Baş dönmesi ve dengesizlik hastaları en çok korkutan ve epeyce sık karşılaşılan yakınmadır. Vertigo söz manası olarak baş dönmesi demektir, bir hastalık ismi değildir. Vertigo/baş dönmesi ve dengesizliğin epey sayıda farklı sebebi olabilir. Beyin, beyincik, beyin sapı ve ilişkileri, orta kulakta yer alan istikrar sistemi, görsel sistemler, omurilik, kaslardan omuriliğe bilgi taşıyan çevresel hudut ağı, eklemlerde yer alan istikrar iğcikleri ve ortopedik sistemin tamamı istikrardan sorumlu olan anatomik yapılardır. Bu yapıların rastgele birindeki sorun kendisini istikrar bozukluğu ve baş dönmesi hissi olarak gösterebilir. Ayrıyeten tüm bu yapılar anatomik olarak olağan olsa bile gerilim, enfeksiyonlar, vitamin eksiklikleri, kansızlık, tümörler, multipl skleroz, akciğer ve kalp hastalıkları, migren, bahar mevsimi vb. üzere epeyce sayıda nörolojik yahut nörolojik olmayan durumlar da dengesizlik ve baş dönmesi hissi oluşturabilir.
Birebir şikâyete niye olabilecek bu kadar farklı durumun olması niçiniyle teşhis konulması zahmetli olan bir sorundur. Hastalık hikayesini yeterli almak, tam bir nörolojik muayene ve gerekli durumlarda kan tetkikleri, görüntüleme halleri (tomografi, MR), posturografi, kulak istikrar testleri, EEG yahut EMG üzere incelemelerden uygun görülenler yapılarak tanıya ulaşılabilir.
Tedavi sıklıkla var ise niye yöneliktir, altta yatan bir niye bulunamadığında semptomatik (yakınmayı düzeltici) tedaviler uygulanır. Bu tedavilerde bilinmesi gereken en kıymetli nokta uzun müddetli kullanılmamaları gerektiğidir. Zira bu ilaçlar istikrar sistemi üzerinde baskı kuran ve baş dönmesi yakınması oluşturmasını engelleyen ilaçlardır. Uzun müddet baskı altında tutulan istikrar sistemi vakit ortasında yavaşlar ve bozulmaya başlar, bu durumda hastada daima bir dengesizlik hissi oluşmasına niye olarak durumu daha da kötüleştirilir. Yapılacak en büyük yanlış ise ilaçların dozunu daha da artırmaktır.
Aslında istikrar sistemi doğal seyrine bırakıldığında kendi kendini iyileştirebilen bir sistemdir fakat yapılan yanlış uygulamalar sebebi ile hastalar gün geçtikçe daha da kötüleşir ve hatta yer çekiminin niye olduğu olağan salınımları dahi hissetmeye başlarlar. bu biçimdece yatarken çok sorunu olmayan hasta neredeyse ayağa kalkmak istememeye başlar ve ayakta daima düşmekten korkarak yahut yardımla yürür. Bu tip durumlarda gerekli ilaç düzenlenmeleri yapılarak ve istikrar rehabilitasyonu ile istikrar algı eşiği tekrar yükseltilir ve hastalar büyük oranda düzelir.
İşitme sistemi istikrar sisteminden farklı lakin yan yana duran bir diğer sistemdir. birlikte ender olarak etkilenirler. İşitme ve istikrar birlikte bozulmuşsa Meniere hastalığı yahut orta kulak-beyin sapı-beyincik alanına baskı yapan bir kitle lezyonu evvela düşünülmelidir.
Ayrıyeten migren hastalığı da baş ağrısı ile birlikte yahut baş ağrısı olmaksızın baş dönmesi yapabilir ve bu duruma vestibüler migren yahut vertijinöz migren ismi verilir. Aslı tedavisi migrene yönelik yapılır, olağan olarak vertigo ilaçları da semptomatik düzgünleşme için ataklarda kullanılır.
Birebir şikâyete niye olabilecek bu kadar farklı durumun olması niçiniyle teşhis konulması zahmetli olan bir sorundur. Hastalık hikayesini yeterli almak, tam bir nörolojik muayene ve gerekli durumlarda kan tetkikleri, görüntüleme halleri (tomografi, MR), posturografi, kulak istikrar testleri, EEG yahut EMG üzere incelemelerden uygun görülenler yapılarak tanıya ulaşılabilir.
Tedavi sıklıkla var ise niye yöneliktir, altta yatan bir niye bulunamadığında semptomatik (yakınmayı düzeltici) tedaviler uygulanır. Bu tedavilerde bilinmesi gereken en kıymetli nokta uzun müddetli kullanılmamaları gerektiğidir. Zira bu ilaçlar istikrar sistemi üzerinde baskı kuran ve baş dönmesi yakınması oluşturmasını engelleyen ilaçlardır. Uzun müddet baskı altında tutulan istikrar sistemi vakit ortasında yavaşlar ve bozulmaya başlar, bu durumda hastada daima bir dengesizlik hissi oluşmasına niye olarak durumu daha da kötüleştirilir. Yapılacak en büyük yanlış ise ilaçların dozunu daha da artırmaktır.
Aslında istikrar sistemi doğal seyrine bırakıldığında kendi kendini iyileştirebilen bir sistemdir fakat yapılan yanlış uygulamalar sebebi ile hastalar gün geçtikçe daha da kötüleşir ve hatta yer çekiminin niye olduğu olağan salınımları dahi hissetmeye başlarlar. bu biçimdece yatarken çok sorunu olmayan hasta neredeyse ayağa kalkmak istememeye başlar ve ayakta daima düşmekten korkarak yahut yardımla yürür. Bu tip durumlarda gerekli ilaç düzenlenmeleri yapılarak ve istikrar rehabilitasyonu ile istikrar algı eşiği tekrar yükseltilir ve hastalar büyük oranda düzelir.
İşitme sistemi istikrar sisteminden farklı lakin yan yana duran bir diğer sistemdir. birlikte ender olarak etkilenirler. İşitme ve istikrar birlikte bozulmuşsa Meniere hastalığı yahut orta kulak-beyin sapı-beyincik alanına baskı yapan bir kitle lezyonu evvela düşünülmelidir.
Ayrıyeten migren hastalığı da baş ağrısı ile birlikte yahut baş ağrısı olmaksızın baş dönmesi yapabilir ve bu duruma vestibüler migren yahut vertijinöz migren ismi verilir. Aslı tedavisi migrene yönelik yapılır, olağan olarak vertigo ilaçları da semptomatik düzgünleşme için ataklarda kullanılır.