Kadıköy’deki Boğa Heykelinin Kıssası ve Manası

arkamikontrolet

New member
Maalesef ülkemizde son senelerda heykel denilince hepimize aklına, farklı vilayet merkezlerimize dikilen ve hayli garip görünen heykeller geliyor. Bu alışılmadık heykeller tartışılırken İstanbul’un Kadıköy ilçesinin merkezinde bulunan boğa heykelinin hoşluğu konusunda herkes hemfikir. Bugün artık Kadıköy ilçesinin sembolü haline gelen boğa heykelinin buraya gelmesi ise hiç de kolay olmadı.

Birinci Dünya Savaşı’ndan evvel Alsas-Loren bölgesinde Almanları mağlup eden Fransızların gücünü sembolize etmek için yapılan boğa heykeli, yıllar ortasında yaşanan oldukça karmaşık olaylar zinciri kararı bugün Kadıköy’deki yerini aldı. İnsanı hayretler ortasında bırakan ve ister istemez nereden nereye diye düşündüren Kadıköy boğa heykelinin değişik öyküsüne ve tarihî seyahatine gelin biraz daha yakından bakalım.

Alsas-Loren bölgesinde senelerca sular durulmadı:


Alsas-Loren ismini tarih kitaplarında kesinlikle görmüşsünüzdür. Fransa ile Almanya içinde bulunan bu küçük bölge, her iki devletin de sahip olmak istediği ve bu niçinle bir fazlaca sefer savaştığı bir yerdir. Bölge için gerçekleşen birinci savaş 1860’lı senelerda yapıldı ve Fransızlar galip gelerek bölgeyi ele geçirdiler.

Kısa bir süre daha sonra yapılan Frankfurt Barış Antlaşması kararı Alsas-Loren bölgesi, Alman İmparatorluğu’nun toprağı olarak kabul edildi ancak küçük bir kısmı Fransa’ya bırakıldı. Birinci Dünya Savaşı’ndan daha sonra bölge, kısa mühlet de olsa Alsas-Loren Sovyet Cumhuriyeti ismiyle bağımsız bir devlet oldu.

Yapılan Versay Antlaşması ile Alsas-Loren bir daha Fransa’nın oldu. İkinci Dünya Savaşı sırasında bölge kısa bir süre bir daha Almanların eline geçti lakin Nazilerin yenilgisi daha sonrası tekrar Fransa’ya bağlandı. Alsas-Loren bölgesi, bugün bir Fransız toprağıdır. Pekala, tüm bunları Kadıköy’deki boğa heykeli ile ne ilgisi var?

Almanya ve Fransa devletleri içindeki en büyük uyuşmazlık konusu olan Alsas-Loren bölgesinde yaşanan birinci savaşta galip gelen Fransa’nın gücünü göstermek için Isidore Bonheur isimli bir heykeltıraş, 1860’lı senelerda kelam konusu boğa heykelini yaptı. Fakat Almanlar kısa müddet daha sonra hem bölgeyi tıpkı vakitte boğa heykelini ele geçirdiler.

Almanya – İttihat ve Terakki dostluğunun armağanı:


Osmanlı İmparatorluğu’ndaki çağdaşlaşmanın öncüsü olan İttihat ve Terakki Cemiyeti ile Alman İmparatorluğu içindeki sıkı bağlantılar vardı. Hatta o denli ki yalnızca bu niçinle Birinci Dünya Savaşı’na katıldığımız söylenir. Hem bu ittifakı tıpkı vakitte bu dostluğu kutlamak ismine Alman İmparatoru II. Wilhelm, 1917 yılında kelam konusu boğa heykelini İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne armağan etti.

İttihat ve Terakki Cemiyeti ise bu heykeli, partinin en kuvvetli isimlerinden olan Enver Paşa’ya armağan etti. Boğa heykeli evvel Beylerbeyi Sarayı’nın bahçesine, çabucak sonrasında Yıldız Sarayı Şale Köşkü’nde bulunan büyük seranın önüne yerleştirildi. Enver Paşa, Birinci Dünya Savaşı’ndan daha sonra yurt dışına gidince boğa heykeli bir süre Enver Paşa ve Naciye Sultan’ın Bilezikçi Çiftliği’nde kaldı.

Boğa heykeli uzun yıllar bir köşede unutuldu:


Osmanlı İmparatorluğu’nun işgali, Kurtuluş Savaşı, meclisin açılması, imparatorluğun yıkılması, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması derken boğa heykeli; yaklaşık 50 yıl boyunca Bilezikçi Çiftliği’nde unutuldu gitti. Hatırlandığı vakit birinci vakit içinderda Lütfi Kırdar Kongre ve Stant Sarayı’nın önüne, çabucak sonrasında kısa bir süre Taksim Seyahat Parkı’na yerleştirildi.

1970’li senelera geldiğimizde boğa heykeli, bugün Kadıköy Tarih, Edebiyat ve Sanat Kütüphanesi olan binanın önüne yerleştirildi. Heykel Kadıköy’e giriş yapmış olsa da çabucak bugünkü yerine yerleştirilmedi. Son olarak 1987 yılında, Kadıköy’ün göbeği olarak anılan Altıyol’a yani bugün olduğu yere yerleştirilerek ilçenin sembolü haline geldi.

Heykelin kıssası ile ilgili bir görüş daha var:


Bildiğimiz kadarıyla Kadıköy boğa heykelinin kıssası bu türlü lakin bir rivayet daha var. Tam bir avcılık ve hayvan heykeli tutkunu olan Sultan Abdülaziz, heykeltraş Rouillard ve takımına 24 hayvandan oluşan bir heykel koleksiyonu yaptırmıştı. Kadıköy boğa heykeli, bu koleksiyondaki heykellerden biri olabilir. Fakat bu rivayet hakkında kesin bir ispat bulunmuyor.

Günümüzde Kadıköy boğa heykelinin manası:


Kaç savaşlar atlatarak bugün olduğu yere gelmiş olan boğa heykeli, Kadıköy ilçesinin ve stadı o ilçede olan Fenerbahçe ekibinin simgesi haline gelmiştir. Arkadaşlarınızla Kadıköy’de buluşacaksanız boğa heykelinin orada buluşursunuz, Fenerbahçe şampiyon olursa orada kutlarsınız, hatta Galatasaraylısanız bile boğa heykelinin önünde formayla fotoğraf çektirirsiniz. Yani Alsas-Loren’de yapılmış bir heykel, bugün ülkemizin değerli bir kıymeti haline gelmiştir.

Fransızların gücünü göstermek için yapılan lakin bugün Kadıköy’ün simgesi haline gelen boğa heykelinin kıssasını anlattık ve heykeli bugün olduğu yere getiren seyahatinden bahsettik. Kadıköy boğa heykeli hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
 
Üst