arkamikontrolet
New member
Bugün kullandığımız bilgisayar teknolojilerinin temelini oluşturan kodlar, birler ve sıfırlardan oluşur. Sayılar ve matematik binlerce yıl evvel keşfedilmişken bugünün vazgeçilmezi olan sıfırın ortaya çıkması yüzseneler daha sonra gerçekleşmiştir. Bugün sıfırın bir doğal sayı olduğunu kabul ediyoruz ve onu hiçliği tabir eden bir kavram olarak kullanıyoruz. Ortaya çıkış öyküsü ise bir çok sıradışı ayrıntılar barındırıyor.
Bugün alıştığımız için sayısal bedeli olmayan bir sayı basamağına sıfır yazıyoruz ve hepimiz anlıyoruz ki orada bir boşluk var. Fakat günümüzden yüzlerce yıl evvel boşluğu söz etmek için farklı haller kullanılıyordu. Bu boşluğu doldurmak için bir epey farklı medeniyet, bir epeyce farklı yol izledi. Kesin sonuca ulaşan ise Araplar oldu. Hatta bu niçinle kilise tarafınca bir devir yasaklandı. Sıfır nasıl ortaya çıktı, kim buldu gelin tarihin tozlu sayfalarında bu soruların cevaplarını arayalım.
Sıfırı kim buldu? Her şeyi başlatan Sümerlerdir:
Milattan evvel 4 bin ile 2 bin yılları içinde Mezopotamya’da hayatış olan Sümerler, tarihin bilinen en eski uyarlıklarındandır ve bir fazlaca birincide imzaları vardır. Dünyadaki birinci sayma sistemini de Sümerler bulmuştur. daha sonrasında gelen Babiller de bu sistemi almış ve farklı semboller ekleyerek kullanmaya devam etmişlerdir.
Sümerler tarafınca bulunan sayı sistemi Babillerden daha sonra Akadlara geçmiştir. Robert Kaplan tarafınca kaleme alınan The Nothing That Is: A Natural History of Zero isimli kitaba bakılırsa bu sistemde sayısal bedeli olmayan yerler boş bırakılıyordu. daha sonrasında ise baş karıştırıcı olan bu durumu çözmek için çift açılı () gibisi çizgiler kullanılmaya başladı.
Mezopotamya’da bunlar yaşanırken binlerce kilometre uzaklıktaki Amerika kıtasında milattan daha sonra 350’li senelerda Mayalar da emsal bir sıfır kullanmaya başladılar. İcat ettikleri takvim sisteminde yer tutucu olarak sıfır gibisi bir işaret kullanıyorlardı. Robert Kaplan’a göre bu bir sıfır olmasa bile sıfıra en yakın işaretti.
Sıfır nasıl ortaya çıktı? Hintliler hem bir sayı birebir vakitte bir kavram olarak sıfırı kullandılar:
Hint ideolojisi ile matematik içinde bir temas olduğunu düşünen uzmanlar, milattan daha sonra 628 yılında hayatış Hint astronom ve matematikçi Brahmagupta’nın sıfır gibisi bir işaret ve kavram geliştirdiğini iddia ediyorlar.
Hindistan’ın Gwalior kentinde bulunan bir tapınaktaki duvar yazısı 9. yüzyıla tarihleniyor ve burada tarihteki birinci sıfırın kullanıldığı düşünülüyordu. Ta ki 1881 yılında bulunan bir Bakhshali el yazmasına kadar. Sıfır kullanılan bu el yazması üzerinde yapılan karbon testleri 3. ya da 4. yüzyılı işaret ediyor. Yani sıfır, aslında düşündüğümüzden epey daha eski bir vakitte ortaya çıkmıştır.
Gerçek manada birinci sıfır, Harezmi tarafınca geliştirildi:
780 – 850 yılları içinde hayatış ve matematik, coğrafya, gökbilim, algoritma üzere mevzular üzerinde çalışmış olan Harezmi; bugün bildiğimiz manadaki sıfırı geliştiren kişidir. Harezmi, yaptığı matematik ve algoritma hesaplamalarında boşluklara küçük bir daire çizer ve bunlara sifr kederi. Hem hal birebir vakitte sayısal manadaki birinci gerçek sıfır bu küçük daireler olarak kabul edilir.
