arkamikontrolet
New member
İslamiyet’in kutsal kitabı Kur’an-ı Kerim; birinci defa Akkoyunlular Devleti Dönemi’nde Türkçe’ye çevrildi ve birinci defa Cumhuriyet’in birinci senelerında Atatürk’ün buyruğuyla Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır tarafınca günümüzdeki Türkçeye tefsir edildi.
Atatürk’ün o senelerda bu buyruğu vermesinin tek niçini, milletinin inandığı ve yaşadığı inancı ezbere ya da kulaktan dolma bilgilerle değil, okuyarak ve araştırarak öğrenmesini istemesiydi. Emsal bir olay, Hristiyan İnancı’nda da yaşanmış ama daha sancılı bir müddetç cereyan etmişti. Gelin daima birlikte, öykünün kahramanı William Tyndale (Vilyım Tindıl) ile tanışalım.
özetlemek gerekirse William Tyndale ve erken hayatı
William Tyndale; infaz edildiği güne kadar, insanların kiliseye değil de gerçeklere ulaşmasını kendisine misyon edinen, hayatı boyunca genel olarak Rönesans’ın değerli isimlerinden Felemenk Desiderius Erasmus ve Martin Luther’den etkilenen lisan bilimci ve İncil alımı.
Doğumu hakkında resmî bir bilgi olmasa da 1494 yılında İngiltere’nin Gloucestershire kentine bağlı Stinchcombe köyünde dünyaya geldiği kabul edilir.
Çocukluğu ve gençlik yılları
Tyndale’ın ailesi, bir epey kaynağa nazaran Güller Savaşı (Wars of the Roses, 1455 – 1487 yılları içinde süren 32 yıllık bir iç savaş) sonucunda Northumberland’den göçüp gelen bir ailedir. Aile, Hychyns (Hitchins)’lar olarak da tanındığı için; Tyndale, Oxford’a ilişkin Magdalen Hall’a William Hychyns ismiyle kayıt oldu.
Tyndale, ondan sonrasında Oxford’da lisans düzeyinde teoloji (din bilimi, ilahiyat) eğitimi aldı. Burada eğitim gördüğü mühlet boyunca ileri düzeyde Fransızca, Yunanca, İbranice, Almanca, İtalyanca, Latince ve İspanyolca öğrendi. Ne yazık ki ömrü boyunca tanışmak istediği Erasmus, Tyndale gelmeden bir sene evvel okuldan ayrılmıştı.
Cambridge macerası ve her şeyin başladığı nokta
Tyndale, Oxford’dan daha sonra Cambridge’de eğitimine devam ederken; burada din konusundaki fikirlerini de açıklamaya başladı. O periyotlarda İncil’in İngilizceye çevrilmesi yasaktı. bir daha o periyotta Papa ve Kilise, devlet idaresinde direkt tesirliydi.
Bu yanlış karar ve uygulamalara daha fazla dayanamayan Tyndale, “Papa, devleti değil; kiliseyi yönetmeli ve her vatandaş kutsal kitabı okuduğunda anlayabilmeli” diyerek o günlerde kimsenin cüret edemediği bir çıkış yaptı.
Laiklik çıkışı, Tyndale’ın başına bela olmaya başladı
“Papa, devleti değil; kiliseyi yönetmeli” çıkışıyla bir manada laik bir tutum sergileyen Tyndale, yakın etrafından reaksiyon görmüş ve bu reaksiyon de yayılmıştı. Tüm bu reaksiyonlara karşın, bir adım daha ileriye giden Tyndale, 1523 yılında İncil’i İngilizceye çevirmek için gerekli olan müsaadeleri almak umuduyla Londra seyahatine çıktı.
Londra’da beklenen yanıt ve Almanya süreci
Tyndale, Londa’ya geldiğinde beklendiği üzere olumsuz ve sert bir karşılık aldı ancak hangi ihtilal güle oynaya ve gül bahçesinde gerçekleşmişti ki? Tyndale da bunun farkındaydı, çaba etmesi gerekiyordu ve gayrete koyuldu.
