arkamikontrolet
New member
İçinde yaşadığımız coğrafya sahiden mükemmel bir yer. Sırf bu bölgede yaşayan canlılar hakkında bile binlerce cilt kitap yazılabilir. İşte bu canlılardan biri sazlık kedisi olarak da anılan saz kedisidir. Saz kedisi vaşaktan biraz daha büyük lakin konutumuzda beslediğimiz evcil kedilerden biraz daha büyüktür. Çalılar içinde gizlenmeden görme talihiniz olursa ne kadar şirin olduğunu fark edersiniz.
Saz kedisi şirindir lakin yırtıcı bir hayvandır ve son derece kuvvetli bir avcıdır. Ufak avlar haricinde bulunduğu bölgeye ve o bölgede yaşayan insanlara hiç bir ziyanı olmamasına karşın maalesef bu değişik canlının soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya. Evet, hatalı bir daha biziz. Gelin tahminen kısa vakit daha sonra tekrar goremeyeceğimiz saz kedisi hakkında bilinmesi gereken farklı bilgilere yakından bakalım.
Saz kedisi hakkında değişik bilgiler:
Yırtıcı olduğu kadar şirin de olan saz kedilerinin yatay uzunluğu 70 – 120 cm, dikey uzunluğu ise 35 – 38 cm olabilir. Tartıları 4 – 16 kilogram içinde olabilir. Erkek saz kedileri, dişilerden daha büyüktür. İnce uzun bacakları vardır, boz renge sahiptir, her bireyin bacaklarında farklı çizgiler bulunur, kulakları uzundur ve ucu püsküllüdür, kuyruğu nazarance kısadır, gözleri ise sarı ya da yeşil renkli olabilir.
Saz kedilerinin imajları, tartıları ve uzunlukları yaşadıkları bölgeye göre değişiklik göstermektedir. Ortalama 12 – 14 yıl yaşayan bir saz kedisi, şayet yaşadığı bölgede rahatsa 20 yıl bile hayatta kalabilir. Av olma tehlikesi olmadan rahatça yaşayıp avlanabiliyorsa hayli irileşebilir. Saz kedisi genel olarak boz renkli ve siyah çizgilidir fakat birtakım alt cinslerde gri renkler de görülmüştür.
Yalnız avlanır, elinden kaçan olmaz:
Pekala fazlaca kedigil üzere saz kedisi de yalnız avlanmayı ve hatta yalnız yaşamayı tercih eder. Geceleri avlanmayı tercih etse de bilhassa kış aylarında güneşlenmek için gündüz saatlerinde faal olmayı seçer. Avlanma konusunda çok geniş bir menüsü vardır.
Saz kedileri genel olarak 1 kilogramdan yavaşça ne var ise avlayabilir. Bu niçinle birinci tercihleri kemirgenlerdir. Fakat kertenkele, yılan, kurbağa, tavşan, kuş, böcek ve çiftlik hayvanlarıyla da beslendiği görülmüştür. Muhtaçlığına göre meyve yediği de olmuştur fakat en değişik olan, saz kedilerinin kendilerinden epeyce daha büyük yaban domuzlarını bile avlayabilmeleridir. Sık olmasa da görülmüş bir durumdur.
Saz kedisi süper bir yüzücüdür:
Saz kedisinin Latince ismi Felis chaus, İngilizce ismi ise Jungle cat olarak geçer. Yani saz kedisi bir orman canlısıdır ve buna nazaran adapte olmuştur. Sazlıkların ve çalılıkların ortasına gizlenme hüneri buradan gelir. Lakin saz kedisinin elbet en enteresan özelliği suyu seviyor olmasıdır.
Dünyanın farklı noktalarında yaşayan ve suyu seven bir epeyce kedigil tipi vardır fakat saz kedisi, ülkemizde suyu seven tek yabanî kedi cinsidir. O denli ki bir saz kedisi korkmadan suya atlar, şahane bir biçimde yüzer ve suda bile avlanabilir. Bilinmiyor lakin tahminen balık bile avlayabilir.
