arkamikontrolet
New member
Uçaklar, çabucak hemen insanlık tarihi için yeni bir teknoloji olsalar da sivil havacılığın yanı sıra bilhassa askeri alanda en değerli araçlar haline geldiler. Havadaki hakimiyet bir ülkenin bahtını bile belirleyebilirken, olağan olarak ülkeler de uçaklara olan yatırımlarını süratle artıyor.
Uçak teknolojilerinde halk içinde kulağa en gizemli ve dehşetli gelen konseptlerden biriyse ‘hayalet uçaklar’ idi. Pekala, gökyüzünde kendisini düşmanlarından gizleyen bu uçaklar aslında nasıl çalışıyor? Hayalet uçakların mantığı nedir?
“Hayalet Uçak” nedir?
Hayalet uçaklar, aslında ‘hayalet’ kavramını duyar duymaz aklımızda oluşan algının tersine bu uçakların gözle görünmez olduğu manasına gelmiyor. ‘Hayalet’ terimi, askeri alanda yalnızca uçaklar değil, gemiler, tanklar ve bilimum araçlar için, bu araçların düşman sistemlerinden gizlenme kabiliyetine sahip olduğunu söz ediyor.
ötürüsıyla hayalet uçaklar, büsbütün düşman sistemlerinden gizlenmeye odaklanan, havada düşmanı gafil avlamayı amaçlayan ve maksat alınmamaya odaklanan savaş uçaklarını kapsıyor.
Hayalet uçaklar nasıl bilinmeyen kalıyor?
Hayalet uçakların gizlenmesinde, öteki hayalet araçlarda da kullanılan kimi genel teknik ve sistemler kullanılıyor. Uçakların asıl gizlenmek istedikleri sistem ise düşman radarları oluyor. Bir tarafın havadaki ve karadaki gözü ve kulağı olan radar sistemlerinden gizlenmek, bu tarafın ruhu bile duymadan hava alanına girilmesine, amaçların tespit edilmesine/yok edilmesine imkan sağlıyor.
Hayalet uçakların radarlardan gizlenmesini sağlamak için bir epey çeşitli usul kullanılıyor. Ancak uçaklarda kullanılan saklılık hallerine geçmedilk evvel, gizlenmek istenen sistemin nasıl çalıştığını özetlemek gerekirse özetlemekte yarar var.
Radarın çalışma mantığını öğrenelim:
Yeryüzünde ve kara, deniz ve hava araçlarında yerleşik olarak bulunabilen klâsik radarlar, nizamlı aralıklarla etrafa elektromanyetik dalgalar gönderiyor. Bu dalgaların bir yere çarpıp yine alıcılara yansıması, etrafta bir ünitenin varlığına işaret ediyor.
Gönderilen ve alıcılara geri dönen elektromanyetik dalgalar, bilgisayarlar tarafınca tahlil ediliyor ve dalganın geri dönüş açısı, geri dönen dalganın şiddeti ve suratına gore alanda bulunan ünitenin pozisyonu, istikameti ve çeşidi belirlenebiliyor.
Peki, hayalet uçaklar radarlardan nasıl gizleniyor?
Hayalet uçakların radarlardan gizlenmesini sağlamak da temelde uçağa yansıyan elektromanyetik dalgaların alıcılara geri dönmesini engellemekten geçiyor. Bu kapsamda uçak üreticileri, elektromanyetik dalgaları farklı istikametlere saptırmak yahut dalgaların uçak tarafınca emilmesini sağlamak için farklı prosedürler kullanabiliyor. Bu formüllerden kimileri şöyle:
Uçağın fizikî yapısı:
F-16 ve başka ‘standart’ olarak kabul edilen savaş uçaklarına baktığınızda, uçak gövdelerinin pek de sivri yapılara yer vermediğini bakılırsabilirsiniz. Uçaklarda kullanılan bu tasarım, bilhassa havadaki direnci en aza indirmek ve ötürüsıyla hareket ve sürat kabiliyetini artırmak için kullanılıyor.
Fakat hayalet uçaklarda durum daha değişik. F-117 üzere ikonik hayalet uçaklara baktığınızda oldukça daha köşeli, düz ve sistemsiz açılarda pozisyonlandırılmış paneller nazaranbilirsiniz. Uçak dizaynında kenarların ve yüzeyin düz olması, aerodinamik kabiliyeti düşürüyor olsa da klasik radarlardan gelen elektromanyetik dalganın farklı açılarda, alıcılardan uzak noktalara yansımasını sağlıyor.
Bu dizaynla birlikte uçaktan geri yansıyabilen radar dalgaları, radar ekranlarında sadece bir kuş kadar iz bırakıyor. Zira uçağa gelen öbür dalgalar, epey farklı taraflara sektiriliyor.
