arkamikontrolet
New member
Dijital dünyanın gerçek hayatımızın ayrılmaz bir modülü olduğu bugünlerde yavaş yavaş eski kağıt – kalem alışkanlığımızı bir kenara bırakıyoruz. Fakat biliyoruz ki bu klasik yazı sistemi olmasa insanlık bilgiyi aktaramaz ve bugünlere gelemezdi. Daha evvel buradaki yazımızda yazının kıssasını anlatmıştık. Yazının ayrılmaz bir kesimi olan kağıdın icadı ise bir o kadar enteresan bir kıssaya sahip.
Günümüzden binlerce yıl evvel icat edilmesine karşın kağıdın mucidini biliyoruz. Zira resmi tarih yazıcıları bu bahiste çok hassas davranmışlar. Sürpriz değil, kağıt Çin’de icat edildi. Öykünün farklı kısmı ise bu icadın farklı medeniyetler tarafınca geliştirilerek bugüne nasıl geldiği. Gelin kağıdı kim, ne vakit icat etti sorularını yanıtlayalım ve birinci kağıt nasıl üretildi yakından nazaranlim.
Kağıt öncesi periyot:
sıradan fotoğraflar halinde bile olsa yazının icadı, kağıdın icadından epey daha eskiye dayanır. Pekala kağıt yoksa bu beşerler neye yazıp çiziyordu? Hepimizin bildiği üzere birinci yazılar mağara duvarlarına işlendi. Emsal devirde hayvan kemikleri ve taşlar üzerine de yazı yazıldığı biliniyor.
Süreci biraz hızlandırdığımız vakit karşımıza üzerine yazı yazılmış ağaç kabukları, ipek kumaşlar, az da olsa işlenmiş ahşap, hayvan derisi ve hatta bambu çubuklar çıkıyor. şüphesiz tüm bu materyaller bulması sıkıntı ve kıymetli şeyler oldukları için alternatif bir yolun geliştirilmesi fazla uzun sürmedi.
Çin’de birinci kağıt ortaya çıkıyor:
Kağıda dair en eski kalıntılar, tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan Dunhuang ve Hotan kentleri ile Tibet’te ortaya çıktı. Buluntular, milattan evvel 200’lü yılları işaret ediyordu. Bölgenin iklimi yardımıyla bu kağıtlar binlerce yıl bozulmadan kalabilmiştir. Hatta kimilerinin üzerinde mürekkep bulunmuş ve mürekkebin icadının da bilinenden epeyce daha eski olduğuna karar verilmiştir.
Asya bölgesinde kağıt kullanması yaygınlaşıyor:
Çinli kağıt üreticileri, kenevir liflerini ıslattılar ve tahminen saatlerce tokmaklarla döverek bir hamur haline getirdiler. Bambu çerçevelerin içine ihtimamla yayılan bu hamur kuruduğu vakit kusursuz bir kağıt haline geldi. Vakit ortasında bu hamurun içine bambu ve dut başta olmak üzere bir hayli farklı ağaç kabuğu da eklendi. Yapılan bu bitkisel kağıdı böceklerden korumak için saray rengi olan sarıya boyadılar. Uzun rulolar elde etmek için bu kağıtların birleştirildiği biliniyor.
Çin her vakit Asya’nın hakim güçlerinden biri olduğu için kağıt 500’lü senelera kadar süratle bu kıtada yayıldı. Koreliler, mevcut kağıt hamuruna pirinç samanı ve deniz yosunu da eklediler. Kesin olmamakla bir arada 610 yılında Koreli Budist keşiş Don-Cho yardımıyla kağıt evvel Japonya’ya, oradan Tibet ve Hindistan’a kadar yayıldı.