Çok geniş bir coğrafyada yaşar:
Saz kedisi; sulak alanları, bataklıkları, fazlaca yağış alan alanları, ormana dönüştürülen alanları ve sazlıkları fazlaca sever. Ülkemizde Isparta Eğirdir Gölü’nde, Ankara Nallıhan’da, Manavgat Çayı etrafında, Porsuk Çayı etrafında ve Adana Akyatan Gölü’nde yaşadığı kaydedilmiştir. Dünyada ise Güney Asya, Nil Deltası, Hazar ve Aral Gölü etrafı, Kafkaslar, İran, Güney Lübnan,Hindistan, Pakistan, Ürdün, İsrail, Irak, Suriye’de yaşadığı kaydedilmiştir.
Saz kedisi; sıkı çalılıklarda, ağaç kovuklarında, öteki hayvanlar tarafınca yapılarak daha sonradan terk edilen yuvalarda yaşar. Koku alma ve görme duyusu geliştiği için tehlike anında çabucak bir çalılık ya da sazlık gerisinde saklanarak uzun mühlet hareketsiz durabilir. Bu niçinle göl ve ırmak etrafındaki çalılık ve sazlık alanları tercih eder.
Saz kedisi, avlandığı bölgenin yazgısını değiştirir:
Başlık garip fakat okuyunca anlayacaksınız. Saz kedisinin küçük hayvanlarla beslendiğini lakin denk gelirse büyük hayvanları da avlayabildiğini söylemiştik. İşte bu denk gelen hayvanlar, sürüdeki yaşlı, hasta ve sakat olanlardır. Yani av kedisi, jenerasyonun sıhhatini bozacak hayvanları avlayarak popülasyonun epey daha sağlıklı gelişmesini ve sayılarının istikrarda kalmasını sağlıyor.
Sadece üremek için bağlantı kurar:
Saz kedileri yalnız yaşar, yalnız avlanır ve yalnız ölürler. Bir saz kedisi sadece yılda iki kere diğer bir saz kedisi ile irtibata geçer, o da çiftleşmek için. Çiftleşme devri geldiği vakit saz kedileri idrar ve tükürük yoluyla koku bırakırlar ve tüm kedigillere emsal mırıltılı sesler çıkarırlar. Emsal ve kimi vakit daha müthiş sesleri, rakiplerini kaçırmak için de çıkardıkları olur.
Dişi saz kedilerinin gebelik müddeti ortalama 66 gündür. Çok eşli olan saz kedileri, bir gebelik sonunda 3 – 5 tane yavru dünyaya getirirler. Bu canlıların çiftleşme periyodu genel olarak Şubat – Mart aylarındadır. Çiftleşme daha sonrası dişi ve erkek saz kedileri kendi yoluna sarfiyat. Ortalama 130 gram doğan yavrular 15 hafta kadar süt emerler. 8 -9 aylıkken annelerinden ayrılan yavru saz kedileri, 11 – 18 aylık oldukları vakit üreme için hazırdırlar.
Son saz kedisi görüleli oldukça oluyor:
World Wide Fund for Nature, özetlemek gerekirse WWF tarafınca ülkemizde yürütülen çalışmalar kapsamında 2011 yılında fotokapan ve videokapanlar 44 farklı saz kedisi, 2012 yılında ise 33 farklı saz kedisi tespit etmişlerdir. Yani en son 2012 yılında Akyatan Yaban hayatı Geliştirme Sahası’nda 77 tane saz kedisi tespit edilmiştir.
Son senelerda durum nasıl bilinmiyor. Lakin tıpkı kalsa bile bu sayı pek makus. Saz kedilerinin jenerasyonu tükeniyor. Maddi bir bedelleri olmasa bile avlanıyorlar, habitat alanları daralıyor, bataklıklar tarım toprağına çevrildiği için yaşayacak yer bulamıyorlar ve kemirgenler, beşerler tarafınca yok edildiği için avlanamıyorlar. Doğal ömürde bu biçimde değerli role sahip bir canlının korunması için dayanak bekleniyor.
Yabanî olduğu kadar sempatik de görünen saz kedisi hakkında bilmeniz gereken değişik bilgilerden bahsettik ve maalesef soyu tükenmekte olan bu canlıyı biraz daha yakından tanımaya çalıştık. Gelecek kuşaklara sadece saz kedisinin fotoğraflarını göstermek istemiyorsak kesinlikle bu mevzuda tedbir alınması gerekiyor.
