arkamikontrolet
New member
16. yüzyılda Yasal Sultan Süleyman’ın padişah olduğu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun en kuvvetli olduğu devirde Osmanlı ordusu Viyana kapılarına dayandı. Birinci Viyana Kuşatması olarak isimlendirilen bu birinci sefer başarısız olunca bir süre Avrupa’dan uzaklaştık. Lakin orada hala fethettiğimiz bir epeyce kale olduğu için bir yüz yıl daha sonra İkinci Viyana Kuşatması seferi yapıldı lakin o da başarısız oldu.
Bu cins savaşlara kuşatma denilmesinin sebebi, bu kentlerin birer kale olması ve fethedilmesi için kuşatılmak zorunda olmasıdır. Her ne kadar kuşatan taraf avantajlı pozisyonda olsa bile bu işi bozacak bir epey olay yaşanabilir. Tarihi gerçeklere nazaran biliyoruz ki bu olaylar oldu. Gelin tarihin tozlu sayfalarına bir seyahate çıkalım İkinci Viyana Kuşatması niye başarısız oldu, sebepleri nelerdi sorularının karşılıklarını arayalım.
Önce o devrin siyasi yapısına bir bakalım:
O periyot Avusturya Arşidüklüğü tarafınca yönetilen Macaristan’da Protestanlar vardı. Bölgedeki baskın mezhep Katoliklik olduğu için Macarların özgürlükleri kısıtlanıyor, kötü muamele görüyor, ağır vergiler ödemek zorunda kalıyorlardı. Macar prenslerinden olan Tökeli İmre bu duruma isyan etti ve Avusturya’nın ele geçirdiği kaleleri alma çabasına girdi.
Osmanlı İmparatorluğu aslına bakarsanız dış siyaseti niçiniyle dünyada Katolik olmayan azınlıkları destekliyordu. Hatta Tökeli İmre Osmanlı için esasen Macaristan hükümdarı kabul ediliyordu ama Habsburglar yani Avusturya ile Osmanlı içinde 20 yıllık barış için yapılmış Vasvar Mutabakatı vardı.
1682 yılına geldiğimizde Tökeli İmre ile Habsburglar içinde yaşanan çatışma giderek daha da şiddetlendi. Habsburg askerlerinin Macaristan hudutlarını aşarak içeri girmeleri üzerine Osmanlı, aslına bakarsanız daha evvel kendisinden yardım istemiş olan Macarların bu talebini kabul etti. Dönemin padişahı IV. Mehmet, Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’ya buyruğu verdi 6 Ağustos 1682 günü Avusturya Arşidüklüğü’ne savaş ilan edildi.
Osmanlı, ikinci defa Viyana kapılarına gidiyor:
15 aylık bir hazırlığın akabinde evvel Belgrad’a, oradan da Viyana’ya gelen Osmanlı kuvvetleri, 14 Temmuz 1683 günü İkinci Viyana Kuşatması’nı başlattılar. Şehirdeki sivillerin büyük bir kısmı kaçtı lakin bir kısım asker ve istekli direnmeye başladı. Kara Mustafa Paşa’nın gayesi, kenti tahrip etmeden almaya çalışmaktı lakin vakit aleyhine işliyordu.
Viyana giderek güçten düşüyordu lakin Osmanlı’nın beklemesi düzgün değildi. Derken olanlar oldu ve Lehistan Hükümdarı Sobieski tam 120 bin kişilik ordusu ile Viyana’ya geldi. Kırım Hanı Murad Giray Han bu kuvveti durduramayınca ister istemez Osmanlı da kuşatmayı bozmak zorunda kaldı. Bunu duyan IV. Mehmet, Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın idamına hükmetti, daha sonra affetti lakin haber gidene kadar sadrazamın başı gitti.
İkinci Viyana Kuşatması niçinlerine bakalım:
Madde husus inceleyelim: İkinci Viyana Kuşatması niye başarısız oldu?
Diğer bir niye de bir daha Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın kenti yıkmadan almaya çalışmasıdır. Etrafı kalın surlarla çevrili bir kenti büsbütün yok etmeseniz de biraz yıkmadan almak mümkün değildir. Bazı kaynaklara nazaran Kırım Hanı Murad Giray Han, Lehlerin geçmesine bilerek müsaade vermiştir. Bunun sebebi olarak da bir daha bizim sadrazamın Kırım hanına karşı aşağılayıcı şeyler söylemesi görülüyor. Yani cezasını hak etmiş desek yanlış olmaz.