Arap dünyası kağıt ile tanışıyor:
Çin’in bir hayli icadının dünyaya açıldığı ve Türklerin İslamiyet ile tanıştığı 751 yılında yapılan Talas Savaşı, kağıdın da dünyaya açıldığı birinci olaydır. Arap Abbasi İmparatorluğu ile Çinliler içinde gerçekleştirilen bu savaşta Araplar, Çinlileri yenmiş ve Tou Houan üzere usta kağıt üreticilerini alarak ülkelerine getirmişlerdir.
Abbasi İmparatorluğu’nun hudutları o devir İspanya, Portekiz, Kuzey Afrika ve Orta Asya’ya kadar uzandığı için bu yeni icat o günün medeniyet dünyasında süratle yayıldı. Abbasi dünyası bu yeni icat ile tanışmakla kalmadı, kısa mühlet ortasında Semerkant, Şam, Kahire üzere kentler tam manasıyla kağıt üretim merkezi haline geldiler. İspanya’da birinci kağıt fabrikasının açılmasıyla bir arada Avrupalılar da kağıtla tanışmış oldu.
Kağıt, bugünkü formunu alıyor:
1120 yılında İspanya’nın Valencia kentinde birinci kere bir kağıt fabrikası kuruldu. İspanya’da kurulan bu fabrika uzun yıllar tüm Avrupa kıtası için kağıt üretti. 15. yüzyılda İngiltere’de kağıt fabrikaları açılmaya başladı. İngiliz kağıt üreticileri, kolonilere de kağıt ürettikleri için oldukça karlı bir iş yapıyorlardı.
1690 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Pennsylvania eyaletinde birinci kağıt fabrikasının açılması ile bir arada kağıt kendi ihtilalini yaşadı. Avrupa’da yüzlerce yıl Çin tekniği ile üretilen kağıt, ABD fabrikalarında hayli daha ucuz ve bol olan odunlarla yapılmaya başladı. Kısa vakit ortasında geri dönüştürülebilir bir sisteme geçen fabrikalar, bugünün kağıtlarını üretmeye başladılar.
İnsanlık için en pahalı buluşlardan biri olan kağıdı kim, ne vakit icat etti sorusunu yanıtladık ve kağıdın dünden bugüne yaşanan kıssasından bahsettik. Kendi halinde bir saray gorevlisinin icadının bugünün medeniyetini şekillendirmiş olması tarihin en şaşırtan gerçeklerinden bir tanesi. Fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Günümüzden binlerce yıl evvel icat edilmesine karşın kağıdın mucidini biliyoruz. Zira resmi tarih yazıcıları bu bahiste çok hassas davranmışlar. Sürpriz değil, kağıt Çin’de icat edildi. Öykünün farklı kısmı ise bu icadın farklı medeniyetler tarafınca geliştirilerek bugüne nasıl geldiği. Gelin kağıdı kim, ne vakit icat etti sorularını yanıtlayalım ve birinci kağıt nasıl üretildi yakından nazaranlim.
Kağıt öncesi periyot:
sıradan fotoğraflar halinde bile olsa yazının icadı, kağıdın icadından epey daha eskiye dayanır. Pekala kağıt yoksa bu beşerler neye yazıp çiziyordu? Hepimizin bildiği üzere birinci yazılar mağara duvarlarına işlendi. Emsal devirde hayvan kemikleri ve taşlar üzerine de yazı yazıldığı biliniyor.
Süreci biraz hızlandırdığımız vakit karşımıza üzerine yazı yazılmış ağaç kabukları, ipek kumaşlar, az da olsa işlenmiş ahşap, hayvan derisi ve hatta bambu çubuklar çıkıyor. şüphesiz tüm bu materyaller bulması sıkıntı ve kıymetli şeyler oldukları için alternatif bir yolun geliştirilmesi fazla uzun sürmedi.
