Helikopterler İleri ve Geri Hareket Yapmayı Nasıl Başarıyor?

arkamikontrolet

New member
Helikopterlerler, uçuş esnasında farklı taraflara manevra yapabilmeleri için özel düzeneklere sahiptir. Ayrıca birçok vakit, uçaklarda olduğu gibi özel bir iniş pistine gereksinim duymazlar zira hareket kabiliyetleri daha yeterlidir.

çoğunlukla arama kurtarma yahut savaş üzere bakılırsavler için kullanıldığını gördüğümüz helikopterlerin nasıl uçtuklarını merak ediyorsanız gelin sizlere bu araçların dizaynlarından bahsedelim.

Helikopterin gövde kısmı, bu hava aracının can damarı üzeredir:


Bu hava araçlarının gövdesi, arasında farklı kimyasal bileşenlerin olduğu gereçler kullanılarak yapılmıştır. Gövdenin birinci misyonu, helikopterin yakıtını denetim altında tutmak ve uçuş esnasında rastgele bir öngörülemeyen durum olursa yakıtın güvenliğini sağlamaktır. Yani her halükarda yakıtın boşa gitmesini önlemek gövdeden sorulur demek mümkün.

Motor kısmı, uçuş esnasında rol oynayan bir öteki değerli kısımdır. Kimi helikopterlerde tek yahut çift motor kullanılabilir:


Bazılarında, otomobillerde olanlara benzer biçimde tek pistonlu (motor gücünü iletmeye yarayan bir silindir) motor olabilir. Lakin genele baktığımızda, bu araçların birçoklarında jet motoru vardır. Adı üstünde jet motorları, süratlice gazları püskürtür ve bundan dolayı oluşturduğu aykırı taraftaki itiş kuvvetiyle aracın hareket etmesini sağlar.

Bu motorlar aracın, rastgele bir değerli uçuş anında, mesela savaş üzere operasyonlarda hem kuvvetli çalışması aynı vakitte sıradan bir biçimde kullanılması için vardır.

Yani uçuş esnasında pratiklik kazandırması için tercih ediliyor diyebiliriz:

Helikopterin Rotor Sistemi

Helikopteri helikopter yapan bir başka kısım ise ana rotor ve kuyruk rotoru. Rotor ne diyecek olursanız, bu aracın pervanelerinin sağa-sola, arkaya-ileriye ittirilmesine yardımcı olan makinelerin dişli kısmı olduğunu söyleyebiliriz. Sinemalarda yahut gerçek hayatta bu araçları gördüğünüzde, ”aa nasıl dönüyor havada?” diyorsanız, işte bunun niçini rotorlar.

Ayrıca tek bir rotor da bu araçların havada salınmaları için kâfi olmaz. Bunun niçini, bir kuvvet bir cismi hareket ettirmeye çalıştığında, ona kendisiyle eşit ve zıt bir kuvvetin karşı çıktığını söyleyen Newton’un üçüncü maddesine bağlıdır:


Şimdi daha açık bir sözle anlatalım: Diyelim helikopter havadayken rotor rastgele bir tarafa döndü. bu biçimde helikopter, rotorun döndüğü tarafa değil de karşıt tarafa yanlışsız hareket etmeye başlar. Hal bu biçimde olduğunda helikopter döndürülmeye çalışılırsa onu denetim etmek mümkün olmaz. Bu niçinle dönüş kuvvetini ayarlamak için bu araçlarda saat istikametinin bilakis dönen öteki bir ana rotor olması gerekiyor. Bu sistem ise araçta istikrarın sağlanması için vardır diyebiliriz.

Yani bir taraf ileri giderken diğer taraf geri gidebiliyor, bu biçimdece denetim de sağlanmış oluyor. Doğal hareket sisteminde kıymetli rolü olan kuyruk rotoru dediğimiz, kuyruğun uç kısmında bulunan pervane de bu istikrarın kurulmasına yardımcı oluyor. Özellikle askeri helikopterlerde bu tasarım biçiminin sıkça kullanıldığını söyleyebiliriz.