Avrupalılar, sıfırın şeytan geldiğini düşünerek korktular:
bu vakitte Avrupa, kilise baskısı altında karanlık bir çağ yaşıyordu. Kiliseye bakılırsa var olan her şey rabden, yokluk ise şeytandandı. Yani yokluğu tabir eden sıfır da şeytandandı ve bu niçinle kullanılması yasaklanmıştı. aslına bakarsanız Müslüman Araplardan geldiği için kuşkuyla bakıldığı için sıfır uzun bir süre resmen yasaktı.
elbet her şeye yasak koyabilirsiniz lakin ticaret kesinlikle bir tahlil bulur. Ticari hesaplamalar için sıfır o kadar büyük bir kolaylık sağlıyordu ki resmen yasak bulunmasına karşın Avrupalı tüccarlar bâtın kapalı de olsa sıfır kullanmaya devam ettiler. 17. yüzyılda artık sıfır yaygın olarak kullanılır hale gelmişti. Rene Descartes, Kartezyen koordinat sisteminde ve Sir Isaac Newton, kendi çalışmalarında sıfırı kullanıyordu.
Sıfır ne işe yarıyor?
ZerOrigIndia Foundation lideri Peter Gobets’e nazaran boşluk kavramı çağdaş fiziğin merkezinde yer alıyor ve Stephen Hawking üzere bir fazlaca bilim insanına bakılırsa cihan, sıfır toplamlı bir oyun olarak görülüyor.
Bugün baktığımız vakit çağdaş manada bildiğimiz matematik, fizik, mühendislik, finans ve iktisat sistemlerinin neredeyse tamamı, sıfır Avrupa’da yaygınlaştıktan daha sonra ortaya çıkmıştır. Söylemeye bile gerek yok ancak şu an bu yazıyı okuduğunuz aygıt bile birler ve sıfırlar kullanılarak oluşturulan makine kodlarının komutları yardımıyla çalışıyor.
Bugün bir doğal sayı olarak kabul ettiğimiz ve hiçliği söz eden bir kavram olan sıfır nasıl ortaya çıktı, sıfırı kim buldu gibi merak edilen soruları yanıtlayarak sıfırın farklı öyküsünden bahsettik. Mevzu hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Bugün alıştığımız için sayısal bedeli olmayan bir sayı basamağına sıfır yazıyoruz ve hepimiz anlıyoruz ki orada bir boşluk var. Fakat günümüzden yüzlerce yıl evvel boşluğu söz etmek için farklı haller kullanılıyordu. Bu boşluğu doldurmak için bir epey farklı medeniyet, bir epeyce farklı yol izledi. Kesin sonuca ulaşan ise Araplar oldu. Hatta bu niçinle kilise tarafınca bir devir yasaklandı. Sıfır nasıl ortaya çıktı, kim buldu gelin tarihin tozlu sayfalarında bu soruların cevaplarını arayalım.
Sıfırı kim buldu? Her şeyi başlatan Sümerlerdir:
Milattan evvel 4 bin ile 2 bin yılları içinde Mezopotamya’da hayatış olan Sümerler, tarihin bilinen en eski uyarlıklarındandır ve bir fazlaca birincide imzaları vardır. Dünyadaki birinci sayma sistemini de Sümerler bulmuştur. daha sonrasında gelen Babiller de bu sistemi almış ve farklı semboller ekleyerek kullanmaya devam etmişlerdir.
Sümerler tarafınca bulunan sayı sistemi Babillerden daha sonra Akadlara geçmiştir. Robert Kaplan tarafınca kaleme alınan The Nothing That Is: A Natural History of Zero isimli kitaba bakılırsa bu sistemde sayısal bedeli olmayan yerler boş bırakılıyordu. daha sonrasında ise baş karıştırıcı olan bu durumu çözmek için çift açılı () gibisi çizgiler kullanılmaya başladı.