Çin’de birinci kağıt ortaya çıkıyor:
- Ts’ai Lun
Kağıda dair en eski kalıntılar, tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan Dunhuang ve Hotan kentleri ile Tibet’te ortaya çıktı. Buluntular, milattan evvel 200’lü yılları işaret ediyordu. Bölgenin iklimi yardımıyla bu kağıtlar binlerce yıl bozulmadan kalabilmiştir. Hatta kimilerinin üzerinde mürekkep bulunmuş ve mürekkebin icadının da bilinenden epeyce daha eski olduğuna karar verilmiştir.
Asya bölgesinde kağıt kullanması yaygınlaşıyor:
Çinli kağıt üreticileri, kenevir liflerini ıslattılar ve tahminen saatlerce tokmaklarla döverek bir hamur haline getirdiler. Bambu çerçevelerin içine ihtimamla yayılan bu hamur kuruduğu vakit kusursuz bir kağıt haline geldi. Vakit ortasında bu hamurun içine bambu ve dut başta olmak üzere bir hayli farklı ağaç kabuğu da eklendi. Yapılan bu bitkisel kağıdı böceklerden korumak için saray rengi olan sarıya boyadılar. Uzun rulolar elde etmek için bu kağıtların birleştirildiği biliniyor.
Çin her vakit Asya’nın hakim güçlerinden biri olduğu için kağıt 500’lü senelera kadar süratle bu kıtada yayıldı. Koreliler, mevcut kağıt hamuruna pirinç samanı ve deniz yosunu da eklediler. Kesin olmamakla bir arada 610 yılında Koreli Budist keşiş Don-Cho yardımıyla kağıt evvel Japonya’ya, oradan Tibet ve Hindistan’a kadar yayıldı.
Arap dünyası kağıt ile tanışıyor:
Çin’in bir hayli icadının dünyaya açıldığı ve Türklerin İslamiyet ile tanıştığı 751 yılında yapılan Talas Savaşı, kağıdın da dünyaya açıldığı birinci olaydır. Arap Abbasi İmparatorluğu ile Çinliler içinde gerçekleştirilen bu savaşta Araplar, Çinlileri yenmiş ve Tou Houan üzere usta kağıt üreticilerini alarak ülkelerine getirmişlerdir.
Abbasi İmparatorluğu’nun hudutları o devir İspanya, Portekiz, Kuzey Afrika ve Orta Asya’ya kadar uzandığı için bu yeni icat o günün medeniyet dünyasında süratle yayıldı. Abbasi dünyası bu yeni icat ile tanışmakla kalmadı, kısa mühlet ortasında Semerkant, Şam, Kahire üzere kentler tam manasıyla kağıt üretim merkezi haline geldiler. İspanya’da birinci kağıt fabrikasının açılmasıyla bir arada Avrupalılar da kağıtla tanışmış oldu.
Kağıt, bugünkü formunu alıyor:
1120 yılında İspanya’nın Valencia kentinde birinci kere bir kağıt fabrikası kuruldu. İspanya’da kurulan bu fabrika uzun yıllar tüm Avrupa kıtası için kağıt üretti. 15. yüzyılda İngiltere’de kağıt fabrikaları açılmaya başladı. İngiliz kağıt üreticileri, kolonilere de kağıt ürettikleri için oldukça karlı bir iş yapıyorlardı.
1690 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Pennsylvania eyaletinde birinci kağıt fabrikasının açılması ile bir arada kağıt kendi ihtilalini yaşadı. Avrupa’da yüzlerce yıl Çin tekniği ile üretilen kağıt, ABD fabrikalarında hayli daha ucuz ve bol olan odunlarla yapılmaya başladı. Kısa vakit ortasında geri dönüştürülebilir bir sisteme geçen fabrikalar, bugünün kağıtlarını üretmeye başladılar.
İnsanlık için en pahalı buluşlardan biri olan kağıdı kim, ne vakit icat etti sorusunu yanıtladık ve kağıdın dünden bugüne yaşanan kıssasından bahsettik. Kendi halinde bir saray gorevlisinin icadının bugünün medeniyetini şekillendirmiş olması tarihin en şaşırtan gerçeklerinden bir tanesi. Fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.