Londra’da maruz kaldığı sansür ve engelleme teşebbüslerinden ötürü, Londralı güçlü tüccarlardan aldığı maddi takviye ile 1524 yılında Almanya’nın Hamburg kentine gitti. Burada gizlenerek çalışmalarına devam etme sonucu aldı.
William Tyndale birinci nüshalarını tamamlıyor
1525 yılında William Tyndale, tamamladığı birinci nüshaları Köln’de bastırdı ve dağıttı. Yaptığı bu çalışma halk tarafınca ilgi ile karşılandı. Bilhassa özgürlük yanlısı şahıslar, Tyndale’a şükranlarını sundu ama varsayım edeceğiniz üzere devlet ve kilise bu durumdan pek hoşnut olmadı. Tyndale hakkında yargılama ve yakalama kararları çıkarıldı.
William Tyndale sapkın ilan edildi ve yargılandı
1529 yılında İngiliz devlet adamı ve piskopos Thomas Wolsey tarafınca Tyndale, sapkın olmakla itham edildi ve yargılanma süreci hızlandırıldı. Tyndale’ın, sonunda vefat olduğunu bildiği bu yargılama, savunması alınmadan ve iddia edildiği üzere vefat cezası ile sonlandırıldı. sonucun verilmesi ile Tyndale’ı bulmaya yoğunlaşıldı.
Tyndale, arkadaşı tarafınca ispiyonlandı ve yakalandı
Tyndale, hakkında yazılan vefat fermanına karşın Belçika’ya geçmişti ve saklanarak İncil’i halka açıklamaya devam ediyordu, ta ki güvendiği bir arkadaşı tarafınca saklandığı yerin bildirilmesine kadar. Arkadaşının verdiği bilgiler üzerine Tyndale, 1535 yılında yakalandı ve Vilvoorde Kalesi’ne hapsedildi.
Kimi kaynaklarda bir yıl, kimi kaynaklarda ise 18 ay kalede kalan Tyndale; 6 Ekim 1936’da evvel direğe bağlanarak boğuldu, sonrasındasında ise cansız vücudu direğe bağlı biçimde yakıldı. Tyndale, infaz edilmedilk evvel kendisinden dua etmesi istendiğinde ise yüksek bir sesle “Tanrı’nın İngiliz Kralı’nın gözlerini açmasını diliyorum” dedi.
Tyndale’ın infazının akabinde yaşananlar
Yayımlanan dört çeviri de Tyndale’ın çevirilerine ve çalışmalarına dayanan çalışmalar oldu. Madem Kral Henry, İncil’in çevirisine müsaade edecekti; Tyndale niye infaz edildi? Yoksa hakikaten de Kral’ın gözleri kapalıydı da Tyndale’ın duası ile mi açılmıştı?
Tyndale’ın hizmetleri, onore edilmesi ve madalyonun öbür tarafı
BBC’nin 2002 yılında yayımladığı tarihin “en büyük 100 İngiliz müellifi” anketinde 26. sırada yer aldı. İnfaz edildiği yere anıtı dikildi, verdiği katkılardan dolayı bugün İngiltere Kilisesi ve Anglikan Cemaati (3. büyük cemaat) tarafınca her 6 Ekim’de anılan Tyndale için BBC başta olmak üzere bir epeyce medya, belgesel tipinde sinemalar hazırladı, küçük diziler çekti, müellifler kitaplarında yer verdi.
William Tyndale, tabuları ve yasakları aşarak Yunancadan İngilizceye Kutsal Kitap da dahil birinci çeviriyi yapan kişi olarak tarihte yerini aldı. O günlerde bakılırsamediği hakettiği saygınlığı ise bugün ziyadesiyle görüyor. Pekala ya sizler Tyndale hakkında neler düşünüyorsunuz? Tyndale’in kıssası sizlere diğer bir kıssayı çağrıştırdı mı? Yorumlarda fikirlerinizden bahsedebilirsiniz.