Mezopotamya’da bunlar yaşanırken binlerce kilometre uzaklıktaki Amerika kıtasında milattan daha sonra 350’li senelerda Mayalar da emsal bir sıfır kullanmaya başladılar. İcat ettikleri takvim sisteminde yer tutucu olarak sıfır gibisi bir işaret kullanıyorlardı. Robert Kaplan’a göre bu bir sıfır olmasa bile sıfıra en yakın işaretti.
Sıfır nasıl ortaya çıktı? Hintliler hem bir sayı birebir vakitte bir kavram olarak sıfırı kullandılar:
- Brahmagupta
Hint ideolojisi ile matematik içinde bir temas olduğunu düşünen uzmanlar, milattan daha sonra 628 yılında hayatış Hint astronom ve matematikçi Brahmagupta’nın sıfır gibisi bir işaret ve kavram geliştirdiğini iddia ediyorlar.
Hindistan’ın Gwalior kentinde bulunan bir tapınaktaki duvar yazısı 9. yüzyıla tarihleniyor ve burada tarihteki birinci sıfırın kullanıldığı düşünülüyordu. Ta ki 1881 yılında bulunan bir Bakhshali el yazmasına kadar. Sıfır kullanılan bu el yazması üzerinde yapılan karbon testleri 3. ya da 4. yüzyılı işaret ediyor. Yani sıfır, aslında düşündüğümüzden epey daha eski bir vakitte ortaya çıkmıştır.
Gerçek manada birinci sıfır, Harezmi tarafınca geliştirildi:
- Harezmi
780 – 850 yılları içinde hayatış ve matematik, coğrafya, gökbilim, algoritma üzere mevzular üzerinde çalışmış olan Harezmi; bugün bildiğimiz manadaki sıfırı geliştiren kişidir. Harezmi, yaptığı matematik ve algoritma hesaplamalarında boşluklara küçük bir daire çizer ve bunlara sifr kederi. Hem hal birebir vakitte sayısal manadaki birinci gerçek sıfır bu küçük daireler olarak kabul edilir.
Avrupalılar, sıfırın şeytan geldiğini düşünerek korktular:
- Fibonacci
bu vakitte Avrupa, kilise baskısı altında karanlık bir çağ yaşıyordu. Kiliseye bakılırsa var olan her şey rabden, yokluk ise şeytandandı. Yani yokluğu tabir eden sıfır da şeytandandı ve bu niçinle kullanılması yasaklanmıştı. aslına bakarsanız Müslüman Araplardan geldiği için kuşkuyla bakıldığı için sıfır uzun bir süre resmen yasaktı.
elbet her şeye yasak koyabilirsiniz lakin ticaret kesinlikle bir tahlil bulur. Ticari hesaplamalar için sıfır o kadar büyük bir kolaylık sağlıyordu ki resmen yasak bulunmasına karşın Avrupalı tüccarlar bâtın kapalı de olsa sıfır kullanmaya devam ettiler. 17. yüzyılda artık sıfır yaygın olarak kullanılır hale gelmişti. Rene Descartes, Kartezyen koordinat sisteminde ve Sir Isaac Newton, kendi çalışmalarında sıfırı kullanıyordu.
Sıfır ne işe yarıyor?
- Stephen Hawking
ZerOrigIndia Foundation lideri Peter Gobets’e nazaran boşluk kavramı çağdaş fiziğin merkezinde yer alıyor ve Stephen Hawking üzere bir fazlaca bilim insanına bakılırsa cihan, sıfır toplamlı bir oyun olarak görülüyor.
Bugün baktığımız vakit çağdaş manada bildiğimiz matematik, fizik, mühendislik, finans ve iktisat sistemlerinin neredeyse tamamı, sıfır Avrupa’da yaygınlaştıktan daha sonra ortaya çıkmıştır. Söylemeye bile gerek yok ancak şu an bu yazıyı okuduğunuz aygıt bile birler ve sıfırlar kullanılarak oluşturulan makine kodlarının komutları yardımıyla çalışıyor.
Bugün bir doğal sayı olarak kabul ettiğimiz ve hiçliği söz eden bir kavram olan sıfır nasıl ortaya çıktı, sıfırı kim buldu gibi merak edilen soruları yanıtlayarak sıfırın farklı öyküsünden bahsettik. Mevzu hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.