Uçakların gövdesinde kullanılan dalga emici malzemeler:
Hayalet uçaklarda kullanılan en kritik gizleme şekilleriyse uçakta kullanılan malzemelerde karşımıza çıkıyor. Uçak üreticileri, yıllardır araştırma ve geliştirme için milyarlarca dolar harcayarak uçakları radardan gizlemeyi sağlayacak yüzeyler ve özellikle boyalar geliştiriyor.
Günümüzde en yaygın gizleme malzemesi olarak kullanılan boyalar, dalgaların emilmesini sağlayacak özel mikroskopik yapılara yer veriyor. Üstteki görselde de nazaranbileceğiniz bu üçgen yapılar, gelen bir radar dalgasının yapıda hapsolmasını ve en sonunda burada seke seke gücünü kaybetmesini sağlıyor. bu biçimdece yansıyan dalgadan geriye ya epey zayıf bir dalga, ya da hiç dalga kalmıyor.
Uçağın termal izini azaltmak:
Bir uçağı radarlar ve öbür sistemler tarafınca görünür kılan en kıymetli faktörlerden biriyse sürat ile uçak yüzeyinde oluşan ve motorlardan çıkan ısı oluyor. Uçak üreticileri, hava sürtünmesiyle uçak yüzeyinde oluşan ısıyı düşürmek için özel gereçler ve boyalardan dayanak alıyor.
Fakat iş motora gelince ortaya kimi dezavantajlar yaratan tahliller çıkabiliyor. Hayalet uçaklar, uçakların yüksek suratlara ulaşmasını sağlayan ‘afterburner’ üzere teknolojilerden yoksun kalıyor, motorları fazlaca daha düşük güçte çalışıyor. Bu sayede ortaya daha az ısı çıksa da, tespit edilmeleri durumunda düşman ünitelerinden sıyrılmasında hareket kabiliyetini büyük oranda düşürüyor.
Tabii motorlardaki ısı izinin düşürülmesi için de yeni motor teknolojileri üzerinde maddi açıdan cep yakan ve kapsamlı çalışmalar sürüyor.
Peki, bu uçakları tespit etmenin hiç bir yolu yok mu? olağan olarak var:
Tıpkı internet ortamında beyaz-siyah şapkalı hackerlar içindeki alakada olduğu üzere hayalet uçaklarda da birebir bağ bulunuyor. Ülkeler, düşmanların hayalet uçaklarını tespit etmek ve gafil avlanmamak için bu uçakları tespit edecek yeni teknolojiler üzerine çalışmalarını gerçekleştiriyor.
Günümüzde hayalet uçakların tespitinde kullanılan sistemlerden kimileriyse şöyle:
Uçak teknolojilerinde halk içinde kulağa en gizemli ve dehşetli gelen konseptlerden biriyse ‘hayalet uçaklar’ idi. Pekala, gökyüzünde kendisini düşmanlarından gizleyen bu uçaklar aslında nasıl çalışıyor? Hayalet uçakların mantığı nedir?
“Hayalet Uçak” nedir?
Hayalet uçaklar, aslında ‘hayalet’ kavramını duyar duymaz aklımızda oluşan algının tersine bu uçakların gözle görünmez olduğu manasına gelmiyor. ‘Hayalet’ terimi, askeri alanda yalnızca uçaklar değil, gemiler, tanklar ve bilimum araçlar için, bu araçların düşman sistemlerinden gizlenme kabiliyetine sahip olduğunu söz ediyor.
ötürüsıyla hayalet uçaklar, büsbütün düşman sistemlerinden gizlenmeye odaklanan, havada düşmanı gafil avlamayı amaçlayan ve maksat alınmamaya odaklanan savaş uçaklarını kapsıyor.
Hayalet uçaklar nasıl bilinmeyen kalıyor?
Hayalet uçakların gizlenmesinde, öteki hayalet araçlarda da kullanılan kimi genel teknik ve sistemler kullanılıyor. Uçakların asıl gizlenmek istedikleri sistem ise düşman radarları oluyor. Bir tarafın havadaki ve karadaki gözü ve kulağı olan radar sistemlerinden gizlenmek, bu tarafın ruhu bile duymadan hava alanına girilmesine, amaçların tespit edilmesine/yok edilmesine imkan sağlıyor.
Hayalet uçakların radarlardan gizlenmesini sağlamak için bir epey çeşitli usul kullanılıyor. Ancak uçaklarda kullanılan saklılık hallerine geçmedilk evvel, gizlenmek istenen sistemin nasıl çalıştığını özetlemek gerekirse özetlemekte yarar var.
Radarın çalışma mantığını öğrenelim:
Yeryüzünde ve kara, deniz ve hava araçlarında yerleşik olarak bulunabilen klâsik radarlar, nizamlı aralıklarla etrafa elektromanyetik dalgalar gönderiyor. Bu dalgaların bir yere çarpıp yine alıcılara yansıması, etrafta bir ünitenin varlığına işaret ediyor.