İkinci Viyana Kuşatması bozgununun sonuçları:
İkinci Viyana kuşatmasının başarısız olmasının en büyük neticelerindan bir tanesi de Kutsal İttifak’ın kurulmuş olmasıdır. Kurulan bu ittifak daha sonraki yüzlerce yıl boyunca Osmanlı’nın en büyük belalarından biri olacak ve neredeyse yıkıldığı güne kadar sayısız savaşta kaybetmemize niye olacaktır.
Tarihin akışını değiştiren İkinci Viyana Kuşatması niye değerli?
İkinci Viyana kuşatması bozgunu daha sonrası Osmanlı artık yayılmacı bir devlet olmaktan çıkarak savunmaya geçmiştir. Yeni topraklar kazanmak yerine elindekini muhafazaya çalıştığı için de Avrupa’nın Osmanlı üstündeki tesiri artmıştır. En şaşalı günlerin yaşandığı yükselme periyodu sona ermiş ve duraklama periyodunun birinci adımı atılmıştır. Belki de en büyük kaybımız, ruhsal üstünlüğü kaybetmek olmuştur. Zira o güne kadar batıda yenilmez Türk imajı vardı. Kutsal İttifak’ın anladı ki Türkler de yenilebiliyor. İşte ne olduysa o günden daha sonra oldu.
Osmanlı’nın batı hayallerinin sonsuza kadar rafa kaldırıldığı İkinci Viyana Kuşatması niye başarısız oldu, sebepleri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu savaşın kıymetli neticelerindan bahsettik. Kimbilir tahminen Osmanlı ordusunun başında öteki bir kumandan olsa, bugün apayrı bir dünyada yaşıyor olabilirdik.
Bu cins savaşlara kuşatma denilmesinin sebebi, bu kentlerin birer kale olması ve fethedilmesi için kuşatılmak zorunda olmasıdır. Her ne kadar kuşatan taraf avantajlı pozisyonda olsa bile bu işi bozacak bir epey olay yaşanabilir. Tarihi gerçeklere nazaran biliyoruz ki bu olaylar oldu. Gelin tarihin tozlu sayfalarına bir seyahate çıkalım İkinci Viyana Kuşatması niye başarısız oldu, sebepleri nelerdi sorularının karşılıklarını arayalım.
Önce o devrin siyasi yapısına bir bakalım:
O periyot Avusturya Arşidüklüğü tarafınca yönetilen Macaristan’da Protestanlar vardı. Bölgedeki baskın mezhep Katoliklik olduğu için Macarların özgürlükleri kısıtlanıyor, kötü muamele görüyor, ağır vergiler ödemek zorunda kalıyorlardı. Macar prenslerinden olan Tökeli İmre bu duruma isyan etti ve Avusturya’nın ele geçirdiği kaleleri alma çabasına girdi.
Osmanlı İmparatorluğu aslına bakarsanız dış siyaseti niçiniyle dünyada Katolik olmayan azınlıkları destekliyordu. Hatta Tökeli İmre Osmanlı için esasen Macaristan hükümdarı kabul ediliyordu ama Habsburglar yani Avusturya ile Osmanlı içinde 20 yıllık barış için yapılmış Vasvar Mutabakatı vardı.
1682 yılına geldiğimizde Tökeli İmre ile Habsburglar içinde yaşanan çatışma giderek daha da şiddetlendi. Habsburg askerlerinin Macaristan hudutlarını aşarak içeri girmeleri üzerine Osmanlı, aslına bakarsanız daha evvel kendisinden yardım istemiş olan Macarların bu talebini kabul etti. Dönemin padişahı IV. Mehmet, Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’ya buyruğu verdi 6 Ağustos 1682 günü Avusturya Arşidüklüğü’ne savaş ilan edildi.
Osmanlı, ikinci defa Viyana kapılarına gidiyor:
15 aylık bir hazırlığın akabinde evvel Belgrad’a, oradan da Viyana’ya gelen Osmanlı kuvvetleri, 14 Temmuz 1683 günü İkinci Viyana Kuşatması’nı başlattılar. Şehirdeki sivillerin büyük bir kısmı kaçtı lakin bir kısım asker ve istekli direnmeye başladı. Kara Mustafa Paşa’nın gayesi, kenti tahrip etmeden almaya çalışmaktı lakin vakit aleyhine işliyordu.