Kaynaklar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8 /
Atatürk’ün o senelerda bu buyruğu vermesinin tek niçini, milletinin inandığı ve yaşadığı inancı ezbere ya da kulaktan dolma bilgilerle değil, okuyarak ve araştırarak öğrenmesini istemesiydi. Emsal bir olay, Hristiyan İnancı’nda da yaşanmış ama daha sancılı bir müddetç cereyan etmişti. Gelin daima birlikte, öykünün kahramanı William Tyndale (Vilyım Tindıl) ile tanışalım.
özetlemek gerekirse William Tyndale ve erken hayatı
William Tyndale; infaz edildiği güne kadar, insanların kiliseye değil de gerçeklere ulaşmasını kendisine misyon edinen, hayatı boyunca genel olarak Rönesans’ın değerli isimlerinden Felemenk Desiderius Erasmus ve Martin Luther’den etkilenen lisan bilimci ve İncil alımı.
Doğumu hakkında resmî bir bilgi olmasa da 1494 yılında İngiltere’nin Gloucestershire kentine bağlı Stinchcombe köyünde dünyaya geldiği kabul edilir.
Çocukluğu ve gençlik yılları
Tyndale’ın ailesi, bir epey kaynağa nazaran Güller Savaşı (Wars of the Roses, 1455 – 1487 yılları içinde süren 32 yıllık bir iç savaş) sonucunda Northumberland’den göçüp gelen bir ailedir. Aile, Hychyns (Hitchins)’lar olarak da tanındığı için; Tyndale, Oxford’a ilişkin Magdalen Hall’a William Hychyns ismiyle kayıt oldu.
Tyndale, ondan sonrasında Oxford’da lisans düzeyinde teoloji (din bilimi, ilahiyat) eğitimi aldı. Burada eğitim gördüğü mühlet boyunca ileri düzeyde Fransızca, Yunanca, İbranice, Almanca, İtalyanca, Latince ve İspanyolca öğrendi. Ne yazık ki ömrü boyunca tanışmak istediği Erasmus, Tyndale gelmeden bir sene evvel okuldan ayrılmıştı.
Cambridge macerası ve her şeyin başladığı nokta
Tyndale, Oxford’dan daha sonra Cambridge’de eğitimine devam ederken; burada din konusundaki fikirlerini de açıklamaya başladı. O periyotlarda İncil’in İngilizceye çevrilmesi yasaktı. bir daha o periyotta Papa ve Kilise, devlet idaresinde direkt tesirliydi.
Bu yanlış karar ve uygulamalara daha fazla dayanamayan Tyndale, “Papa, devleti değil; kiliseyi yönetmeli ve her vatandaş kutsal kitabı okuduğunda anlayabilmeli” diyerek o günlerde kimsenin cüret edemediği bir çıkış yaptı.
Laiklik çıkışı, Tyndale’ın başına bela olmaya başladı
“Papa, devleti değil; kiliseyi yönetmeli” çıkışıyla bir manada laik bir tutum sergileyen Tyndale, yakın etrafından reaksiyon görmüş ve bu reaksiyon de yayılmıştı. Tüm bu reaksiyonlara karşın, bir adım daha ileriye giden Tyndale, 1523 yılında İncil’i İngilizceye çevirmek için gerekli olan müsaadeleri almak umuduyla Londra seyahatine çıktı.
Londra’da beklenen yanıt ve Almanya süreci
Tyndale, Londa’ya geldiğinde beklendiği üzere olumsuz ve sert bir karşılık aldı ancak hangi ihtilal güle oynaya ve gül bahçesinde gerçekleşmişti ki? Tyndale da bunun farkındaydı, çaba etmesi gerekiyordu ve gayrete koyuldu.