Saz kedisi şirindir lakin yırtıcı bir hayvandır ve son derece kuvvetli bir avcıdır. Ufak avlar haricinde bulunduğu bölgeye ve o bölgede yaşayan insanlara hiç bir ziyanı olmamasına karşın maalesef bu değişik canlının soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya. Evet, hatalı bir daha biziz. Gelin tahminen kısa vakit daha sonra tekrar goremeyeceğimiz saz kedisi hakkında bilinmesi gereken farklı bilgilere yakından bakalım.
Saz kedisi hakkında değişik bilgiler:
- Bildiğimiz kedi üzere lakin asla bildiğimiz üzere değil.
- Yalnız avlanır, elinden kaçan olmaz.
- Saz kedisi harika bir yüzücüdür.
- Çok geniş bir coğrafyada yaşar.
- Saz kedisi, avlandığı bölgenin bahtını değiştirir.
- Sadece üremek için bağlantı kurar.
- Son saz kedisi görüleli hayli oluyor.
Yırtıcı olduğu kadar şirin de olan saz kedilerinin yatay uzunluğu 70 – 120 cm, dikey uzunluğu ise 35 – 38 cm olabilir. Tartıları 4 – 16 kilogram içinde olabilir. Erkek saz kedileri, dişilerden daha büyüktür. İnce uzun bacakları vardır, boz renge sahiptir, her bireyin bacaklarında farklı çizgiler bulunur, kulakları uzundur ve ucu püsküllüdür, kuyruğu nazarance kısadır, gözleri ise sarı ya da yeşil renkli olabilir.
Saz kedilerinin imajları, tartıları ve uzunlukları yaşadıkları bölgeye göre değişiklik göstermektedir. Ortalama 12 – 14 yıl yaşayan bir saz kedisi, şayet yaşadığı bölgede rahatsa 20 yıl bile hayatta kalabilir. Av olma tehlikesi olmadan rahatça yaşayıp avlanabiliyorsa hayli irileşebilir. Saz kedisi genel olarak boz renkli ve siyah çizgilidir fakat birtakım alt cinslerde gri renkler de görülmüştür.
Yalnız avlanır, elinden kaçan olmaz:
Pekala fazlaca kedigil üzere saz kedisi de yalnız avlanmayı ve hatta yalnız yaşamayı tercih eder. Geceleri avlanmayı tercih etse de bilhassa kış aylarında güneşlenmek için gündüz saatlerinde faal olmayı seçer. Avlanma konusunda çok geniş bir menüsü vardır.
Saz kedileri genel olarak 1 kilogramdan yavaşça ne var ise avlayabilir. Bu niçinle birinci tercihleri kemirgenlerdir. Fakat kertenkele, yılan, kurbağa, tavşan, kuş, böcek ve çiftlik hayvanlarıyla da beslendiği görülmüştür. Muhtaçlığına göre meyve yediği de olmuştur fakat en değişik olan, saz kedilerinin kendilerinden epeyce daha büyük yaban domuzlarını bile avlayabilmeleridir. Sık olmasa da görülmüş bir durumdur.
Saz kedisi süper bir yüzücüdür:
Saz kedisinin Latince ismi Felis chaus, İngilizce ismi ise Jungle cat olarak geçer. Yani saz kedisi bir orman canlısıdır ve buna nazaran adapte olmuştur. Sazlıkların ve çalılıkların ortasına gizlenme hüneri buradan gelir. Lakin saz kedisinin elbet en enteresan özelliği suyu seviyor olmasıdır.
Dünyanın farklı noktalarında yaşayan ve suyu seven bir epeyce kedigil tipi vardır fakat saz kedisi, ülkemizde suyu seven tek yabanî kedi cinsidir. O denli ki bir saz kedisi korkmadan suya atlar, şahane bir biçimde yüzer ve suda bile avlanabilir. Bilinmiyor lakin tahminen balık bile avlayabilir.