Gönderilen ve alıcılara geri dönen elektromanyetik dalgalar, bilgisayarlar tarafınca tahlil ediliyor ve dalganın geri dönüş açısı, geri dönen dalganın şiddeti ve suratına gore alanda bulunan ünitenin pozisyonu, istikameti ve çeşidi belirlenebiliyor.
Peki, hayalet uçaklar radarlardan nasıl gizleniyor?
Hayalet uçakların radarlardan gizlenmesini sağlamak da temelde uçağa yansıyan elektromanyetik dalgaların alıcılara geri dönmesini engellemekten geçiyor. Bu kapsamda uçak üreticileri, elektromanyetik dalgaları farklı istikametlere saptırmak yahut dalgaların uçak tarafınca emilmesini sağlamak için farklı prosedürler kullanabiliyor. Bu formüllerden kimileri şöyle:
Uçağın fizikî yapısı:
F-16 ve başka ‘standart’ olarak kabul edilen savaş uçaklarına baktığınızda, uçak gövdelerinin pek de sivri yapılara yer vermediğini bakılırsabilirsiniz. Uçaklarda kullanılan bu tasarım, bilhassa havadaki direnci en aza indirmek ve ötürüsıyla hareket ve sürat kabiliyetini artırmak için kullanılıyor.
Fakat hayalet uçaklarda durum daha değişik. F-117 üzere ikonik hayalet uçaklara baktığınızda oldukça daha köşeli, düz ve sistemsiz açılarda pozisyonlandırılmış paneller nazaranbilirsiniz. Uçak dizaynında kenarların ve yüzeyin düz olması, aerodinamik kabiliyeti düşürüyor olsa da klasik radarlardan gelen elektromanyetik dalganın farklı açılarda, alıcılardan uzak noktalara yansımasını sağlıyor.
Bu dizaynla birlikte uçaktan geri yansıyabilen radar dalgaları, radar ekranlarında sadece bir kuş kadar iz bırakıyor. Zira uçağa gelen öbür dalgalar, epey farklı taraflara sektiriliyor.
Uçakların gövdesinde kullanılan dalga emici malzemeler:
Hayalet uçaklarda kullanılan en kritik gizleme şekilleriyse uçakta kullanılan malzemelerde karşımıza çıkıyor. Uçak üreticileri, yıllardır araştırma ve geliştirme için milyarlarca dolar harcayarak uçakları radardan gizlemeyi sağlayacak yüzeyler ve özellikle boyalar geliştiriyor.
Günümüzde en yaygın gizleme malzemesi olarak kullanılan boyalar, dalgaların emilmesini sağlayacak özel mikroskopik yapılara yer veriyor. Üstteki görselde de nazaranbileceğiniz bu üçgen yapılar, gelen bir radar dalgasının yapıda hapsolmasını ve en sonunda burada seke seke gücünü kaybetmesini sağlıyor. bu biçimdece yansıyan dalgadan geriye ya epey zayıf bir dalga, ya da hiç dalga kalmıyor.
Uçağın termal izini azaltmak:
Bir uçağı radarlar ve öbür sistemler tarafınca görünür kılan en kıymetli faktörlerden biriyse sürat ile uçak yüzeyinde oluşan ve motorlardan çıkan ısı oluyor. Uçak üreticileri, hava sürtünmesiyle uçak yüzeyinde oluşan ısıyı düşürmek için özel gereçler ve boyalardan dayanak alıyor.
Fakat iş motora gelince ortaya kimi dezavantajlar yaratan tahliller çıkabiliyor. Hayalet uçaklar, uçakların yüksek suratlara ulaşmasını sağlayan ‘afterburner’ üzere teknolojilerden yoksun kalıyor, motorları fazlaca daha düşük güçte çalışıyor. Bu sayede ortaya daha az ısı çıksa da, tespit edilmeleri durumunda düşman ünitelerinden sıyrılmasında hareket kabiliyetini büyük oranda düşürüyor.
Tabii motorlardaki ısı izinin düşürülmesi için de yeni motor teknolojileri üzerinde maddi açıdan cep yakan ve kapsamlı çalışmalar sürüyor.
Peki, bu uçakları tespit etmenin hiç bir yolu yok mu? olağan olarak var:
Tıpkı internet ortamında beyaz-siyah şapkalı hackerlar içindeki alakada olduğu üzere hayalet uçaklarda da birebir bağ bulunuyor. Ülkeler, düşmanların hayalet uçaklarını tespit etmek ve gafil avlanmamak için bu uçakları tespit edecek yeni teknolojiler üzerine çalışmalarını gerçekleştiriyor.
Günümüzde hayalet uçakların tespitinde kullanılan sistemlerden kimileriyse şöyle:
- Düşük frekanslı radarlar,
- Birden çok pozisyonda bulunan elektromanyetik dalga alıcıları
- Uçakların ısılarını tespit etmek için kullanılan gelişmiş sistemler (Sonuçta uçaklardaki ısı hiç bir biçimde gökyüzüyle birebir olamıyor)