Geldik en kıymetli soruya: Bu tasarım mükemmelleri helikopterler, havada nasıl hareket ediyor?


Helikopterin hareket etmesindeki kıymetli rol, doğal ki de pilotlara ilişkin. Bunun haricinde, bu araçların içerisinde arabalarda olduğu üzere gaz pedalı ve vitese benzeyen kolektif isimli bir kol bulunuyor. Ayrıyeten döngüsel çubuk ve öteki pedallar da aracı hareket ettirebilmek için gereken araçlar olarak karşımıza çıkıyor.

Pilot bunları kullanarak araca çeşitli hareketler yaptırabiliyor. aslında bu araçların hareketleri nasıl oluyor söylemiş olduğinizde, iki ana hareket olan havada asılı kalma ve sağa-sola/ileriye-geriye yönlendirme hareketlerinden kelam edebiliriz. Ana motor harekete başladığında kanatlar, aracın yükselmesini sağlayan kaldırma kuvvetini üretiyor.

Oluşan kuvvet, helikopterin yükünden daha fazlaysa araç yükseliyor. Eşit olduğunda ise araç havada asılı kalıyor, yani hareket etmiyor:


daha sonra helikopterin kanatları ile pervaneleri, kendi etraflarında dönerken havayla pitch adlı bir açı, yani hatve yapıyor. Bu da kanadın üstünden geçen hava hızlandığı için kaldırma kuvvetinin artması niçiniyle meydana geliyor. Azamî kaldırma kuvvetinin olması için bahsetmiş olduğumiz kısımların kendi ortalarında dik açı yapmaları gerekiyor. Bunun sebebi ise ana rotorun, pervaneler dönerken onu yumuşatan bir menteşeye bağlanmış olması. Yani karşıdan gelen hava, bu niçinle otomatik olarak dik açıya sebep oluyor. Aslında bu kademeler, ileri-geri harekete yönelik hazırlık etapları üzere.


Bu araçlarda üstte eğik duran bir plaka vardır. Bu kısım, pilotun uçuş kumandalarını (yukarıdaki görselde meselai gösterdiğimiz vitese benzeyen kollar) kullanımıyla bir arada üst gerçek hareket ederek rotor kanatlarına daha dik bir açı yaptırır. örneğin pilot, kolektifi (dikey duran, aşağı üst denetimi sağlayan kumanda- pilotun çabucak yanında bulunuyor) kullanarak eğik plakaların da aşağı yanlışsız hareket etmesini sağlayabilir.

Kolektifin olduğu yerde, motora kabloyla bağlanmış bir gaz pedalı var. Pilot, bunu kullanarak da motorun zamanını (araç motorunda bulunan krank milinin bir dakikada yaptığı dönme sayısı) artırıp azaltabiliyor ve rotoru harekete geçirebiliyor:

Eğik Plaka

Rotorlar yönlendirme sağlayabilmek için helikopterin bir kısmını daha fazla kaldırma özelliğine sahip bölümlerdir. Bu da helikopterin ileri-geri hareketinin olmasını sağlar. örneğin rotorlar, aracı sağa yatırdıklarında sol kısım daha fazla üst kalkar diyebiliriz. Yani aslında onları bir istikamete yönlendirdiğinizde o istikameti değil diğer istikameti kaldırıyorsunuz.

daha sonrasında döngüsel çubuk denen ikinci bir kolu kullanan (PlayStation oyun kolları üzere düşünebilirsiniz) pilot, araca tarafını verir. En nihayetinde eğik plaka, pilotun yaptığı hareketleri, rotorlara ilettikten daha sonra o an için en uygun olan ileri yahut geri hareketi yaparak aracın uçmasını sağlar.

  • Kaynaklar: Science ABC, Wonderopolis
  • Görsel Kaynakları: Ardu Pilot
 
Üst