Çok geniş bir coğrafyada yaşar:
Saz kedisi; sulak alanları, bataklıkları, fazlaca yağış alan alanları, ormana dönüştürülen alanları ve sazlıkları fazlaca sever. Ülkemizde Isparta Eğirdir Gölü’nde, Ankara Nallıhan’da, Manavgat Çayı etrafında, Porsuk Çayı etrafında ve Adana Akyatan Gölü’nde yaşadığı kaydedilmiştir. Dünyada ise Güney Asya, Nil Deltası, Hazar ve Aral Gölü etrafı, Kafkaslar, İran, Güney Lübnan,Hindistan, Pakistan, Ürdün, İsrail, Irak, Suriye’de yaşadığı kaydedilmiştir.
Saz kedisi; sıkı çalılıklarda, ağaç kovuklarında, öteki hayvanlar tarafınca yapılarak daha sonradan terk edilen yuvalarda yaşar. Koku alma ve görme duyusu geliştiği için tehlike anında çabucak bir çalılık ya da sazlık gerisinde saklanarak uzun mühlet hareketsiz durabilir. Bu niçinle göl ve ırmak etrafındaki çalılık ve sazlık alanları tercih eder.
Saz kedisi, avlandığı bölgenin yazgısını değiştirir:
Başlık garip fakat okuyunca anlayacaksınız. Saz kedisinin küçük hayvanlarla beslendiğini lakin denk gelirse büyük hayvanları da avlayabildiğini söylemiştik. İşte bu denk gelen hayvanlar, sürüdeki yaşlı, hasta ve sakat olanlardır. Yani av kedisi, jenerasyonun sıhhatini bozacak hayvanları avlayarak popülasyonun epey daha sağlıklı gelişmesini ve sayılarının istikrarda kalmasını sağlıyor.
Sadece üremek için bağlantı kurar:
Saz kedileri yalnız yaşar, yalnız avlanır ve yalnız ölürler. Bir saz kedisi sadece yılda iki kere diğer bir saz kedisi ile irtibata geçer, o da çiftleşmek için. Çiftleşme devri geldiği vakit saz kedileri idrar ve tükürük yoluyla koku bırakırlar ve tüm kedigillere emsal mırıltılı sesler çıkarırlar. Emsal ve kimi vakit daha müthiş sesleri, rakiplerini kaçırmak için de çıkardıkları olur.
Dişi saz kedilerinin gebelik müddeti ortalama 66 gündür. Çok eşli olan saz kedileri, bir gebelik sonunda 3 – 5 tane yavru dünyaya getirirler. Bu canlıların çiftleşme periyodu genel olarak Şubat – Mart aylarındadır. Çiftleşme daha sonrası dişi ve erkek saz kedileri kendi yoluna sarfiyat. Ortalama 130 gram doğan yavrular 15 hafta kadar süt emerler. 8 -9 aylıkken annelerinden ayrılan yavru saz kedileri, 11 – 18 aylık oldukları vakit üreme için hazırdırlar.
Son saz kedisi görüleli oldukça oluyor:
World Wide Fund for Nature, özetlemek gerekirse WWF tarafınca ülkemizde yürütülen çalışmalar kapsamında 2011 yılında fotokapan ve videokapanlar 44 farklı saz kedisi, 2012 yılında ise 33 farklı saz kedisi tespit etmişlerdir. Yani en son 2012 yılında Akyatan Yaban hayatı Geliştirme Sahası’nda 77 tane saz kedisi tespit edilmiştir.
Son senelerda durum nasıl bilinmiyor. Lakin tıpkı kalsa bile bu sayı pek makus. Saz kedilerinin jenerasyonu tükeniyor. Maddi bir bedelleri olmasa bile avlanıyorlar, habitat alanları daralıyor, bataklıklar tarım toprağına çevrildiği için yaşayacak yer bulamıyorlar ve kemirgenler, beşerler tarafınca yok edildiği için avlanamıyorlar. Doğal ömürde bu biçimde değerli role sahip bir canlının korunması için dayanak bekleniyor.
Yabanî olduğu kadar sempatik de görünen saz kedisi hakkında bilmeniz gereken değişik bilgilerden bahsettik ve maalesef soyu tükenmekte olan bu canlıyı biraz daha yakından tanımaya çalıştık. Gelecek kuşaklara sadece saz kedisinin fotoğraflarını göstermek istemiyorsak kesinlikle bu mevzuda tedbir alınması gerekiyor.