Viyana giderek güçten düşüyordu lakin Osmanlı’nın beklemesi düzgün değildi. Derken olanlar oldu ve Lehistan Hükümdarı Sobieski tam 120 bin kişilik ordusu ile Viyana’ya geldi. Kırım Hanı Murad Giray Han bu kuvveti durduramayınca ister istemez Osmanlı da kuşatmayı bozmak zorunda kaldı. Bunu duyan IV. Mehmet, Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın idamına hükmetti, daha sonra affetti lakin haber gidene kadar sadrazamın başı gitti.
İkinci Viyana Kuşatması niçinlerine bakalım:
- Avusturya devletinin Macarlara makus davranması.
- Macarların ağır vergi yükü altında ezilmesi.
- Macar prensi Tökeli İmre’nin Osmanlı’dan yardım istemesi.
- Macarların ayaklanma başlatması.
- Bölgedeki mezhep çatışmaları.
Madde husus inceleyelim: İkinci Viyana Kuşatması niye başarısız oldu?
- Osmanlı ordusunun topları getirmemiş olması.
- Avrupalı devletlerin Avusturya’ya yardım etmesi.
- Viyana kentinin kuvvetli surlara sahip olması.
- Kırım hanının Leh güçlerini durduramaması ve daha sonra geri çekilmesi.
- Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın gereğince hazırlık yapmamış olması.
- Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın yağma yapmayı yasaklaması niçiniyle ordunun isteksiz olması.
- Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın kenti yıkmadan almaya çalışması.
- Kuşatmanın uzun sürmesi niçiniyle erzakların bitmesi.
Diğer bir niye de bir daha Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın kenti yıkmadan almaya çalışmasıdır. Etrafı kalın surlarla çevrili bir kenti büsbütün yok etmeseniz de biraz yıkmadan almak mümkün değildir. Bazı kaynaklara nazaran Kırım Hanı Murad Giray Han, Lehlerin geçmesine bilerek müsaade vermiştir. Bunun sebebi olarak da bir daha bizim sadrazamın Kırım hanına karşı aşağılayıcı şeyler söylemesi görülüyor. Yani cezasını hak etmiş desek yanlış olmaz.
İkinci Viyana Kuşatması bozgununun sonuçları:
- Osmanlı duraklama periyodunun başlangıcı oldu.
- Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa idam edildi, yerine Kara İbrahim Paşa getirildi.
- Avrupa devletleri ruhsal güç kazandı.
- Avusturya, Lehistan, Venedik, Malta ve Rusya Kutsal İttifak kurdu.
- Osmanlı, Avrupa’dan çekilmeye başladı.
- Macarlara ilişkin olan Vişgrad, Budin, Uyvar kaleleri Avusturya’nın eline geçti.
İkinci Viyana kuşatmasının başarısız olmasının en büyük neticelerindan bir tanesi de Kutsal İttifak’ın kurulmuş olmasıdır. Kurulan bu ittifak daha sonraki yüzlerce yıl boyunca Osmanlı’nın en büyük belalarından biri olacak ve neredeyse yıkıldığı güne kadar sayısız savaşta kaybetmemize niye olacaktır.
Tarihin akışını değiştiren İkinci Viyana Kuşatması niye değerli?
İkinci Viyana kuşatması bozgunu daha sonrası Osmanlı artık yayılmacı bir devlet olmaktan çıkarak savunmaya geçmiştir. Yeni topraklar kazanmak yerine elindekini muhafazaya çalıştığı için de Avrupa’nın Osmanlı üstündeki tesiri artmıştır. En şaşalı günlerin yaşandığı yükselme periyodu sona ermiş ve duraklama periyodunun birinci adımı atılmıştır. Belki de en büyük kaybımız, ruhsal üstünlüğü kaybetmek olmuştur. Zira o güne kadar batıda yenilmez Türk imajı vardı. Kutsal İttifak’ın anladı ki Türkler de yenilebiliyor. İşte ne olduysa o günden daha sonra oldu.
Osmanlı’nın batı hayallerinin sonsuza kadar rafa kaldırıldığı İkinci Viyana Kuşatması niye başarısız oldu, sebepleri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu savaşın kıymetli neticelerindan bahsettik. Kimbilir tahminen Osmanlı ordusunun başında öteki bir kumandan olsa, bugün apayrı bir dünyada yaşıyor olabilirdik.