Londra’da maruz kaldığı sansür ve engelleme teşebbüslerinden ötürü, Londralı güçlü tüccarlardan aldığı maddi takviye ile 1524 yılında Almanya’nın Hamburg kentine gitti. Burada gizlenerek çalışmalarına devam etme sonucu aldı.
William Tyndale birinci nüshalarını tamamlıyor
1525 yılında William Tyndale, tamamladığı birinci nüshaları Köln’de bastırdı ve dağıttı. Yaptığı bu çalışma halk tarafınca ilgi ile karşılandı. Bilhassa özgürlük yanlısı şahıslar, Tyndale’a şükranlarını sundu ama varsayım edeceğiniz üzere devlet ve kilise bu durumdan pek hoşnut olmadı. Tyndale hakkında yargılama ve yakalama kararları çıkarıldı.
William Tyndale sapkın ilan edildi ve yargılandı
1529 yılında İngiliz devlet adamı ve piskopos Thomas Wolsey tarafınca Tyndale, sapkın olmakla itham edildi ve yargılanma süreci hızlandırıldı. Tyndale’ın, sonunda vefat olduğunu bildiği bu yargılama, savunması alınmadan ve iddia edildiği üzere vefat cezası ile sonlandırıldı. sonucun verilmesi ile Tyndale’ı bulmaya yoğunlaşıldı.
Tyndale, arkadaşı tarafınca ispiyonlandı ve yakalandı
Tyndale, hakkında yazılan vefat fermanına karşın Belçika’ya geçmişti ve saklanarak İncil’i halka açıklamaya devam ediyordu, ta ki güvendiği bir arkadaşı tarafınca saklandığı yerin bildirilmesine kadar. Arkadaşının verdiği bilgiler üzerine Tyndale, 1535 yılında yakalandı ve Vilvoorde Kalesi’ne hapsedildi.
Kimi kaynaklarda bir yıl, kimi kaynaklarda ise 18 ay kalede kalan Tyndale; 6 Ekim 1936’da evvel direğe bağlanarak boğuldu, sonrasındasında ise cansız vücudu direğe bağlı biçimde yakıldı. Tyndale, infaz edilmedilk evvel kendisinden dua etmesi istendiğinde ise yüksek bir sesle “Tanrı’nın İngiliz Kralı’nın gözlerini açmasını diliyorum” dedi.
Tyndale’ın infazının akabinde yaşananlar
- Tyndale’ın infazı, temsilî.
Yayımlanan dört çeviri de Tyndale’ın çevirilerine ve çalışmalarına dayanan çalışmalar oldu. Madem Kral Henry, İncil’in çevirisine müsaade edecekti; Tyndale niye infaz edildi? Yoksa hakikaten de Kral’ın gözleri kapalıydı da Tyndale’ın duası ile mi açılmıştı?
Tyndale’ın hizmetleri, onore edilmesi ve madalyonun öbür tarafı
- Tyndale’ın infaz edildiği yere dikilen anıtı, sağda.
BBC’nin 2002 yılında yayımladığı tarihin “en büyük 100 İngiliz müellifi” anketinde 26. sırada yer aldı. İnfaz edildiği yere anıtı dikildi, verdiği katkılardan dolayı bugün İngiltere Kilisesi ve Anglikan Cemaati (3. büyük cemaat) tarafınca her 6 Ekim’de anılan Tyndale için BBC başta olmak üzere bir epeyce medya, belgesel tipinde sinemalar hazırladı, küçük diziler çekti, müellifler kitaplarında yer verdi.
William Tyndale, tabuları ve yasakları aşarak Yunancadan İngilizceye Kutsal Kitap da dahil birinci çeviriyi yapan kişi olarak tarihte yerini aldı. O günlerde bakılırsamediği hakettiği saygınlığı ise bugün ziyadesiyle görüyor. Pekala ya sizler Tyndale hakkında neler düşünüyorsunuz? Tyndale’in kıssası sizlere diğer bir kıssayı çağrıştırdı mı? Yorumlarda fikirlerinizden bahsedebilirsiniz.
Kaynaklar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8 /