkı kendisi üzere ressam olan ve yeteneklerinden ötürü sanat çevresince “Meksikalı Michelangelo” olarak anılan Diego Rivera ile tanışan Frida, kısa müddette bu tanışıklığı evlilik ile taçlandırdı. Frida için birinci olan bu evlilik, Rivera için üçüncü evlilikti ve Frida’dan daha sonra bir evlilik daha yaparak ömrünü dört evlilik ile tamamlayacaktı.

Frida ve Rivera’nın evliliği bir hayli kimse tarafınca çiftlerin fiziki farklarından dolayı “güvercin ile filin evliliği” olarak söz edildi.

yaşamı boyunca peşinden düşmeyen acılar, Frida’yı evlilik ömründe da yalnız bırakmadı…


  • Frida’nın, başarısız doğum denemelerinden daha sonra çizdiği fotoğraf.
Evlendikten daha sonra hem özel ömrüne tıpkı vakitte sanata daha fazlaca vakit ayırmak için partiden ayrılıp ABD’ye taşınan çift, burada daha tertipli bir hayata başladı. Çift, her ne kadar çocuk sahibi olmayı istediyse de Frida evvel sıhhat sıkıntılarından dolayı birinci hamilelik periyodunda kürtaj olmak zorunda kaldı.

Kürtajdan daha sonra iki kere daha gebe kalan Frida, fazlaca istemesine karşın bu kadar vakit yaşadığı olumsuz durumların bıraktığı fizikî izlerden dolayı olacak ki ikisinde de düşük yaptı. ömrü, her vakit olduğu üzere acılar ile devam ederken, bu süreçte eşi tarafınca ihanete uğraması üzerine boşanma davası açarak eşinden boşandı.

Ömrü boyunca acılar ile boğuşan bir bayan bulunmasına karşın her vakit hayat dolu ve “yere bakan yürek yakan” bir bayan olan Frida, bizleri şaşırtmaya devam ediyor.


  • Sağdaki tablo eşi Rivera, soldaki tablo ise Troçki için. Hatta Troçki tablosunda Frida’nın elindeki kağıtta “Troçki’ye sevgilerle” yazmaktadır.
Belki kulağa tuhaf gelse de Frida, eşinden ayrıldıktan daha sonra Sovyet Önder ve Stalin’in en kuvvetli rakibi Lev Troçki ile bir süre birlikte yaşadı ama çabucak sonrasında Troçki’nin evli olmasından ötürü bu münasebete son verdi.

Hem Frida hem Rivera bir süre daha sonra bir ortaya gelip tekrar evlendiler lakin bu defa onları daha farklı bir evlilik bekliyordu. Bu evlilik boyunca ikisi de evlilik dışı münasebetler yaşadılar. Frida, artık hem aldatılmayı tıpkı vakitte aldatmayı öğrenmiş üzereydi ve çoğu evlilik dışı ilgisini bayanlar ile yaşadı.

Acıların bayanı olarak söz edebileceğimiz Frida, bir yandan da sanat için bir fazlaca genç yetiştirdi.


Avrupa’nın değerli kentlerinde ağır ilgi nazarann bir epeyce stant açan Frida, bir yandan da her şeye karşın 10 yıl boyunca bir sanat okulunda gençlere eğitimler verdi. ömrü boyunca maddi zorluk yaşadığı senelerda duvar fotoğrafları ve markalar için fotoğraflar hazırlarken, ısmarlama fotoğraf yerine ruhunun esintilerini yansıttığı için müşterilerini şad edemedi ve bu işe kısa müddette son verdi.

Hayat Frida’dan ne kadar çalarsa çalsın; O üretmeye daima devam etti, uğraşı görmek isteyenlere süper bir örnek oldu.


Frida, rahatsızlığının arttığı senelerda tahminen de hayatının gerçek aşkı olan Komünist Parti’ye bir daha üye olmak için başvurdu. Başvurusu kabul edildi ve ortasında yanan ihtilal ateşi ile hayat sevinci bir sefer daha gün yüzüne çıktı.

Doğumdan mevte kadar aralıksız acı çeken Frida, sevinçle beklediği sonsuz bir hayatı hak ettiğini düşünerek ortamızdan ayrıldı.


Frida, 1954 yılında yatağa mahkum bir biçimde yaşamaya başladı. Hem çocukluktan beri yaşadığı çocuk felci tıpkı vakitte üniversite senelerında yaşadığı ölümcül kazanın hasarından ötürü gitgide şiddetlenen ağrılarına artık bir de akciğer embolisi eklenmişti.

Bu acılardan ötürü kangren olan sağ bacağı, hekimlerin değerlendirmesi üzerine kesildi. Dünyaya hem sanatı birebir vakitte ömrü boyunca gösterdiği yaşama azmi ile bir hayli şey katan Frida, çabucak hemen 47 yaşında mevt raporuna nazaran “akciğer embolisi”, bir hayli beşere göre ise senelerca çektiği acılardan ötürü hayata gözlerini yumdu.

Tıbben vefat, kuşkulara nazaran intihar, öyküsüne göre devrim!


Frida’nın vefatından akciğer embolisi sorumlu tutulsa da iddilara nazaran ölmedilk evvelki gece 7 doz yerine, 11 doz ağrı kesici almıştı. Bu da olağanüstü ağrılarından ötürü bir çeşit intihar olarak değerlendirildi ama bu tez otopsi yapılmadığı için ispat edilemedi.

Vasiyeti üzerine Frida’nın cansız vücudu yakıldı ve tek mal varlığı olan Mavi Konut devlete bağışlandı. Her ne kadar vasiyetinde yazmasa da ölümsüz sanat yapıtları ise tüm insanlığa miras olarak kaldı.

Ölmedilk evvel son çizdiği şey, artık epey arzuladığı mevt oldu…


Frida’nın, hastanede ölmedilk evvel nizamlı olarak tuttuğu günlüğünün son sayfasında siyah bir melek çizimi vardır. Bu meleğin vefat meleği olduğu düşünülüyor. Ayrıyeten çizimin altında “ölümü sevinçle bekliyor ve asla geri dönmemeyi diliyorum” yazıyordu.

Frida’nın ölmedilk evvel günlüğüne bıraktığı not ve bacağı kesildiğinde çizdiği fotoğraf:


  • Espero alegre la salida… Y espero no volver jamás (ölümü sevinçle bekliyor ve asla geri dönmemeyi diliyorum)
Hem son yazısı tıpkı vakitte çektiği acılar ile Frida’nın olağanüstü acılar çekerek bir hayat sürdüğünü lakin arkasında 55’i otoportre olmak üzere 143 ölümsüz eser bıraktığını ve hayat öyküsünün tüm insanlığa örnek olduğunu söz edebiliriz.

Beyaz perdede Frida Kahlo’yu görmek isterseniz:


Günlük hayatta bir epey yerde Frida’yı görsek de beyaz perdeye uyarlanan ve 2 kısımda OSCAR mükafatı kazanan, 2002 yılında vizyona giren, Frida Kahlo’yu Salma Hayek’in canlandırdığı ve Geoffrey Rush’ın da yer aldığı Frida isimli imali izlemenizi tavsiye ederiz.

Her ne kadar acı çekersek çekelim ve ne kadar olumsuz şeyler üst üste gelirse gelsin, hepimizin tıpkı Frida Kahlo üzere her aksiliğe göğüs gerebilmesi dileklerimizle…

Not: Frida Kahlo’nun tüm yapıtlarına, yapıtlarıyla alakalı açıklamalarına buradan ve buradan ulaşabilirsiniz.

Kaynaklar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 /
 
Üst